Læknablaðið - 01.05.1924, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
67
3. Akutar bólgur í larvnx (acuf: oedema, perichondritis, diphtheritis-
abscessar og phlegmonur.
4. Akutar bólgur í trachea eöa bronchi.
5. Króniskar bólgur í larynx, t. d. strictur.
6. Kompression á barkanum utan veröu frá, vegna stækkaörar gland.
thyreoidea, anevrysma, sarkom og carcinom, cancer oesophagi, — og
corpora aliena-oesophagi.
7. Lamanir á larynx-vöðvum.
8. Nýmyndanir í larynx og trachea.
9. Tracheotomi og tamponade á trachea, sem undirbúningur undir
aörar operationir.
Samkvæmt anatomiskri byggingu hálsins er tracheot. sup. venjulega
auöveldari; hún er því venjulega gerð á f u 11 0 r ð n u f ó 1 k i. Á liti-
um börnum er frekar gerö tracheot. i n f., af því að biliö á milli cart.
cricoidea og efri brúnar á isthnuis er oft mjög mjótt; en vegna þess, aö
larynx stendur oft tiltölulega liátt á börnum, þá er b i 1 i ð á rnilli neöri
brúnar á isthmus og manubrium sterni tiltölulega breiðara en hjá íull-
orönum. Hjá f u 11 o r ð n u m aftur á móti stendur larynx oft tiltölu-
lega lægra og gland. thyreoid. oft mjög stór, og trachea liggur oft mjög
aftur á við, þegar niður eftir kemur, svo tracheotom. i n f. er oft mjög
erfið og hættuleg, vegna eftirblæðinga.
Til þess því að fá barkann vel fram, verður maður að láta sandpoka
undir axlirnar, svo að hnakkinn að eins snerti koddann eða undirlagiö
og veröa menn að gæta þess, að höfuðið og barkinn sé nákvæmlega í
miðlinu.
Við mjög mikla dyspnoe og yfirvofandi köfnun, verður
tracheot. að framkvæmast mjög fljótt, ef hún á að koma að tilætluð-
um notum; útlit sjúkl. er þá: mikil stridor, daufur andardráttur, mikil
cj'anose á andliti, hálsi og oft á öllum líkamanum, innsog í fossæ supra-
clavicul.. fossæ jugularis og kviðnum, pulsinn hægur og mjög spentur;
geti maður ekki komið andrúmslofti að lungunum undir þessum kring-
umstæðum, veröur sjúkl. meðvitundarlaus, „púlsinn" tiður og veikur og
andardráttur grunnur.
í slikum tilfellum sem þessu getur komiö til mála, að i n t u b e r a
sjúkl., og á þann hátt korna nauðsynlegu lofti að lungunum, og þarf þá
ekki að operera með eins miklum flýti, og þá frekar aseptiskt.
Oft veldur, á fullorðnum, panniculus og infiltratio á linu pörtunum, tölu-
veröum erfiðleikum, svo erfitt getur verið að átta sig. Maður veröur undir
þeim kringumstæðum, að hafa húöskurðinn langsum og þreifa sig áfram,
þangað til maður finnur neðri röndina á cartil. cricoid. Stundum mæta
manni töluverðir erfiðleikar frá g 1. t h v r e o i d., því oft gengur, sér-
staklega frá vinstri lappa, lobus pyramidalis, setn nær oft alla leið upp
á efri röndina á cart. thyreoid., og getur þá oröið svo fyrir, ef maður
ekki getur dregið hann til hliðar, að undirbinda veröur part af honum.
Oft er gland. thyreoid. vaxin svo fast við barkann, að lítt mögulegt er
að losa hana frá. Próf. Chiari i Wien skýrir frá því, að gland. thyreoid.
sé stundum fast-vaxin við barkann hjá fóstrum, og að kirtilvefurinn
sé vaxinn íastur milli hringjanna i barkanum og cartil. cricoidea. Eins
vitum vér, aö mjög erfitt er oft að losa struma frá barkanum.