Þjóðhagsreikningar 1901-1945 - 01.08.1992, Page 228

Hjón voru samsköttuð, tekjur bama í foreldrahúsum skyldu taldar sérstaklega (ef
þau voru fjárráða, annars með tekjum heimilisföður). Þessu var breytt þannig (lög
nr.2/1923), að ákvæði innan sviga hér að ofan var fellt niður.
í 13. gr. laganna voru ákvæði um persónufrádrátt, 500 kr. fyrir einstaklinga,
1000 kr. fyrir hjón og 300 kr. fyrir hvert bam eigi fullra 14 ára. Með áðumefndum
lögum frá 1923 var þessu breytt þannig, að bamafrádráttur varð 500 kr. Þessir
frádrættir voru frá því, sem lögin kalla „hreinar tekjur ákveðnar samkv. 11. gr.“.
Varðandi félög var samsvarandi frádráttur 4% af innborguðu hluta- eða stofnfé.
Ef tekjumar náðu ekki fullum 100 kr. eftir allan lögákveðinn frádrátt, greiddist
enginn skattur.
Enn frekari breyting var gerð með lögunum frá 1923, svo að aukaútsvar, tekju-
skattur og eignarskattur urðu frádráttarbær við ákvörðun hreinna tekna.
Þessi ákvæði voru svo til óbreytt, þar til að lög nr. 69. janúar 1935 tóku gildi. Þessi
nýju lög, sem náðu til skattlagningar á tekjur ársins 1934, breyttu að nokkru þeim
ákvæðum, sem talin eru hér að framan, auk þess sem skattstiga var breytt o.fl.
Það, sem mesta þýðingu hefur fyrir verkefnið, þ.e. að áætla „heildartekjur ein-
staklinga og félaga“, er þó, að persónufrádráttur hækkaði mjög og varð mismunandi,
eftir því hvort skattgjaldandi var búsettur í Reykjavík, í kaupstöðum og kauptúnum
með yfir 300 íbúa eða annars staðar á landinu. Við áætlun sína um „hreinar tekjur á
íslandi" 1934, tók Skipulagsnefnd atvinnumála tillit til þessa og hér verður því reiknað
með, að talnaröð nefndarinnar fyrir árabilið 1929-1934 sé innbyrðis sambærileg, þótt
nefndin (bls. 59 í áliti hennar) tali um, að breyting á skattalögum torveldi samanburð
á því ári (þ.e. 1934) og árunum á undan.
Áætlanir Framkvœmdabanka og Efnahagsstofnunar
um hreinar þjóðartekjur 1945-1956
Fyrir árin 1945-1956 áætlaði Framkvæmdabanki íslands og síðar Efnahagsstofnun
hreinar þjóðartekjur á verðlagi hvers árs á grunni talna Hagstofu Islands um
heildartekjur einstaklinga og félaga. Nánari lýsingu á aðferðum Framkvæmdabanka er
að finna í Ur þjóðarbúskapnum, júní 1962. I stórum dráttum má lýsa aðferðunum
þannig: Fyrir árin 1957 og fram úr mátti bera saman útkomu tveggja aðferða að sama
marki. Önnur aðferðin var sú að áætla frá ráðstöfunarhlið, þ.e.a.s. áætla heildar-
ráðstöfun þjóðarinnar til neyslu, fjármunamyndunar og birgðabreytinga, draga frá
utanaðkomandi verðmæti, sem ráðstafað var innanlands til neyslu og fjármuna-
myndunar, og bæta við verðmæti þess, sem úr landinu var flutt. Niðurstaða þessa
útreiknings samsvarar heildarverðmætasköpun þjóðarinnar á árinu, þ.e. markaðsvirði
vergrar þjóðarframleiðslu. Frá þessari tölu var dregin áætlunartala, sem mæla átti, hve
miklu þurfti að ráðstafa, til þess að fjármunir þjóðarinnar héldu raunvirði sínu
óbreyttu, „ekki væri gengið á eignir“. Hér var miðað við verðmæti fjármuna, skipa,
húsa, vélakosts o.s.frv. og áætlaður árlegur endumýjunarkostnaður, að sjálfsögðu
mismunandi eftir tegund fjármuna. Að frádreginni þessari áætlun um „slit og úrelding
fjármuna“ fékkst niðurstöðutala um hreinar þjóðartekjur.
226