Læknablaðið - 15.03.1983, Blaðsíða 48

94
69,94-95,1983 LÆKNABLADID
Gunnlaugur Snædal, Gunnar Biering, Helgi Sigvaldason og Jónas Ragnarsson
Fæðingar á íslandi 1972-1981,5. grein:
FÓSTURLÁT EFTIR 20 VIKNA MEÐGÖNGU
Við undirbúning nýju fæðingaskráningarinnar
árið 1971 var tekin ákvörðun um að færa
skráningarmark neðar en áður hafði verið,
p.e.a.s. að auk fæðinga skyldi einnig skrá öll
fósturlát eftir 20 vikna meðgöngu. Á þessum
tíma hillti undir nýjar reglur hjá Alpjóða-
heilbrigðisstofnuninni um skráningarmörk,
p.e. að framvegis skyldi meiri áhersla lögð á
pyngd nýbura en tímalengd meðgöngu. Mis-
munandi reglur giltu hér um í nágrannalönd-
um, en víðast var þó fylgt þeirri reglu, að
barn skyldi talið andvana fætt ef það hafði náð
28 vikna meðgöngu en fósturlát fyrir þann
tíma. Hins vegar, ef lífsmark var með burði,
var talið til fæðingar ef nýburinn náði 600 g
þunga en fósturlát undir því þyngdarmarki.
Þetta mark var síðar lækkað niður í 500 g
hérlendis sem víðast í nágrannalöndum. í
leiðbeiningum þeim sem prentaðar eru á
bakhlið eyðublaðsins er skýrt tekið fram, að
skrá skuli alla burði eftir 20 vikna meðgöngu.
Petta var ítrekað í embættisbréfi frá landlækni
árið 1971.
Tafla 1 sýnir fjölda tilkynninga um fósturlát
sem bárust til úrvinnslu árin 1972-1981. Flest
ö'll fósturlát eftir 20. viku eru hjá konum sem
lagðar eru inn á fæðingastofnanir eða sjúkra-
hús og eru allar líkur á því að heimtur hafi
verið mjög góðar hvað snertir skráningu
þeirra. Eins og tafla 1 ber með sér eru
tiltölulega litlar breytingar á milli ára og ef
litið er á fimm ára tímabil, 1972-1976 og 1977-
1981, kemur í ljós að tíðnin er nálega hin sama.
Alls hafa 114 tilfelli verið skráð þessi tíu ár.
Til fróðleiks er í töflu 2 sýndur fjöldi
fósturláta hjá konum sem lagðar hafa verið
inn á Kvennadeild Landspítalans og önnur
sjúkrahús árin 1980 og 1981. í þessum tölum
eru talin með fósturlát eftir 20. viku hjá konum
sem legið hafa á kvennadeildinni. Þessi tvö ár
voru öll framtalin tilfelli í landinu (sbr. töflu 1)
innlögð á Kvennadeild Landspítalans eða 13
hvort árið. Tíðni fósturláta er, skv. tölum
deildarinnar, mjög stöðug frá ári til árs. Tölur
frá sjúkrahúsum öðrum en Landspítalanum
hefur Gunnar Herbertsson læknir fundið
í gögnum Rannsóknastofu Háskólans (1).
Kvennadeildin tekur nú við flestum þeim kon-
umáReykjavíkursvæðinusemþurfaásjúkrahús-
vist að halda vegna fósturláta. Árin 1980 og
1981 er fjöldi fósturláta 8,9 % miðað við fjölda
fæddra, þar af eru einungis 0,3 % eftir 20.
vikur.
Um tíðni fósturláta í landinu skal vakin
athygli á upplýsingum úr Leitarstöð Krabba-
meinsfélagsins (2) sem sýna að nær þriðja hver
kona á aldrinum 40-74 ára segist hafa misst
fóstur.
Þrátt fyrir góðar heimtur á skráningu fjölda
tilfella er ekki hægt að segja það sama um
ýmsar upplýsingar, sem yfirleitt er farið fram á
í fæðingaskráningu. Á sjúkrahúsum eru sjúkra-
skrár til staðar, sem hægt verður að safna
viðbótarupplýsingum frá hvað snertir kyn
fósturs þyngd, lengd o.s.frv. Allur þorri tilfella
hefur verið frá Kvennadeild Landspítalans en
þaðan eru öll látin fóstur send til Rannsókna-
stofu Háskólans. Niðurstöður af krufningum
eða öðrum rannsóknum hafa yfirleitt ekki
legið fyrir þegar fæðingatilkynning var útfyllt
og verður því ekki af eyðublaðinu einu ráðið í
helstu ástæður fósturlátsins.
í sambandi við rannsóknir á fósturáhættu,
sem nú eru mjög í sviðsljósinu á Norðurlönd-
um, hefur áhugi vaxið á því að kanna ástæður
fyrir fósturlátum, einkum á síðari hluta með-
göngunnar, einnig með það í huga að athuga
tíðni fósturgalla. Hér er um sérstakt verkefni
að ræða, sem felst í því, að leita frumheimilda
og finna niðurstöður þeirra rannsókna sem
gerðar hafa verið í hverju einstöku tilviki.
Meðalaldur þeirra kvenna sem tilkynningar
hafa borist um, reyndist vera 27,5 ár árin 1972-
1976 en 26,6 ár árin 1977-1981. Þessi meðal-
aldur er aðeins hærri en hjá konum sem fæddu á
sama tíma í landinu (25,5 ár 1977-81). Konur,
sem létu fóstri 19 ára og yngri voru 12,3 %
sem er nokkru lægra en hlutfallslegur fjöldi