Læknablaðið - 01.02.1924, Blaðsíða 6

20 LÆKNABLAÐIÐ
haus hefir sýnt, aö mjög velti á því, aö spýta i n n í æöar til aö ser-
um notist vel. Segir hann 500 sinnum meiri áhrif af intravenös innspýt-
mgu en subcutan. Intramuskulær innspýting kemst nærri hinni intra-
venösu a'ö verkunum, og hafa flestir aöhylst hana, því aö hún er hand-
hægust í praxis. Iiins vegar nota margir enn (þar á meöal Ustvedt, eins
og áöur er sagt) subcutan-innspýtingu aö auki viö hinar, sem varaforöa,
er geti treinst sjúklingnum um hríð næstu daga.
Þaö kemur þeim læröu saman um, aö því meira toxin setn komiö er
og bundiö er oröiö í líkamanum (ekki síst í sellufrymi hjarta og tauga-
kerfis), þess fljótar komi aö því, aö ekki verði feigum foröaö, hvaö mikiö
antitoxin sem gefið er. Þess vegna er reglan oröin sú, aö vera ekki að
bíöa eftir árangri sýklarannsóknar, heldur gefa serum strax, einnig í vafa-
tilfellum. Til sjúkrahúsanna koma sjúklingar oftast fyrst á 3—4 degi. og
er þá venjan við alla þungt haldna, aö gefa þeim strax; intravenös inn-
spýtingu.
TJstvedt fullyröir, aö m i k i 1 serumgjöf ' sé e k k i á neinn
há'tt hættuleg. Að vísu séu meiri líkur fyrir að serumsjúkdómur
geti komi'ö, þvi meira serum sem gefið er, en hann er ekki hættulegur.
Serum hefir engin ill áhrif á hjarta og nýru. Karbólsýran í serum (þ4—
getur stundum gert þvagið dökt, en það hefir ekki komið aö sök,
hvorki hjá Ustvedt né hjá Bie.
Sjálfur get eg ekki talað af reynslu um stófa skamta, enda hefi eg ekki
mætt neinum sérlega þungt höldnum, síðan eg kyntist þessurn kenning-
um. Eg hefi þó aldrei gefið minna en 8000—12000, i. e. í byrjun, ætíö
intramuskulært. Og eg hefi ásett mér aö nota stórskamta, ef mér sýn-
ist þörf.
Ustvedt og próf. Bie virðast yfirleitt vera á svipaöri skoöun um gagn-
semi stórra skamta viö toxiska difteri, þó U. fari ekki eins langt. Til að
sanna það mál, hefir próf. Bie i ritgerð þeirri, sem áður er getiö, tekiö til
samanburöar sjúkrasögur frá þeim tíma, meðan seruin var aðeins notað
i smáskömtum og nú eftir aö allir meö slæmar horfur fá strax stórskamta,
og hann er ekki í vafa um hinn góða árangur. — En þó er sama sagan
enn eins og fyrri, aö þeir sem koma fyrst á 6—7 degi veikinnar og þungt
eru haldnir, þeim getur venjulega ekkert bjargaö. T. d. segir hann trá
23 sjúkl., sem komu aðframkonmir eftir 6 sólarhringa veiki heima. Þeir
dóu allir. En 35 sjúkl., sem komu aö jafnaði eftir aö eins 2,8 sólarhrings
legu heima, og voru álíka þungt haldnir hvaö snerti útbreiðslu skófa og
eitlabólgu, þeir fengu væna serumskamta strax, og af þeim batnaöi 22.
Þaö er auðheyrt á Bie, aö hann er fasttrúaður á gildi serumsins viö
barnaveiki, og stingur þar í stúf viö fyrirrennara hans og kennara minn
próf. Sörensen. Því Sörensen varö aldrei hrifinn af serum, þó ekki vildi
hann neita, að nokkurt gagn væri aö því. Meöan hann var yfirlæknir,
geröi Fibiger, eins og kunnugt er, mjög merkilegar athuganir um gildi
serumlækninganna. Af 484 sjúklingum, sem konm á sjúkrahúsiö, fengu
239 serum, en 245 ekki. Niöurstaöan varö sú, aö dánartala serumspýttra
var að eins ca. 3%, en hinna 12%. (Þetta hefi eg eftir próf. Blocli, Chirur-
gien II. C., bls. 76, en próf. Bie segir, aö niðurstaðan hafi veriö 2% móti
7%). Bie vildi gjarnan geta lagt fram svipaöa statistik og Fibiger, en
hann segist ekki hafa viljaö nota rannsóknaraðferð Fibigers lengur, þvi