Læknablaðið - 15.02.1988, Blaðsíða 40

62
LÆKNABLAÐIÐ
Aldur
75-79
65-74
55-64
45-54
35-44
25-34
18-24
Medal tal
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Hundradshlutar
Mynd 13. Tannleysi íslendinga 1962 samkvæmt
athugunum Dunbars, Möllers og Woiffs (1).
55-64 65-74 75-79 Aldur
Mynd 14. Tíðni tannleysis karla í úrtaki Hjartaverndar
borið saman við niðurstöður Dunbars, Möllers og
Wolffsfrá 1962.
ára), sem voru á bilinu 45-54 ára 1962, var
tannleysi þá þegar orðið umtalsvert, eða tæplega
36%. Svo virðist, sem bati sé að koma í ljós í
yngsta hópunum, þótt hægur sé.
Tannleysi fer vaxandi með aldrinum hér, sem
annarsstaðar, og kemur sú staðreynd fáum á
óvart (4-22). Hjá hinum stærri þjóðum er tíðni
tannleysis þó mismunandi eftir löndum og
landshlutum (4). Tannleysi og ástand tanna er
samkvæmt nokkrum rannsóknum verra hjá fólki,
sem dvelst á stofnunum, en hjá þeim, sem eru úti
í þjóðfélaginu (21, 22). Getum er að því leitt, að
lélegra heilsufar og hreyfingarleysi kunni m.a. að
valda þvi, að tennur séu færri og í verra ástandi
(21).
Haakanson (9) komst meðal annars að
eftirfarandi niðurstöðum með rannsóknum sínum
á Svíum:
1) Tannleysi eykst með aldrinum.
2) Tannleysi er mun algengara hjá konum en
körlum.
3) Tannleysi er algengara við lægri tekjur,
menntun og þjóðfélagsstöðu.
4) Tannleysi er algengara í »smærri
samfélögum«.
Ennfremur kemst hann að þeirri niðurstöðu, að
tannleysi sé mjög svipað hjá báðum kynjum frá
20 ára aldri til og með 50-54 ára, en verður svo
helmingi algengara hjá konum á aldrinum 55-60
ára.
Rise og Helöe fundu, að 72% karla 65-79 ára
voru tannlausir í Troms 1979 (10). í sama
aldurshópi hjá Hjartavernd voru rúmlega 58%
tannlausir.
Axell og Öwall komust að raun um, að 43% 55-64
ára og 62,5% 65-74 ára sænskra karlmanna
höfðu gervitennur árið 1979 (23). Karlarnir í
úrtaki Hjartaverndar voru með gervitennur í
öðrum gómi eða báðum í 39,3% tilvika 55-64 ára
og 70,5% tilfella 65-74 ára. Axell og Öwall fundu
og meira tannleysi hjá fólki til sveita en í þéttbýli
(23). Samkvæmt enskri könnun, sem gerð var
árið 1968, og endurtekin árið 1978, minnkaði
tannleysi meðal 50-64 ára úr 64% í 48%, en úr
79% í 74% fyrir 65-74 ára. Bati var minnstur hjá
75 ára og eldri, eins og vænta mátti (24).
Tannleysi virðist hafa aukist í Finnlandi hjá 50
ára og eldri frá 1970-1980, úr 42% í 45% meðal
50-64 ára og 54% í 67% meðal þeirra, sem eldri
eru en 65 ára (25).
Danskar rannsóknir 1975 og 1980 sýna jafnan
bata í öllum aldurshópum (26, 27). Sé tannleysi
karla samkvæmt nokkrum rannsóknum á
Norðurlöndum borið saman við rannsókn okkar
verður útkoman eins og sést í töflu VII.
í Noregi minnkaði tannleysi almennt frá
1973-1981 um 6,3% hjá 50-64 ára fólki, en stóð
næstum í stað hjá aldurshópnum yfir 65 ára. Á
sama tíma hafði fjöldi þeirra, sem haldið höfðu
fleirum en 20 sinna eigin tanna aukist um 15,8%
fyrir 50-64 ára, en 5,3% fyrir 65 ára og eldri (12).
Bandarískar kannanir sýna stöðugt lækkandi
tiðni tannleysis og könnun, sem framkvæmd var í
Iowa 1985 sýnir 38,5% tannleysi meðal 65 ára og
eldri (11, 17, 18, 19).