Læknablaðið - 01.10.1924, Blaðsíða 12

154
LÆKNABLAÐIÐ
Ný lekandalækning’.
Gonorrhoea má telja sambland tveggja mismunandi tegunda infectionar.
Önnur er heildarsýking með sérstökum sta'Sbundnum fyrirbrigSum, eins
og til dæmis diphtheria. Hin er að eins þekjusýking, eins og til dæmis
scabies. Heildarsýking í byrjun sjúkdómsins eykur varnarefni líkamans,
en eftir því sem þau aukast, minkar lífsþróttur sýklanna. Varnarefnin geta
síðar hamlað sýklunum frá að koniast gegnuni þekjuna, svo þeir verða.
að lokum nokkurskonar saprophytar á yfirborði hennar. En þeir geta. átt
langt líf fyrir höndurn fyrir því, og nýtt blómaskeið í nýjum jarðvegi, ef
ekki tekst að uppræta þá með antiseptiskum árásum. Á konum er þetita.
ilt verk og hvimleitt, enda hefir árangurinn af því fram að þessu verið
næsta hæpinn. Þetta hefir amerískur höfundur (W. Ray Jones) orSaS
svo, að „very recently has gonorrhoea in the female ceased to insult the
scientific man’s dignity.“
ÁstæSan til þess, hve erfitt er að uppræta gono.cocca. úr kynfærum
kvenna, er auðvitað anatomiskt sköpulag þeirra líffæra — allar hitiar
mörgu fellingar og kirtlar í leginu og leghálsinum, auk kirtlanna í h'in-
um ytri sköpum, sem sé gland. vestibularis maj. et min.
í Ameríku og Englandi hafa undanfarið verið gerðar tilraunir meS
áhrif ýmsra antiseptica, sem nota má við ambulant meSferð á lekanda
kvenna. Silfursölt, sem dælt er inn í legiö, ganga ekki inn í þekjuna og
fixerast ekki, svo hægt er aö þvo þau úr. Ööru máli er að gegna með
suma a n i 1 i n 1 i t i, einkum mercurochrome (220) og acriflavine, sem
báöir eru banvænir fyrir sýklana. Þegar Jtessum litum er dælt inn í legið
á kanínum, penetrera þeir þekjuna alla leiö niöur aö vöðvalaginu og
læsa sig meira að segja upp eftir tubae. drepandi hvers kyns sýkla, sem
fyrir eru. Súrt acriflavine hefir þann mikla ókost, aS þaö skemmir þekj-
una í tuba og getur því orsakað ófrjóvi; það gerir mercurochromið ekki,
né heldur neutralt acriflavine.
Notkunar-aSferðin er sú, að daglega er dælt einurn ccm. upp i legiS
gegnum iiogna pípu (Keyes instillation catheter). Með mjóum gúmmí-
hring, sem smokkaö er upp á pípuna, má marka fyrir. hve langt henni
skal ýtt inn. Vökvanum er dælt inn svo hægt, að maöur sé 5 mínútur
meS þann eina ccm. Þegar pípan er dregin út, er tampon settur fyrir ori-
ficiuni uteri til þess aö taka á móti þeim lit, sem út kann aö renna. Sjúk-
lingnum er sagt a'S taka þenna tampon út og fá sér útskolun eftir 3—4 klst.
Liturinn getur haldist svo lengi í uterus, aö hann liti vaginaltampon
eftir 2 vikur, og hefir hann þ'ví antiseptisk áhrif svo lengi. Dælingin inn
í legiö er ekki hættuleg, því aS þeir sýklar, sem kunna aö ýtast inn í það
með lyfinu, drepast af því. ÁSur en dælt er inn, er vitanlega þurkaS af
cervix og slímtappinn soginn eða þurkaöur burt. Hægt er aö dæla inn
alt aS 5% upplausn án þess að fá krampa í legið. 1% upplausn á að vera
nægileg.
Inn í urethra er lyfinu einnig dælt meS litilli belgdælu og sjúklingnum
sagt um leiS aS rembast svolítið svo aö hringvöövinn slakni og vökvinn
komist alla leið inn í blöðruna. Þar er best aö nota 5% upplausn.
Auk þessarar meðferðar, sem sjúklingurinn fær einu sinni á dag hjá