Læknablaðið - 01.05.1924, Blaðsíða 4

66
LÆKNABLAÐIÐ
henni fylgja þá aðalkosti, aö sáriö gapi, svo aö auðveldara sé aö átta
sig þó skurðurinn sé ekki stór, og beri rninna á örinu á eftir; brjóskið
veröi síður fyrir læsio og dekanylement sé hægara.
Aðrir halda því fram, aftur á móti, að trachea særist meira við þver-
skurðinn, og sé miklu hættara við nekrose á brjóskinu, undan kanýlunni,
einkum á fullorðnum, þegar hún verður að liggja lengi í barkanum.
Rendurnar á barkanum bevgjast frekar inn á við og koma til leiðar sten-
ose, sem gerir dekanylem. mikið erfiðara en þar sem barkinn er klofinn
með langskurði.
Því eru margir, sem vilja fara meðalveg, og ráða til að gera þverskurö
gegnum húð og lina parta, en langskurð í gegnum barkann.
Kanylurnar hafa einnig frá fyrstu byrjun tekið mjög miklum breyt-
ingum. Árið 1730 fann Martvn upp tvöfalda k a n y 1 u, en þær kanylur,
sem nú eru mest notaðir, eru eftir Lúer, frá 1829, og er kanylan tvöföld,
með hrevfanlegri plötu.
Tracheotomi hefir aðallega það hlutverk, að veita andrúmsloftinu létt-
an og greiðan aðgang til lungnanna, þegar tálmun, sem liggur ofan til,
gerir það að verkum, að loftið kemst ekki niður, 0g þetta verður að fram-
kvæma, þegar ekki er á annan hátt hægt að veita sjúkl. hina lifsnauð-
synlegu hjálp.
Eftir 1880 hafa indicationir fyrir trach. töluvert þrengst; í fyrsta
lagi við þaö, að Túrck og Czermach fundu upp indirecte laryngoscopi;
ennfremur þegar Kirstein fór að rannsaka larynx directe, Pieniazek tók
að rannsaka trachea og bronchiur gegnum trachealop og Killian kendi
mönnum rannsókn með directe bronchoscopi. Einnig hafa
menn oft kornist hjá trach. við croup með O’Dwyers intubation. Einnig
mætti nefna Kuhns peroral intubation, sem kemur í veg fyrir, að blóö
renni niöur í barkann, við operationir fyrir ofan larynx, og sem þar að
auki er mjög þægileg og hentug við narcose við operationir, sem
hætta er á, að blóð eða vökvi renni niður í larynx. Eftir að búið er að
koma pípu fyrir í barkaopinu, er hægt aö þétta með gaze alt í kring,
svo að ekkert kemst þar niður með, og getur þannig oft farið svo, að
hægt sé að kornast hjá tracheot. og að leggja inn tamponkanyle.
Kuhns peroral intubation hefi eg gert í 14 tilfellum, sumpart við opera-
tionir á sinusitis og sumpart með kirurgunum við cancer lingvæ og re-
sectio maxillæ superior. Hefir intubation ávalt gefist vel, og komið
að tilætluðum notum og svæfingin gengið eðlilega. Enginn sjúkl. hefir
fengið neinar complicationir frá intub., t. d. hæsi eða aphoni, sem kotn
ekki ósjaldan fvrir áður fvr.
Þrátt fyrir alt þetta eru indicationir fyrir tracheot. mjög margar. Þessi
operation hefir ekki að eins þýðingu til þess, í mörgum tilfellum, að bjarga
lífi sjúkl., heldur er hún oft undirbúningsaðgerð undir frekari kirurg.
aðgerðir í efri loftvegum, og verða menn því ávalt að vera við því búnir,
að geta gert tracheot. í snarkasti og hvernig sem á stendur.
Maður gæti skift indicationum ])annig niður:
1. Corpora aliena; þó er í mjög mörgum tilfellum hægt að komast
hjá tracheot. með tracheo-broncoscopi.
2. Traumata á larynx, t. d. vulnera, fracturur eða áverkar, eftir sjálfs-
morðstilraun.