Læknablaðið - 01.03.1933, Blaðsíða 19

LÆKN ABLAÐIÐ
4i
aftur manndauði úr Tb. á Þýzkalandi 2,2%o í stað o,8%e, og færi vaxandi
þrátt fyrir ráðstafanir, sem rikinu væru fjárhagslega um megn á eðlileg-
um tímum, eins og orðið er hér á landi, þá er ekki að vita, hvað þeir hefðu
gert. Víst er um það, að ýmsir merkir menn þeirra eru þvi hlyntir að reyna
aðferðina (t. d. Klcmperer).
Norðurlandaþjóðirnar hafa byrjað á hólusetningunni; ekki tekið hana
upp opinberlega og alment, heldur í smáum stíl, með forgöngu góðra
manna. Það er vitanlega rétt og viturlegt, að fara gætilega að öllu. Eitt er
það, að ríkið taki hana upp alment, sem viðurkenda aðferð, og annað hitt,
að þeim sé gefinn kostur á henni, sem langar til þess að reyna þetta ráð
til verndar börnum sinum. En ef vér eigum að bíða eftir almennri reynslu
um gagnsemina, verðum vér, eftir eðli málsins, líklega að biða mörg ár enn.
Eg efast ekki um, að það muni vera allmiklum vandkvæðum bundið, að
koma bólusetningunni á fót hér á landi. Mig skortir fróðleik til þess að
dæma um það til nokkurrar hlítar. Mér, og sjálfsagt fleirum, þætti fróð-
legt að fá nánari vitneskju um þá hlið málsins.
Árni Arnason.
Vegur stéttarinnar.
Sú var tíðin að landið var læknislaust, manndauðinn svo mikill, að stund-
um horfði til landauðnar, sullaveiki á öðru hverju heimili og þriðja hvert
ungbarn dó af vanhirðingu og kunnáttuleysi tnanna.
Þannig gekk þetta í nálega þúsund ár, og mannfjölgun var hér lítil sem
engin. Þjóðin gat hvorki lifað né dáið, þrátt fyrir mikla viðkomu.
Smám saman opnuðust augu manna fyrir því, að það væri lifsnauðsyn
fyrir þjóðina að koma sér upp læknum, svo mörgum, að almenningur gæti
leitað til þeirra. Læknaskóli var stofnaður á síðasta fjórðungi 19. aldar-
innar og þá fjölgaði læknum svo, að flest héruð gátu fengið lækni. Sum
stóðu þó læknislaus tímunum saman.
Þessum nýju læknum tóku menn opnum örmum, þó að mentun þeirra
væri af skornum skamti og ólíkt minni en nú gerist. Launin voru siná, sem
þeir fengu, og 25 aura fyrir að rannsaka sjúkling, en einhvern' veginn
snerist nú blaðið við. Manndauðinn fór óðum þverrandi og börnin hættu
að hrynja niður. Ljósmæður og batnandi efnahagur hjálpuðu lika til.
Nú urðu tímamót í sögu landsins um 1890, meiri og merkilegri en nokk-
ur örinur. 1 margar aldir hafði þjóðin barist við dauðann, en nú skifti
skyndilega um og mikil mannfjölgun hófst, sem hefir haldist til þessa. Jafn-
framt hefir þjóðinni aukist stórkostlega kraftur og kjarkur.
Þessi rniklu tímamót eru beinlínis verk gömlu læknanna og Ijósmæðranna.
Það má taka hattinn ofan fyrir þeim.
En þeim var lika þakkað, því að engin stétt í landinu naut slikrar almenn-
ingshylli sem læknarnir. Menn höfðu jafnvel oftrú á þeitn og fyrirgáfu
þeim fjölda yfirsjóna, drykkjuskap o. fl.
Tempora mutantur. Læknarnir eru nú miklu fróðari en fyr og betur ment-