Fréttatíminn - 23.09.2011, Qupperneq 42

M arkaðsfræði er ungt fag sem fræði-grein. Markaðir hafa þróast frá því að vera einvörðungu staðir þar sem
kaupendur og seljendur komu saman, yfir í
flókið samskiptaform. Aðstæður á markaði
hafa því stökkbreyst og hvað mest síðustu
tvo áratugi. Í upphafi tuttugustu aldar var rík
framleiðsluhefð sem tók mið af þeirri hug-
myndafræði að neytendur vildu einfaldlega
þær vörur sem væru fáanlegar. Lítið var lagt
upp úr að grennslast fyrir um þarfir og sérósk-
ir viðskiptavinarins. Fræg setning, sem höfð
var eftir bílaframleiðandanum Henry Ford
um Ford Model T, endurspeglar viðhorfið:
„Þú getur valið um hvaða lit sem er svo lengi
sem liturinn er svartur.“ Það var því varan sjálf,
og framleiðandinn, sem skiptu meira máli en
neytandinn. Upp úr 1960 eru áherslur orðn-
ar neytandamiðaðri og viðskiptavinurinn er
meira í brennidepli markaðsaðgerða. Upp úr
1980 er svo farið að leggja áherslu á náin sam-
skipti við viðskiptavini (samskiptamarkaðs-
setning) sem markaði breytingu frá þeim ein-
hliða boðskiptum sem höfðu þróast í áratugi og
endurspegluðust í sterkum auglýsingamark-
aði. Nú skipta tengsl við viðskiptavini miklu
máli. Markaðssetning miðar víða meira að því
að halda í núverandi viðskiptavini en að leitast
stöðugt við að ná í nýja með einhliða boðskipt-
um frá fyrirtæki til neytenda. Það er rökrétt,
enda er vænlegasti viðskiptavinur fyrirtækis
sá sem þegar hefur átt viðskipti/er í viðskipt-
um við það. Samskipti á markaði eru fjölþætt
og það getur verið bæði dýrt og flókið að koma
skilaboðum til nýrra viðskiptavina. Það er því
augljóst að stjórnun viðskiptatengsla er mikil-
vægari en nokkru sinni fyrr.
Útgangspunktur samskiptamarkaðssetn-
ingar er að sala er ekki endapunktur viðskipta
heldur er sala hugsuð sem byrjun á viðskipta-
sambandi. Í slíku sambandi er mikilvægt að
fyrirtæki þekki þarfir og kauphegðun við-
skiptavina betur en samkeppnisaðilinn, með
það að markmiði að fyrirtækið geti hámark-
að virði viðskiptavinar. Upplýsingum um við-
skiptavininn er safnað
á markvissan hátt til
að auka betur skilning
á viðskiptavinum og til
að geta þjónustað þá
betur. Þannig er hægt
að mæta eða fara fram
úr væntingum við-
skiptavina og skapa
tryggð viðskiptavina sem margir fræðimenn
segja að sé hið endanlega takmark fyrirtækja.
Hugmyndafræði samskiptamarkaðssetningar
byggist á að búa til ábata fyrir bæði fyrirtæki
og viðskiptavini sem er báðum í hag þegar til
lengri tíma er litið.
Friðrik Larsen
lektor við viðskipta-
deild HR
Slegið í pönnsur á þriðjudaginn
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
N
Nafngiftum barna fylgir alltaf ákveðin
spenna. „Hvað á barnið að heita?“ er spurt
og ýmsar vangaveltur fylgja í kjölfar þess
að hinn nýi einstaklingur fær það nafn sem
hann ber til æviloka. Ábyrgð foreldra er því
mikil þegar að nafngiftinni kemur, eins og
raunar í öllu sem að barninu snýr. Foreldr-
arnir gera sér grein fyrir þessu, langflestir
að minnsta kosti, og gefa börnum sínum
falleg nöfn. Mannanafnanefnd er síðan í því
hlutverki að hleypa hugmyndaríkum for-
eldrum ekki of langt, án þess þó að koma í
veg fyrir frumleika þegar kemur að nýjum
nöfnum. Þar tekst oft mjög vel til þannig að
þau festa sig í sessi og njóta vinsælda.
Hagstofa Íslands heldur utan um allt
talnaefni, mögulegt og ómögulegt, og sendi
nýlega frá sér árlega skýrslu um mannanöfn
og afmælisdaga. Þar má sjá að hefðin ræður
og það er engin goðgá að tala um Jón og
Gunnu þegar vísað er til almennings hér á
landi. Jón er eins og áður algengasta karl-
mannsnafnið og Guðrún algengasta kven-
mannsnafnið.
Meiri sveiflur eru síðan í nafngiftum
frá ári til árs. Þar koma fram nöfn sem ná
tímabundinni forystu. Aron var þannig
vinsælasta drengjanafnið í fyrra og tók við
af Alexander sem var vinsælasta nafnið árið
þar á undan. Emilía var hins vegar vinsæl-
asta nafnið meðal stúlkna í fyrra og skaut
Önnu, hinu hefðbundna nafni, þar með í
annað sætið – í bili að minnsta kosti.
