Læknablaðið - 15.11.1947, Blaðsíða 8

118
LÆKNABLAÐIÐ
irinn Moench segir: Vel frjór
maður hefir minna en 20%
spermatozoa með abnormt
liöfuðlag, minna frjór 20—25% ,
ófrjór er sá maður sem liefir
meira en 25% aflöguð frjóhöf-
uð i sæði sínu.
Hammen íiækkar einnig
þessar tölur og segir: Eðlilegt
sæði getur Iiaft allt að 10% af-
löguð frjóliöfuð. Hann sýnir
líka fram á, að lmöttótt höfuð
hafa vcrri horfur lieldur en
flesl önnur ahnorm liöfuð, og
cr það gagnstætt fyrri skoðun-
um.
Smásjárrannsóknirnar eru
gerðar hæði með og án litunar
á sæðinu. Öll raimsóknin tekur
2—2%> klst. fvrir ]>á, sem van-
astir eru.
Það er fvrst eftir að sæðið
hefir verið rannsakað, að réli
er að snúa sér að hystero- sal-
pingografi og smásjárrannsókn
á endometríi konunnar ásamt
öðrum rannsóknum, sem þörf
þykir á, svo sem efnaskipta-
rannsókn o. fl.
Hclztu orsakir til lítilfjörlegs
sperma eða aspermi eru:
Gonorrhoe með epididvmitis
og lokun sáðganga, sem er
langalgengust orsök til asp-
ermi. Syfilis, Parotitis með
orchitis.Retentio testes (Krypt-
orchismus). Aplasia testes con-
genita.
Sjaldgæfari eru:
Tubereulosis epididymis,
testistumorar, tumorar í glan-
dula suprarenalis eða hypo-
fysis, kroniskar eitranir svo
sem morfinismus, Böntgen-
skemmdir, avitaminosis, trau-
ma á ductus deferens, t. d. við
kviðslitsskurði. Vciricoeele
veldur ekki sjaldan lélegu
sperma. Þar sem það finnst i
manni, sem grunaður er mn
ófrjósemi, er því rétt að gera
við ]>að, þó ekki með operation,
sem samkvæmt rannsóknum
S/)otofts 1942 veldur tiltölulega
oft testisatrofi, heldur með
könservativri meðferð. Of tíð-
ar samfarir eru ekki sjaldan
orsök til aspermi, þess vegna
enginn coitus 3—4 dögum á
undan sæðisrannsókn.
Loks er stór hundraðshluti,
þar sem ekki tekst að finna
neina ástæðu til vandræðanna.
Meðferðin á minnkaðri frjó-
semi karlmanns eða ófrjósemi
fer vitanlega eftir þvi, hvað
fundizt hefir sjúklegt hjá hon-
um. Rétt er þó alltaf að hrýna
fyrir honum almenna heil-
hrigða lifnaðarháttu, svo sem
holla fæðu, nægilega og reglu-
lega hvíld og svefn, iþróttir i
liófi og útiveru. Þar sem ástæða
þykir að gruna um vitamin-
skort, verður að ráða bót á
lionum og eru B, C og E vita-
min álitin skipla mestu máli í
þessu sambandi.
Kryptorchismus má stund-
um lækna með gonadotroj)
hormonum af chorionuppruna,
ef það er gert á réttu aldurs-