Fréttatíminn - 23.09.2011, Side 48

44 garðar unnið í samvinnu við Garðyrkjufélag Íslands Helgin 23.-25. september 2011
 Garðurinn Sólríkir hauStdagar bæta upp kalt vor
S umarið sem aldrei ætlaði að koma dokar enn við þótt komið sé vel fram yfir miðjan september og fyrsta
haustlægðin gengin hjá. Það er eins og
öllum gróðri hafi seinkað um tvær til þrjár
vikur. Lítið hefur borið á haustlitum þar til
í þessari viku þótt alloft hafi hélað á jörð
undir morgun eftir heiðskíra nótt. Reyni-
berin eru rétt nýlega byrjuð að roðna og
kanadísku rósirnar og ensku rósirnar frá
David Austin blómstra enn fagurlega í sept-
embersólinni og búa sig undir áframhald-
andi skrautsýningu með knúppum í stórum
skúfum. Rigningardagar nýtast svo vel til
að efla rótarkerfið.
Leiðinlegt tíðarfar í vor varð til þess
að minna varð úr vorverkum í sumarbú-
staðnum hjá mörgum en til stóð. Frost fór
seint úr jörðu og kaldur norðanvindur blés
um okkur. Bleytan í vatnsósa fokjörðinni
sem þekur landið hjá mér útilokaði jarð-
vinnu lengi vel. Fastir liðir sumarsins tóku
svo völdin í júnílok og ekkert varð úr dag-
draumum vetrarins um framkvæmdir að
vori. Þessir sólríku haustdagar sem komu í
síðustu viku voru því velkomnir og nýttust
vel. Hlýviðrið undanfarna daga gefur von
um gott haust. Nú er aftur hægt að taka til
við verki sem voru á dagskrá vorsins.
Reyndar hafa haustdagar að undanförnu
nýst mér vel til að taka ný beð, undirbúa
jarðveg og einnig gróðursetja og flytja til
rósir og setja niður blómstrandi runna og
skrauttré sem keypt voru á haustútsölum
garðplöntustöðvanna. Ég hef þannig
plantað út lyngrósum og ýmsum skraut-
legum reynitegundum með góðum árangri.
Hver einasta planta hefur komið til að vori
og dafnað vel. Mér áskotnaðist nýlega
fagurlaufgaður reynir með því bjölluhljóma
nafni „Dodong“. Hann setti ég niður í
síðustu viku við hliðina á silfurreyni sem
ættaður er frá sjálfum Schierbeck. Þótt
ekki hafi ég tölur um afföll eftir gróður-
setningu í gegnum tíðina er ég ekki frá því
að oftar hafi orðið slys eftir vor- og sumar-
gróðursetningu vegna þurrka sem komu í
kjölfarið. Á haustin er hættan af slíku hverf-
andi og vitað er að vöxtur róta heldur áfram
á meðan jörð er ófrosin þótt blöð séu fölnuð
og fallin.
Margir félagar í Garðyrkjufélaginu
keyptu sér ávaxtatré á liðnu vori vegna til-
raunaverkefnisins sem hafið var með Land-
búnaðarháskólanum um ávaxtarækt. Sumir
hafa haft þau inni í gróðurhúsi í sumar. Ég
er meðal þeirra. Nú er ágætur tími til að
setja þau niður og undirbúningurinn er í
fullum gangi hjá mér. Skráningin á upp-
lýsingunum um gróðursetningu trjánna
inn í gagnagrunninn sem Landbúnaðarhá-
skólinn bjó til fyrir þátttakendurna er líka á
verkefnaskránni.
Ég er einnig með áætlun um að stokka
upp rósirnar sem ég hef verið að pota niður
undanfarin ár með óljósar upplýsingar um
hversu stórar þær yrðu. Vaxtarlagið kemur
iðulega á óvart og í of mörgum tilvikum
hafa þær verið settar of þétt eða stórvöxn-
um rósum plantað framan við smávaxnari
yrki sem þá fá ekki notið sín. Þetta hefur
verið heldur tilraunakennt hjá mér fram
að þessu. Ekki lá fyrir hvaða yrki myndu
þrífast og kemur reyndar í opna skjöldu hve
vöxturinn er góður og blómgun mikil ef
jarðvegur er vel undirbúinn. Jafnvel Austin-
rósirnar (ensku rósirnar) sem enginn bjóst
við að þrifust hér hafa bara vaxið ágætlega
til þessa, bæði í sumarbústaðnum hjá mér
og rósagarðinum í Hveragerði sem Garð-
yrkjufélagið hjálpaði til við að undirbúa
og útvega plöntur í. Ég hef verið heldur
upptekinn af að setja niður og prófa sem
flestar rósir og lítið sinnt klippingu þeirra
til þessa og á greinilega margt ólært í því
efni. Þessir haustdagar nýtast nú vel til
snyrtingar á runnarósum og grisjunar á
þeim sem standa of þétt. Ég hef til hlið-
sjónar ýtarlegar lýsingar á réttum aðferðum
við klippingar úr rósaalfræðibók Lars-Åke
Gustavsson, Rosor för nordiska trädgårdar,
sem Garðyrkjufélagið selur og er ómissandi
fyrir þá sem vilja ná árangri í ræktun rósa.
Þar kemur m.a. fram að haustklipping og
endurnýjun hentar ágætlega fyrir villirósa-
tegundir og blendinga af þeim. Eðalrósir og
terósablendinga, sem kelur oft þegar líður á
veturinn, er hins vegar betra að klippa síðla
vors þegar frosthætta er liðin hjá.
Gróðursetning haustlauka hefur verið
fastur liður hjá mér í áratugi. Fátt gleð-
ur jafn mikið þegar komið er í sumar-
bústaðinn snemma vors og blómstrandi
krókusar, smáírisar, postulínsliljur og
síðan hátíðarliljurnar hver af annarri langt
fram eftir júní. Flestar tegundir og yrki
eru þrælharðger hér á landi og fjölga sér ef
sæmilega er staðið að gróðursetningu og
blómstra ár eftir ár. Ég mæli eindregið með
því að skoða úrvalið í haustlaukum hjá garð-
plöntustöðvunum um þessar mundir og láta
sig dreyma um litadýrð að vori.
Vilhjálmur Lúðvíksson
Haustþankar
Reyndar
hafa
haustdagar
að undan-
förnu nýst
mér vel
til að taka
ný beð,
undirbúa
jarðveg
og einnig
gróðursetja
og flytja
til rósir og
setja niður
blómstr-
andi
runna og
skrauttré
sem keypt
voru á
haustútsöl-
um garð-
plöntu-
stöðvanna.
Getur þú
styrkt barn?
www.soleyogfelagar.is