Læknablaðið - 01.03.1934, Side 12

LÆKN ABLAÐIÐ
42
skuldum og eignalausri ómeg'Ö. Hitt er ekki minna víst, aÖ hve vel, sem
þeir voru aÖ sér og duglegir, varÖ mikiÖ af starfi þeirra hrossalækning-
ar — og þó margir, sem fóru jafnvel þeirra á mis, vegna þess, hve óhóf-
lega erfitt og dýrt var aÖ veita sér hjálp. f heilsu margra brotnar enn
stórt skarð af þvi, að ekki er gert við litla sprungu í tima.
Talið er, að á síðasta áratug hafi orðið margskonar framfarir í land-
inu. Áreiðanlega hafa ríkissjóðnum bæst margir iitgjaldaliðir, og ekki allir
smávaxnir. Til skólamála hefir gengið stórfé, fram yfir það, sem fyr var,
dómgæsla og lögreglustjórn kostar nú um það hálfu meira fé, en fyrir ára-
tug, þó ólöghlýðni hafi líklega vaxið meira. Hundruðum þúsunda er ár-
lega varið til þess að lokka bændur til jarðabóta, fé sem hvern þiggjanda
hefir nauðalítið dregið um (örlitið brot af samtöldum stofnkostnaði og
og rekstrarkostnaði nýyrkju), og sem skömm er að, að nokkurt gagn
skuli hafa gert. Ríkislaunaðir menn hafa sprottið upp eins og arfi á haug,
ný launastétt, að mestu lítt lærðra manna. Tugum og hundruðum þús-
unda er snarað í þetta og hitt, brú hér, brimbrjót þar. Þingið er ósmátt
á stórsummur, bæði fjárveitingar og tvísýnar ábyrgðir. Verulegrar spar-
semi gætir helst í koparskildinga, eins og greiðslur fyrir sótthreinsanir
og bólusetningar. En læknaskipunin helst óbreytt, nema hafi það verið
Álftafjörðurinn, sem einhverjar umbætur fékk nýlega. Ef eg man.rétt,
voru heilbrigðismálin eini útgjaldaliður rikisins, sem stóðst áætlun eða
jafnvel tókst að spara á eitt óhófsárið. Þó er ein summa, sem að vísu er
ekki talin undir þessum lið í ríkisreikningunum, en þar á helst heima,
styrkveiting til berklaveikra, sem jafnt og örugt vex. Líklega sýnilegasta
og vafalaust hörmulegasta afleiðing af niðurlægingu heilbrigðismálanna.
Um öll heilbrigðismál, þar á meðal læknaskipun, grúfir deyfð og fram-
taksleysi, nema þar, sem lögfest er úrelt fyrirkomulag og stefnt niður
á við. Það hefir ekki árað til umhóta síðasta áratug mestallan. Forgöng-
una ver'ða læknar að hafa, en þeir víða hatursmegin við hálfvitlausa
Jandsstjórn. Milli þeirra og fólksins smeygði sér köld og skitin hönd rógs
og tortryggni.
Nokkuð af niðurlægingunni er læknunuin sjálfum að kenna. Þeir hafa
ekki sótt þau mál, sem þeirra er að sækja, eins og þarf á skrumöld hverri.
Vorkunn er þeim nokkur. Dreyfðir eru þeir og tjóðraðir eru þeir við
störf, mikil störf, og flest þreytandi. Meðferð einstaklingsins, þess og þess
hins sjúka, tekur oft allan hugann og glepur yfirlitið. Höfum við ekki
notað hernaðaraðferð Faluusar. án ])ess að hafa tilgang Fabiusar á bak
við hana? Höfum við ekki svikið sjálfa okkur og okkar pund? Og þó
eigum við vald, sem ekkert stenst, nema dauðinn. Þar eiga ýmsir högg
í annars garði um frestinn.
Við þurfum að sækja mál okkar við fólkið og við stjórn og þing, en
forgöngu ætti lndl. og heilbr.ráð að' hafa. Horfir þetta vænlega, ef lágt er
siglt? Varla. Þeir eru enn að greftri, sem einskis svífast og alt leggja í
rústir í stéttahatri. Flest er bundið, brotið og týnt í búi ríkisins. Ekki eru
líkur til að nokkur veruleg samv. geti orðið milli læknanna og landlæknis.
Lagasetningu hefir eigi skort á síðustu árum um heilbrigðismál. En alt
það rubb hefir að mestu verið um læknaVéffóía, áframhald af eltinga-
leiknum við hana væntanlega, eins og von var til og búast mátti viÖ,
eins og til var stofnað. Það hefir snúist um formhliðina, verið social