Læknablaðið - 01.02.1924, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
■23
Ef kánínuserum er notaS til þess aö gera hest ónæman fyrir tetanus, endist
ónæmiö 2—3 vikur, ef hestaserum er notaö, endist ónæmiö nokkra mánuöi.
Nú er hinsvegar óvísf, aö ]>etta ónæmi, sem hér er um rætt, sé passivt.
Börnin eru vanalegast smituö á ö 11 r en innspýtingin er gerö, meira aö
segja 2—6 dögum áöur, svo aö maöur gæti búist viö aö þetta væri sam-
bland af aktiv og passiv ónæmi. Þaö hefir líka sýnt sig, aö nota má ser-
um frá þannig ónæmum börnum til aö immunisera önnur á sama hátt.
Einungis virtist þurfa nokkru meira af serum, 6—8 ccm. Þaö viröist óhugs-
andi, aö þetta dygöi, ef eingöngu væri um passivt ónæmi aÖ ræða.
Nú munu mnn spyrja: Að hvaöa gagni kemur okkur þessi uppgötvun,
heima á íslandi. Ekki er mislingaserum, úr mönnum unnið, komiö í „höndl-
anirnar". Nei, þaö er ófáanlegt, 0g svo veröur líklega í framtíðinni. Ilér
hafa það engir, nema stærri spítalar, og bara handa sér; læknar út í frá
fá það ekki, þó gull sé í boði.
Þetta hefir orðið til þess, að læknarnir hafa bjargað sér meö ööru móti.
Þaö þarf ekki annað en taka 20—30 cm3. af blóöi frá einhverjum ná-
skyldum, sem hefir haft mislinga áður, helst frá móðurinni (pater incertus)
og dæla því glóðvolgu samstundis inn í barnjö, undir húö eöa í vööva.
Handhægast er aö gera þetta þannig, aö stinga á vena cubiti meö sprautu,
sjúga hana fulla og dæla tafarlaust inn i barnið. Þetta er svo auðvelt,
að hvaöa læknir sem er, getur gert þaö. Þessi aðferð ver 90% af börn-
unum, og dugi þaö ekki, hefir hún samt þau áhrif, að veikin veröur mjög
væg oftast. Ekki þarf aö óttast þaö, aö móðirin neiti barni sínu; um þenna
blóðdropa. Sýkingarhætta að kalla engin, því mjög auðvelt er að gera
þetta aseptiskt.
Nokkuö hefir veriö rætt um þaö, hvort þetta ónæmi sé „spe'cifikt" eöa
óspecifikt. Mikil líkindi eru til, aö þaö sé „specifikt". Má færa þetta
dæmi því til sönnunar: Barn veikist af mislingum. A heimilinu er 8
mán. garnall hvítvoðungur. Úr móöur hans er tekið 30 cm.3 af blóöi og
sprautað iii'n í vööva hvitvoðungsins. Á 11. degi veikist hann af misling-
um og reyndist veikin l>ung. Innspýtingin haföi sýnilega ekki dugaö neitt.
En samtímis veiktist móöirin.lika af mislingum, hún haföi semsé ekki
haft þá áður. Bendir þetta til þess, að vörnin sé „specifik“.
Þetta er af mörgum talin mjög merk uppgötvun, og þaö jafnvel svo,
aö engin slik hafi verið gerö síöasta áratuginn. Ef það tekst, sem fullyrt
er, aö verja því að börn fái mislinga áöur en þau eru 4 ára gömul, er það
svo mikill ávinningur, aö við þaö sparast 26000 barnslif á ári í Þýska-
landi einu saman. Svo miklu eru mislingar skæöari ungbörnum en stálp-
uðum börnum. Eftir 4 ára aldur þarf ekki að verja börn fyrir mislingum
nema sérstaklega standi á, t. d. ef barnið hefir berkla eöa kíghósta. Fái
barn samtímis kighósta og mislinga, má heita, að prognosis sé pessima.
Væru mislingar „endemiskir“ hjá okkur, myndum viö spara 50 barns-
líf á ári með þessari aöferð, þegar tekiö er tillit til fólksfjölda í báðum
löndum. Þaö er óneitanlega nokkurs virði.
Berlín, 1. des. 1923.
ól. Gunnarsson.