Sendiboðinn - 30.01.1941, Blaðsíða 9
SENDIBOÐINN
7
Næsta stig náttúrufræðikennslunnar er
svo undirstöðuþekking á líkama manns-
ins og því, að varðveita sem bezt heilsuna,
en forðast allt er henni geti orðið til
hnekkis. Um allmörg undanfarin ár hefir
verið kennd hér í barnaskólum »Líkams-.
og heilsufræði* eftir Ásgeir Blöndal og er
það ágæt kennslubók, og, að því er reynzt
hefir, ekki illa við barna hæfi. Nú hefir
af hálfu hins opinbera verið gefin út ný
kennslubók í heilsufræði, og hafa fróðir
menn í þeirri grein tjáð mér, að þar sé
um afturför að ræða frá hinni eldri
kennslubók. Grasafræðin nýja eftir Geir
Gígju er góð bók, en þó ekki við hæfi
barna innan fermingar. Til þess er hún of
fjölþætt og yfirgripsmikil. Ágripið um
lif jurtanna í náttúrufræði Bjarna Sæmunds-
sonar er aitur á móti mjög við barna hæfi.
Það náttúrufræðinám, er börnin hafa vafa-
laust mest gagn af, er eðlisfræðinámið, sé
það við hæfi þeirra og eigi gert þyngra
né flóknara en svo, að börnin hafi þess
full not. Jafnvel tornæmum börnum og
frábitnum bóknámi þykir gaman að eðlis-
fræði. Þessvegna er einkennileg sú villa,
sem margir foreldrar virðast haldnir af, að
eðlisfræði sé einungis háskólavísindi fyrir
heilabrotamenn og yfirgengilega spekinga.
Að vísu er hún það einnig. En það er oft
skamrnt á milli barnsins og spekingsins.
Það hefir oft komið fyrir, að fullnaðar-
prófsbörn hafa beðizt undan því, að þurfa
að taka þátt í eðlisfræðinámi, af því að
foreldrarnir hafi sagt, að þau hefðu ekkert
gagn af því, — »þau ættu ekki að verða
lærðir menn«. En það er nú svo undar-
legt, að fáum kemur betur nokkur þekk-
ing á eðli hlutanna en einmitt »ólærðu<‘
mönnunum. Menn gera sér ekki oft og
tiðum grein fyrir því, að eðlisfræðin —
að minnsta kosti sú, er hér kemur til
greina, — er blátt áfram ekkert annað en
einföld skýring á eðli þeirra algengu hluta,
sem hver einasti maður er alla sína ævi
að bjástra við og hafa bein og óbein áhrif
á líf manna og lífsafkomu. Eðlisfræði
barnsins gefur því skýr svör við ótal ráð-
gátum og spurningum, sem það hefir svo
oft verið að spyrja um, án þess að fá
sanngild svör og brotið heilann um frá
því er það fór að skynja og gera sér grein
fyrir umhverfinu. Það er margt, sem barnið
vill vita. Af hverju er himinninn blár? Af
hverju speglast fjöllin í sjónum? Af hverju
er snjórinn hvítur? Af hverju eru sumir hlut-
ir rauðir, en aðrir gulir? Af hverju ergrasið
grænt? Af hverju kemur þokan? Af hverju er
svona hvasst í dag? Af hverju er hláka í
dag, fyrst frost var í gær? Af hverju kem-
ur móða á rúðurnar? Allt eru þetta al-
geng fyrirbrigði og alltaf spyr barnið: »Af
hverju — af hverju?« Og oft er svarið,
sem barnið fær: »Af því bara! Hvað
skyldi þig varða um það?« Skyni skroppn-
ari svöi' er ekki hægt að hugsa sér, og
eru þau hverjum fullorðnum manni til
mikillar hneisu. Eðlisfi'æðinám ætti að
auka i skólunum, en fella í þess stað nið-
ur margt af öðru náttúrufræðinámi, sem
fánýtara er.
Sig. Bj.