Læknablaðið - 01.01.1932, Page 7

18. árg.
1.-2. tbl.
lonHiioig
Reykjavík, jan.-febr. 1932.
Glæpir og geðveiki.
(Fyrirlestur fluttur i Málflutningsmannafélagi Reykjavikur 12. febr. 1932).
Eftir dr. med. Helga Tómasson.
Háttvirtu áheyrendur!
Eins og yÖur er kunnugt, má skoöa glæpina frá ýmsum hli'Öum.
1) Sem objektiv socialpsykologisk fyrirbrigði, þ. e. fyrirbrigði, sem hafa
ákveðin psykologisk áhrif á borgarana yfirleitt.
2) Sem subjektiv individucd-psykologisk fyrirbrigði, þ. e. eftir viðhorfi
hins brotlega manns sjálfs til þess, hvernig á glæpnum standi.
3) Sem juridisk fyrirbrigði.
4) Sem biologisk mcdicinsk-psykologisk fyrirbrigði.
Juridiskt eru glæpir ákveðnir verkvaðir, tilteknir i hegningarlögum land-
anna, og taldir refsiverðir samkvæmt þeim. Hegningarlögin eru m. ö. o. fyrst
og fremst um ákveðna verknaði, en ekki um mennina. Þeir, sem fram-
kvæma þau, hafa að visu með menn að gera, en þó hefir það ekki altaf
verið svo, sbr. það, er menn áður dæmdu og refsuðu dauðum hlutum og
dýrum.
Læknisfræðilega eru glæpirnir aftur á móti aðeins cinkenni um sálar-
ástand rnanns, eins og hvert annað framferði hans, án tillits til hegningar-
laganna eða annara laga. Eins og öll önnur medicinsk einkenni, eru þeir
árangur af samhrifum einstaklingsins og umhverfisins, af gagnkvæmum
áhrifum þess á hann og hans á það.
Læknirinn tekur þá eins og hvert annað problem, er hann hefir með að
gera: 1) Safnar saman einstökum facta og 2) leitast síðan við að skýra
orsakasamband þeirra samkv. almennum fysiologiskum eða patologiskum
lögmálum fræðigreina sinna, m. ö. o. hann reynir að finna orsakasambandið
á milli vissra mannlegra eiginleika og vissra atriða úr umhverfi mannsins
og hins glæpsamlega afbrots. 3) sér læknirinn máske einhver ráð til þess
að fara með „sjúklinginn” þannig, að honum verði minna hætt við að
gerast á ný sekur í hinu sama. Þó eg segði „sjúklinginn", þá meinti eg
það auðvitað í gæsalöppum, því það er engan veginn víst, að endilega
þurfi að vera um að ræða sjúkling í þessa orðs þrengstu og eiginlegustu
merkingu.
Glæpsemi er auðvitað socialt hugtak, en ekki biologiskt medicinskt, en
það útilokar ekki, að beitt verði raunvísindalegum, biologiskum hugsunar-
hætti gagnvart þeim atriðum hjá einstaklingi og umhverfi, sem telja verður
orsakir glæpseminnar.