Læknablaðið - 15.02.1988, Blaðsíða 42

64
LÆKNABLAÐIÐ
þrennar sjaldan og fleiri heyra undantekningum
til.
Tafla III sýnir dreifingu tanna, tannleysis og
lausra tanngerva. Þar sést m. a. að tannleysi er
mun algengara í efra gómi, og að gervitennur eru
oftar smíðaðar á móti eigin tönnum í neðra gómi
en öfugt.
Eigið mat einstaklinganna á gervitönnum sínum
sýndi, að 76,6% töldu efri góm góðan, en aðeins
66,5% voru sama sinnis með þann neðri. Rise auk
annarra hefur komist að svipaðri niðurstöðu (12).
Kvartanir allar voru mun algengari út af neðri
góm. Segja má, að mynd 11 endurspegli það
mynstur, sem umgengni við gervitannasjúklinga
leiðir í ljós. Meirihlutinn sættir sig við hlutskiftið,
þó að fleiri séu sáttir við efri góminn. Helstu
kvartanir eru um lausa góma og því næst særindi.
Neikvæð einkenni eru mun tíðari vegna neðri
góms en þess efri.
Tæplega 60% segjast þrífa gervitennurnar
daglega, um 18% tvisvar á dag og tæp 9% oftar.
Varlegt kann að vera að treysta niðurstöðu
þessarar spurningar, þar eð mönnum hættir
gjarnan til að lagfæra svarið að því, sem þeir telja
að sé æskilegt (9, 37). Liðlega 13,4% segjast þó
eingöngu þrífa gómana af og til.
Jafnvel þótt ofangreind svör gefi rétta mynd af
ástandinu, þá er það ljóst að þrifum á
gervitönnum er stórlega ábótavant í mörgum
tilvikum og því áreiðanlega ekki vanþörf á
fræðslu um það efni fyrir þennan hóp, eins og
raunar munnhirðu yfirleitt.
Þakkir: Höfundar færa bestu þakkir dr. Nikulási
Sigfússyni, stjórn og starfsfólki Hjartaverndar;
verkfræðingunum Helga Sigvaldasyni og Ólafi
Bjarnasyni. Styrkur til verksins var veittur úr
Rannsóknarsjóði Háskóla íslands.
HEIMILDIR
1. Dunbar JB, Moller P, Wolff AE. A survey of dental
caries in Iceland. Archs Oral Biol 1968; 13: 57-81.
2. Hóprannsókn Hjartaverndar 1967-68. Reykjavík:
1980 Skýrsla A XIV og XVI 1980. Rannsóknarstöð
Hjartaverndar.
3. The Icelandic Heart Association. Reykjavík: 1979.
Report A B C XVIII. Health Survey In The
Reykjavík Area - Men, Stages I-III, 1967-1969,
1970-1971 and 1974-1976. Participants, Invitation,
Response etc.
4. Grabowsky M. Den ældre befolknings oralstatus og
odontologiske behandlingsbehov i Vestsjællands
amt. Aarhus Tandlægehöjskole 1974. (Thesis).
5. Helöe LA. Tannhelsen hos eldre i Troms. Rapport
fra en undersökelse foretatt i 1976. Oslo:
Universitetet i Oslo, 1976.
6. Christensen J. Oral Health Status of 65 to 74 Year
Old Danes: A Preliminary Report of the
Replication of WHO’s International Collaborative
Study in Denmark. J Dent Res Special Issue C.
1977; 56: 149-53.
7. Lindgren P, Hedegaard B. 66-aaringar i Stockholm
- nu 69 aar. Socialstyrelsen redovisar A. 1977; 74:
127, Stockholm: Socialstyresen 1977.
8. Lysell L. Epidemiologisk-röntgendiagnostisk
undersökning av tander, kákar och kakleder hos
67-aaringar i Dalby. Lunds Universitet 1977.
(Thesis).
9. Haakanson J. Dental care habits, attitudes towards
dental health and dental status among 20-60 year
old individuals in Sweden. Lund: Bokförlaget
Dialog, 1978. (Thesis).
10. Rise J, Helöe LA. Oral conditions and need for
dental treatment in an elderly population in
Northern Norway. Community Dent Oral
Epidemiol 1978; 6: 6-11.
11. Österberg T. Odontologic studies in 70-year-old
people in Göteborg. University of Göteborg 1981.
(Thesis).
12. Rise J. A Community Dentistry Research.
Approach to the Study of Old-Age Pensioners.
Empirical studies in Norway. University of Oslo
1984. (Thesis).
13. Sundberg H, öwall B. Försákringstandvaarden
under aaren 1974-1981. Tandlákartidningen 1984;
76 nr. 7.
14. Widström E, Nilsson B. Dental Health and
Perceived Treatment Needs of Finnish Immigrants
in Sweden. Scand J Soc Med 1984; 12: 129-36.
15. Wall CH. Oral Health Status and Tradition in
Australia. Int Dent J 1984; 34: 271-77.
16. Ross CB. Oral Health Status and Tradition in New
Zealand. Int Dent J 1984; 34: 266-70.
17. Weintraub JA, Burt BA. Oral Health Status in the
United States: Tooth Loss and Edentulism. J of
Dent Educ 1985; 49:No. 6, 368-76.
18. Burt BA. The Oral Health of Older Americans. Am
J Public Health 1985; 75: 1133-4.
19. Hunt RJ, Beck JD, Lemke JH, Kohout FJ, Wallace
RB. Edentulism and Oral Health Problems among
Elderly Rural Iowans: The Iowa 65 plus Rural
Health Study. Am J Public Health 1985; 75:
1177-81.
20. Kirkegaard E, Borgnakke WS, Grönbæk L.
Tandsygdomme, behandlingsbehov og
tandplejevaner hos et repræsentativt udsnit af den
voksne danske befolkning. Tandlægebladet 1987;
91: 1-36.
21. Ambjörnsen E. Oral health in old age. A study of
oral health and dental care among groups of old-age
pensioners in Norway. University of Oslo 1986.
(Thesis).
22. Chrigström K, Hedegaard B, Markén KE.
Gerodontologiske studier: IV. Oralstatus och
vaardbehov vid en vaardhems-och
pensionarinstitution i Stockholm. Swed Dent J
1970; 63: 981-95.
23. Axéll T, Öwall B. Prevalences of removable
dentures and edentulousness in an adult Swedish
population. Swed Dent J 1979; 129-37.