Litlar líkur eru á því að tískunöfn hvers
árs, eins ágæt og þau eru, nálgist hin al-
gengustu verulega. Hefðin er svo sterk. Því
munu Jón, Sigurður, Guðmundur, Gunnar,
Ólafur, Einar, Kristján, Magnús, Stefán og
Jóhann halda stöðu sinni, svo nefnd séu tíu
algengustu karlanöfnin. Hið sama á við um
Guðrúnu, Önnu, Sigríði, Kristínu, Mar-
gréti, Helgu, Sigrúnu, Ingibjörgu, Jóhönnu
og Maríu sem eru tíu algengustu kvenna-
nöfnin.
Við hjónakornin vorum hefðbundin í nafn-
giftum barna okkar. Nefnt var í höfuð okkar
nánustu, ýmist beint eða með tilbrigðum.
Börnin okkar eru að hluta til frumlegri
og hafa nefnt sum barnabarna okkar „út í
loftið“ eins og sagt er, en önnur farið hefð-
bundnari leiðir. Svo dæmi sé tekið eigum
við bæði nafna og nöfnu í okkar barna-
barnahópi, þótt bæði þau börn séu tvínefnd,
eins og algengara er í seinni tíð, enda kemur
fram í talnaflæði Hagstofunnar að flestir
landsmenn bera fleiri en eitt nafn. Þar er
karlmannsnafnið Þór langvinsælast en í
kjölfarið fylgja Freyr og Logi. María er hins
vegar vinsælasta millinafn kvenna en Ósk
og Rós fylgja í kjölfarið. Algengustu tvínefni
karla eru Jón Þór, Gunnar Þór og Jón Ingi
en algengustu tvínefni kvenna eru Anna
María, Anna Margrét og Anna Kristín. Á því
sést hversu gríðarlega vinsælt nafnið Anna
er, hvort heldur er eitt eða með öðru.
Hagstofan býður okkur enn fremur, af
örlæti sínu, að sjá vinsældir eigin nafna.
Þar komst pistilskrifarinn að því að 745 ein-
staklingar bera sama nafn og hann og það
nafn er í 49. sæti nafnalistans. Eiginkonan á
heldur fleiri nöfnur því alls bera 876 konur
hennar nafn, en það er í 40. sæti kvenna-
nafna. Við megum því bærilega við una,
erum á miðjum lista. Hins vegar verður að
leita til símaskrárinnar eftir alnöfnum. Þar
sá pistilskrifarinn að hann á fjóra alnafna
en sá fyrirvari er á að þar er um að ræða
fullorðna menn. Konan á hins vegar ekki
alnöfnu, sé miðað við sömu skrá. Á henni
verður því ekki ruglast!
Fyrir talnanerði býður Hagstofan einnig
afmælisdagaskrá. Svo merkilegt er það að
þeir dreifast ekki jafnt yfir árið. Algeng-
ast er að börn fæðist að sumri eða hausti
en fæstir eiga afmæli á vetrarmánuðum.
Kannski er náttúran þarna að verki, líkt
og hjá dýrunum, þótt fengitími mann-
skepnunnar sé víst allt árið. Fram undan
er merkilegur dagur, 27. september, þ.e.
þriðjudagurinn í næstu viku. Þá eiga flestir
Íslendingar afmæli, alls 989 einstaklingar.
Þá verður heldur betur slegið í pönnsur
með rjóma, víða um land. Fæstir eiga hins
vegar afmæli á helstu merkisdögum ársins,
aðeins 657 á jóladag og 702 á gamlársdag.
Hvað því ræður skal ósagt látið en ólíklegt
er að menn séu að spá í það í ástarbríma níu
mánuðum fyrr að barn fæðist hugsanlega
á þessum stórhátíðisdögum. Annar í jólum
og aðfangadagur eru einnig sjaldgæfir
afmælisdagar.
Mest rarítet er þó að sjálfsögðu að fæðast
29. febrúar, þ.e. á hlaupársdaginn sjálfan.
Við framhaldsrannsóknir á flóði talna
Hagstofunnar komst pistilskrifarinn að því
að 942 aðrir eiga sama afmælisdag og hann,
þ.e. síðsumars þegar hvað flestir koma
í heiminn, og þrettán jafnaldra á hann.
Eiginkonan, sem fædd er snemma vors,
getur með sama hætti hringt í 893 sem eiga
sama afmælisdag og hún. Ólíklegt er þó
að hún hafi nennu til þess en hún á, líkt og
bóndinn, þrettán jafnöldrur.
Allt eru þetta skemmtileg fræði, þótt
fráleitt breyti þau gangi himintungla. Með
yfirferð foreldra á nafnalistum Hagstofunn-
ar, þ.e. þeirra sem
standa frammi fyrir
nafngift barns, er
líklegt að þeir forð-
ist tvínefnið Línus
Gauti sem gantast
hefur verið með, sé
hratt fram borið, og
að sumir, að minnsta
kosti, fari ekki alveg
til Egils Daða. Er þá
ónefnt meyjarheitið
Mist Eik, sem hlotið
hefur svipuð örlög.
Drengur sem
fæddist í ástandi
stríðsáranna gat
hins vegar búist við
því að hljóta nafnið
Erlendur Sveinn Her-
mannsson.
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Stjórnun viðskiptatengsla
Veldu hvaða lit sem er svo lengi sem hann er svartur
Borgartún 25
Til leigu atvinnuhúsnæði
að Borgartúni 25, 105 Reykjavík
Áhugasamir sendi fyrirspurn á leiga@almc.is

38 viðhorf Helgin 23.-25. september 2011