Fréttatíminn - 25.04.2014, Blaðsíða 14

www.rekstrarland.is Skeifunni 11 | 108 Reykjavík | Sími 515 1100Rekstrarland er byggt á fyrrum rekstrarvörudeild Olís og er dótturfyrirtæki Olíuverzlunar Íslands hf.
Láttu Rekstrarland
létta þér lífið
Gerðu ítrustu kröfur um hreinlæti
PI
PA
R\
TB
W
A
•
S
ÍA
•
1
40
61
9
Við bjóðum fallegar servíettur, kerti og dúka ásamt miklu úrvali
af einnota vörum. Einnig úrval hreinsiefna og hreinlætisvara fyrir
stofnanir, hótel og veitingahús. Sérsniðnar lausnir sem mæta
þörfum hvers og eins. Allt þetta og miklu meira í Rekstrarlandi.
Hafðu samband við sérfræðinga okkar í Rekstrarlandi
í síma 515 1100 eða hjá útibúum Olís um land allt.
U m þriðjungi alls matar sem framleiddur er í heiminum, eða um 1.3 milljarði tonna, er
hent í ruslið. Á sama tíma deyja 20
þúsund börn úr næringarskorti
daglega í heiminum. Þessar stað-
reyndir endurspegla ekki aðeins
ójafnvægið í lífsstíl fólks heldur
þýða þær líka að hægt væri að
draga all verulega úr mengun af
völdum matvælaiðnaðarins. Í raun
er hægt að segja að matvælaiðn-
aðurinn gæti eytt þriðjungi minna
af landi, vatni, olíu og mengandi
áburði en hann gerir núna. Matar-
afgangar eru þar að auki einn helsti
þátttakandi í hlýnun jarðar. Allur
matur sem ekki fer í verslanir auk
afganga, er hent ásamt öðru rusli á
ruslahauga sem eru að verða einn
helsti mengunarpyttur jarðarinnar
því rotnandi matur myndar metan-
gas sem er 23 sinnum sterkara en
koltvísýringurinn sem bílarnir okk-
ar spúa með tilheyrandi gróður-
húsaáhrifum.
Sóun á mat þýðir sóun á vatni
Matarsóun er til staðar í öllum
hlekkjum framleiðslukeðjunnar.
Hún hefst á sjálfum akrinum,
heldur áfram í framleiðslu, í
flutningi, í heildsölu, í stórmörkuð-
unum, á heimilum neytendanna og
endar á haugunum. Sem dæmi má
Rúmlega þriðjungur af öllum fram-
leiddum mat í heiminum fer í ruslið
Rotnandi matur
myndar metangas
sem er 23 sinnum
sterkara en
koltvísýringurinn
sem bílarnir okkar
spúa með til-
heyrandi gróður-
húsaáhrifum. Ljós-
mynd/NordicPhotos/
GettyImages
nefna að 30% af allri grænmetisupp-
skeru Bretlands fer í ruslið og nær
aldrei til neytenda vegna útlitsgalla.
Heildsalar neita að kaupa grænmeti
sem hefur ekki rétta lögun, stærð
eða lit. Svo henda neytendur um
40% alls matar sem keyptur er í
ruslið. Upplýsingar um síðasta sölu-
dag spilar þar stórt hlutverk. En só-
unin stoppar ekki þar því helming-
urinn af vatninu sem fór í að rækta
þennan mat sem endar á haugun-
um fer að sjálfsögðu líka til spillis,
en landbúnaður er sá iðnaður sem
notar hvað mest af vatni í sína fram-
leiðslu. Landbúnaðarstofnun Sam-
einuðu þjóðanna áætlar að um 250
km3 af vatni séu notaðir til einskis
á ári í Evrópu, en það er þrisvar
sinnum stærð Genfarvatnsins.
„Zero Waste“ á Íslandi
Fyrir utan að ganga á auðlindir
jarðarinnar að óþörfu og vera
ósiðleg á tímum þegar stór hluti
heimsins sveltur, er matarsóun
mjög kostnaðarsöm. „Zero Waste“
samtökin á Íslandi vilja einmitt
ná til neytendanna út frá þeim út-
gangspunkti, í gegnum budduna.
„Zero Waste“ er hugtak sem notað
er á alheimsvísu til að skilgreina
ákveðið umhverfsimarkmið. Mark-
miðið er að úrgangur verði sem
minnstur, að allt verði endurnýtt og
að hætt verði að ausa rusli á haug-
ana, sem munu ef markmiðið næst,
heyra sögunni til í framtíðinni. Nú
hafa Landvernd, Kvenfélagasam-
band Íslands og Vakandi, samtök
um vitundarvakningu á sóun mat-
væla, tekið höndum saman um að
vekja Íslendinga upp af mengandi
og dýrum lífsstíl þar sem sóunin
spilar stórt hlutverk. Samtökin
vinna nú saman undir „Zero Waste“
hugtakinu og hafa fengið styrk frá
Norrænu ráðherranefndinni til að
fara í herferð á Íslandi gegn sóun.
Stór hluti mánaðarlaunanna
fer í ruslið
Rannveig Magnúsdóttir hjá Land-
vernd er verkefnastýra átaksins.
„Við erum á leiðinni í norrænt sam-
starf við samtök bæði í Noregi og
Danmörku sem hafa unnið ötullega
að þessum málum í nokkur ár.
Við munum vera með ráðstefnu í
haust og bjóða þar upp á mat sem
hefði verið sóað annars. Svo ætlar
Rakel Garðarsdóttir, framkvæmda-
stýra og stofnandi Vakandi, að gera
heimildamynd um matarsóun í
sumar. Auk þess ætlum við að gefa
út matreiðslubók sem kennir meðal
annars að nýta afganga og þar að
auki verðum við með námskeið til
að fræða almenning um matarsó-
un,“ segir Rannveig sem telur vit-
undarvakningu um matarsóun vera
góða leið til að gera fólk meðvitað
um umhverfisvernd þar sem mál-
efnið tengist öllum heimilum. „Það
getur verið erfitt að láta fólk tengja
við sóun á auðlindum úti í hinum
stóra heimi því það er svo fjarlægt.
En persónuleg peningasóun er
eitthvað sem flestir tengja betur
við. Um leið og þú áttar þig á því að
nokkuð stór hluti mánaðarlaunanna
þinna fer í ruslið þá ætti það að
kveikja áhuga á matarsóun.“
Erum ómeðvituð sem
neytendur
„Við erum öll bundin ýmsum
hugsanavillum þegar við tökum
ákvarðanir, og það sama á við um
ákvarðanir í matvælainnkaupum
eins og um aðrar ákvarðanir,“ segir
Ragna Benedikta Garðarsdóttir,
lektor í félagssálfræði við Háskóla
Íslands. „Fyrir jafn ómerkilega
ákvörðun og að kaupa í matinn
þá erum við líkleg til að vera háð
þessum hugsanavillum. Ef það væri
stærri ákvörðun, eins og að kaupa
hús eða bíl, þá er maður líklegri
til að fara í gegnum kostnaðar- og
ábótagreiningu áður en maður
kemst að niðurstöðu, en maður
gerir það ekki þegar maður kaupir
í matinn.“ Ragna bendir þar að auki
á að við kaupum mjög oft hluti sem
við þurfum ekki þegar við göngum
um stórmarkaði. „Við höldum að
Framhald á næstu opnu
14 fréttaskýring Helgin 25.-27. apríl 2014