Læknablaðið - 15.12.1947, Page 13

LÆKNABLAÐIÐ
151
sé annað livort ekki sem fullkomn-
ust tœkni viðhöfð eða, það seni
sennilegra er, í áðurnefndri rann-
sókn, að mjög smávægileg atriði séu
tckin til greina. A hinn bóginn sýna
tölurnar afar glöggt yfirburði rönt-
genskoðunarinnar, hvort sem notuð
er inyndataka eða skyggning.
Skyggniiigin hefir ýmsa sér-
kosti, svo sem það að hægt er
að snúa sjkl. fyrir sér, skyggn-
ast bak við rifin, er þau hreif-
ast í inn- og útöndun, færa
viðbeinið upp og niður, sjá
þindarhreifinguna og neðstu
hluta lungnanna bak við þind-
arbunguna (lifrarbunguna),
snúa sjúkl. svo vel sjáist bak
við hjartað. Eitlaþroti, fast inn
við mediastinum (paratracheal-
eitlar), sést stundum aðeins
þegar sjúkl. er snúið hæfilega
til hliðar. Loks má greina sum-
ar cavernur, í skyggningu, sem
þarf fleiri en eina mynd til
jiess ttð leiða í ljós, og ósjaldan
koma þær gleggra fram þegar
sjúkl. er látinn snúa baki að
skerminum.
Gallar skyggningarinnar eru
liins vegar þeir, að myndin
liverfur um leið og straumurinn
er rofinn, svo að hún verður
ekki sýnd öðrúm síðar né end-
urskoðuð, el'tir að sjúkl. er far-
inn. Skyggningin ein hefir því
ekki hið mikla gildi röntgen-
myndarinnar sem plagg til
samanburðar síðar í mörg ár
fram í tímann. Þá má ckki
ætlast til, að skyggning nái
fíngerðu útsæði eða miliærtub-
erculosis, þó vaknar oft grunur
um miliærtub., cf hnútarnir eru
ekki mjög smáir, eða hyrjaðir
að renna saman í bletti á köfl-
um, en jiegar berklar af þessu
tagi eru á ferðinni, gefa sjúk-
dómseinkennin oftast nær til-
efni til ýtarlegrar rannsóknar.
En röntgenmyndun og
skyggning eru rannsóknarað-
ferðir, sem ekki á að etja hvorri
gegn annari, þegar unnt er að
nota báðar, heldur eiga þær að
styðja og hæta hvor aðra upp,
eins og reyndar aðrir einstakir
liðir skoðunarinnar.
Stereoscopiskar myndir geta
sýnt mjög fallega afstöðu sjúku
partanna í lungunum, og gefið
meira lifandi hugmynd (ef svo
má segja) um dýptarleguna cn
planigrafia, sem á hinn bóginn
liefir þann kost, að hún lætur
í té mál á þeim fleti sem mynd-
in er tekin í.
Planigrafia (eða tomografia,
sneiðmynd) er oft til mikillar
hjálpar, þar sem vafi er um
cavernur, t.d. innan um út-
hreiddar fihrösar berklabreyt-
ingar. þar sem sluiggar af
mörgum hlutum í mismunandi
dýpt renna saman (summerast)
á venjulegri yfirlitsmynd. Sama
máli gegnir þegar mikið brjóst-
bimnujiykkni liylur lungað eða
hluta þess. Sneiðmyndir sýna
einnig mjög glöggt legu bark-
ans og stórra lungnapípna. Þær
geta þó ekki komið í staðinn
fyrir bronchoscopi, en sneið-