Sendiboðinn - 30.01.1941, Blaðsíða 11

SENDIBOÐINN
9
því fátæklegur og málfar þeirra ófullkomið.
Þau hafa tamið sér alls konar ambögur,
sum eru hljóðvillt, önnur nota ýmis orð-
skrípi í stað góðra íslenzkra orða o. s. frv.
Auðvelt er að greina mörg dæmi þessu
til sönnunar, en hér skal fátt eitt nefnt.
í sambandi við fátækt orðaforðans, má
t. d. benda á, að mörg börn á þessum
aldri (7 ára) þekkja alls ekki ýmis orð,
sem tákna líkamshluta, t. d. hvirfill, hnúi,
greip, handarjaðar, jarki. Svo er og um
veðurfar. Börnin þekkja varla annað en
rigning og hrið. Orð eins og kaldi, and-
vari, blær, súld, skúr, él, gola, gári, eru
ýmist óþekkt eða misskilin. — Um vald
barna á máli, nægir að nefna dæmi áþekk
þessu: »Veiztu hvort skólastjórinn sé í skól-
anum?« »Mig (eða mér) hlakkar (agalega)
til jólanna«, o. m. fl. af líku tagi.
Verkefni skólanna í móðurmálskennsl-
xmni eru í senn margvísleg og mikilvæg,
þegar í 7 og 8 ára bekkjunum. í 9 ára
bekkjunum bætist svo við stafsetningar-
kennsla og mun flestum vera ljóst, að þar
er ærið verkefni fyrir hendi og um margt
við ramman reip að draga. Jafnvel smá-
orð þarf að kenna og æfa t. d. þau, þetta,
sem mjög mörg börn skrifa: þaug, þettað
— og bera þannig fram. Skýr framburður
er því eitt af því, er skólínn þaif að
kenna yngri börnunum. Tekur slíkt oft
langan tíma. — Óskandi væri, að hvert
einasta heimili, er börn hefur í umsjá,
gerði sér ljóst, hversu mikið er í húfi um
móðurmálskennsluna, að heimilið leggi
hönd á plóginn og hjálpi skólanum og
börnunum í þessum efnum. Mér er ljóst,
að aðstaða margra heimilatil að sinna börn-
rim sínum og fylgjast með námi þeirra, er
i torveldasta lagi. En góður vilji er löngum
sigursæll, og mundi oft finna tíma til að
segja stutta sögu, láta börnin geta gátu,
finna orð, er ríma (borð, orð), raula vísu
o. fl. o. fl.
Síðast, en ekki sízt, ættu heimilin að
meta kennslu í móðurmálinu til jafns við
dönsku, biblíusögur, landafræði, náttúru-
fræði og aðrar námsgreinar, með því að
glæða ást barnanna á móðurmálinu, sem
pabbi og mamma, afi og amma og for-
feðurnir hafa talað og varðveitt, rnálið,
sem hver íslenzk móðir hefur hjalað við
barn sitt og hvíslað að ástarorðum. —
Öllum ætti að vera ljúft að gera skyldu
sína í þessum efnum.
Þá er reikningur eitt viðfangsefni yngri
barnanna í skólanum.
Mörgum foreldrum finnst, að mjög hægt
sækist í þeim efnum, börnin séu alltaf að
stagla hið sama: samlagning, frádrátt,
margföldun og deilingu. — Það mundi
verða of langt mál að sýna fram á, hve
geysilegt nám einmitt yngri börnin verða
að leysa af hendi í reikningi, svo að und-
irstaðan sé trýgg og kunnáttuleysi valdi
ekki töfum, er i eldri bekkina kemur. —
Er skoðun min sú, að margir foreldrar séu
alltof óþolinmóðir í sambandi við reikn-
ingsnám yngri barnanna, því að þar má
sizt af öllu fara ofljótt yfir, heldur verður
að þaulæfa hvert atriði og dvelja nógu
lengi við allar reikningsaðferðir einskonar-
talnanna, með lágum tölum lengi fyrst,
unz mikilli leikni er náð. — Aldrei má
gleyma, að ekki er það dæmi til, er Ieyst
verður án þess að leggja saman, draga
frá, margfalda eda deila. Leikni í þessum
reikningsaðferðum þurfa börnin að ná sem
fyrst, helzt í yngri bekkjum skólans. —
Foreldrar, verið því þolinmóðir þótt yður
finnist hægt farið yfir í reikningi — það
er bezt fyrir yngri börnin. Þau eiga t. d.
að læra sainlagningu svo vel, að þau
þurfi ekki að telja á fingrunum 13—14ára
gömul, ef þau eiga t. d. að leggja saman
8 og 7 eða 18 og 17, þau eiga að kunna
þetta eins og þau kunna að 2 og 2 eru 4.
Tilgapgur minn með þessari smágrein