Læknablaðið - 15.02.1986, Qupperneq 42

50
LÆKNABLAÐIÐ
kostnaði, sjúkrahúskostnaði og greiðslum til
sérfræðinga, auk þess sem þetta mundi efla
mjög veg heimilislæknisfræðinnar, sakir
þeirrar bættu aðstöðu til vísindalegrar rann-
sóknastarfsemi, sem þarna gæti skapast.
Dæmi þessa höfum við bæði hérlendis og
erlendis frá (17, 18, 19, 20).
Jafnframt þessu þyrfti að stuðla að sýkla-
rannsóknum á stöðvunum sjálfum og skapa
þannig ræktunarhefð meðal heimilislækna,
svo sem Svíar og Finnar hafa gert með góðum
árangri. Slíkt mundi ásamt tölvuvæddu
sjúkraskrárkerfi leggja grunn að ítarlegum
rannsóknum á sýkingamynstri landsmanna
og auka- og hliðarverkunum sýklalyfja-
gjafar, sem gera myndu meðferðaráætl-
anir markvissari.
4. Aukin afskipti heilbrigðisyfirvalda og
lœknasamtaka. Á þessu stigi málsins þykir
mér brýnast, að ofangreindir aðilar gangist
fyrir fræðslu og útgáfustarfsemi fyrir lækna,
til að hafa áhrif á ávísanavenjur varðandi lyf
gegn sýkingum. Sé þar bæði fjallað um
einstök lyf og jafnframt gefin meðferðarráð í
samræmi við traustustu heimildir. Gnótt slíks
fræðsluefnis er til í nágrannalöndum okkar.
Jafnframt þyrfti að kanna í apótekum fjölda
ávísana á sýklalyf og tölvuvinna þannig skrá
fyrir hvern einasta lækni. Komi þar fram,
hvers konar sýklalyfjum hann hefur ávísað,
hve oft og hvaða sérlyfjum. Þessi uppgjör
myndu síðan verða kynnt læknu’m og sérstak-
lega kannað með heimsóknum til lækna,
hvort stórávísendur geta í einhverju bætt
vinnuvenjur sínar eða þekkingu. Þetta er
verðugt verkefni fyrir fræðslunefndir lækna-
félaganna. Slíkt eftirlit og fræðsla gæti ásamt
uppbyggingu heilsugæzlukerfisins unnið
gegn »þróttleysi lækna og gloppóttri fræða-
kunnáttu« á áhrifaríkan hátt.
LOKAORÐ
í grein þessari hefur verið fjölyrt um það, hve
íslendingar nota miklu meira magn sýkinga-
lyfja og breiðvirkari lyf en frændur okkar. Er
sá samanburður okkur einstaklega óhagstæð-
ur. Reynt hefur verið að tína til hugsanleg-
ar orsakir og lögð áherzla á, að sjúklingarn-
ir sjálfir geta ekki átt sökina nema að sára-
litlu leyti. Verulega er brýnt, að læknastétt-
in stórbæti vinnuvenjur sínar á þessu sviði.
Það er von mín, að framangreindir þankar
geti örvað umræðu lækna um þessi mál. Það
er stétt vorri ekki til neins framdráttar, að
yppta öxlum af andvaralausri sjálfsánægju og
segja störf okkar yfir gagnrýni hafin. Á næstu
árum má heilbrigðisþjónustan íslenzka búast
við enn frekari atlögum af hálfu andstæðinga
félagslegrar samhjálpar, sem telja kostnað við
heilbrigðisþjónustuna vera orðinn þjóðinni
ofviða. Ég tel aftur á móti bættar vinnuvenjur
í samræmi við ofanskráðar tilögur vera mun
varanlegri og vænlegri leið til sparnaðar
heldur en flæma burt hæft starfslið, draga úr
þjónustu eða sleppa fjáraflahetjum úr lækna-
stétt lausum á lendur einkaframtaksins.
Læknastéttinni ber þegar í stað að hafa for-
göngu um úrbætur í þessum efnum, ella
munu þeir aðilar grípa stýrið, sem lítt eru læsir
á sjókort samfélagslæknisfræðinnar.
HEIMILDIR
1. Ólafsson Ó. Antibiotics prescribing habits of G. P.s
in Reykjavík and in rural Iceland. Comparision with
other nordic countries. Landlæknisembættið 1981.
2. Kallings LO. Varldsomfattandemissbrugavantibio-
tika. Lakartidningen 1982; 79: 873-5.
3. Conference. Worldwide antibiotic misuse. Lancet
1981; II: 299.
4. Önundarson B. Drög að könnun á störfum 9
heimilislækna í Reykjavik. Læknablaðið 1974; 60:
57-72.
5. Sigurðsson G, Magnússon G, Sigvaldason H, Tulini-
us H, Einarsson I, Ólafsson Ó. Egilsstaðarann-
sóknin. Fylgirit við heilbrigðisskýrslur nr. 1 1980.
Landlæknisembættið.
6. Frímannsson P. Rannsókn á notkun lyfja í Stykkis-
hólmshéraði 1978. Skýrsla til iandlæknis 1979.
7. Pétursson P. Skýrsla um heilbrigðisþjónustu í Bol-
ungarvík 1985 (Fjölritað).
8. van Buchem FL, Peeters MF, Van’t Hof MA. Acute
otitis media: A neiv treatment strategy. Br Med J
1985; 290: 1033-7.
9. Premi JV Otitis media - Separating facts from
fancy. Can Fam Physician 1977; 23: 1084-5.
10. Howie JGR, Bigg AR. Family trends in psychotropic
and antibiotic prescribing in general practice. Br
Med J 1980; 280: 836-8.
11. Johnsen SG, Ólafsdóttir AM, Ólafsson Ó, Jónsson
S, Grímsson A. Könnun á lyfjaneyzlu nokkurra
Reykvíkinga. Læknablaðið 1977; 63: 75-7.
12. Johnsen SG, Ólafsson Ó. Um sýklalyfjagjafir vakt-
lækna í Reykjavík. Landlæknisembættið 1976.
13. Halldórsson S. Könnun á meðferðarheldni við gjöf
sýklalyfja í Vopnafjarðarlæknishéraði. Lækna-
blaðið 1984; 70: 87-90.
14. Einarsson I, Magnússon G, Ólafsson Ó. Könnun á
heilsugæzluþjónustu 16.-22. okt. 1981. Lækna-
blaðið 1984; 70: 225-36.