Þjóðhagsreikningar 1901-1945 - 01.08.1992, Side 55

Saltfiskígildi,
tonn
Skráður afli, sbr. töflu 3.3.1. 140.900
Viðbætur
a) 10% vantal 15.656
b) 15% vantal 24.865
c) Áætlað vantal, 3x4.400 13.200
Sé litið framhjá innanlandsneyslu, er áætlunin því vel innan marka fullyrðinga Ægis.
Gefið þykir að vantal hafi verið mjög mikið í byrjun tímabilsins sem prósenta af
skráðum afla, en hafi farið hlutfallslega minnkandi. Hér er því jafnað milli afla- og
útflutningstalna með því að bæta sama magni (4.400 tonnum 1905-1939 og 1.900
tonnum 1940-1945) við árlegar skráðar magntölur, sbr. (e) að ofan. Þetta þýðir að
vantal er áætlað sem hér segir, svo dæmi séu tekin: 1905 um 39%, 1939 um 12% og
1945 um 6%. Að gefnum öllum þessum forsendum er 8. dálkur töflunnar, sem tákna
á birgðabreytingar að magni til, reiknaður þannig:
Birgðabreytingar, dálkur 8 = Skráður afli, dálkur 2
+ Föst viðbót, sbr. að framan.
- Skráður útflutningur, dálkur 7
Þessar birgðabreytingar eru verðlagðar á útflutningsverði fullverkaðs saltfisks
viðkomandi árs, nema 1941-1945, sbr. kafla 3.12. Verðið í kr. á þús. kg er sýnt í
9. dálki. Verð birgðabreytinga í m.kr., kemur í 10 dálk. í 11. dálki er færð áður gerð
áætlun um heildarframleiðslu sjávarafurða án áætlaðra birgðabreytinga og loks í
12. dálki sama heildarframleiðsla en að meðtöldum birgðabreytingum.
Næst liggur fyrir að taka afstöðu til þess hvort birgðabreytingarnar eins og þær eru
metnar hér séu sennilegar og bæti þar með áætlaðar tölur um framleiðsluna.
Ymis óvissa er við gerð áætlunar af þessu tagi, eins og getið er um hér á undan.
Tvennt hefur þó ekki verið nefnt. I áætluninni er gengið út frá því að framleiðsla úr
afla hvers árs hafi verið hæf til útflutnings á sama ári. Hvað varðar saltfiskframleiðslu,
sérstaklega fullunninn saltfisk, getur verið um 3-6 mánaða töf þar til varan er
útflutningshæf. Inni í „birgðabreytingum“, eins og þær eru reiknaðar hér, er því
saltfiskur á ýmsum vinnslustigum, og ekki útflutningshæfur.
Annað óvissuatriði sem ekki er tekið á í áætluninni, er það að útflutningstölur geta
í sumum tilvikum skolast milli áranna, þannig að útflutningur sem í reynd átti sér stað
eitt árið var „tollskráður" árið eftir. Þetta atriði hefir að sjálfsögðu sömu áhrif á tölur
11 og 12 dálks.
Þrátt fyrir þessa óvissu verður því haldið fram hér að réttari mynd fáist af fram-
leiðslu sjávarafurða með því að telja áætlaða birgðabreytingu með. Einkanlega virðist
mun sennilegri þróunarmynd fást af styrjaldarárunum 1914-1919 og eins 1940-1945
þegar birgðabreytingar eru teknar inn í myndina eins og hér er gert.
53