Sveitarstjórnarmál - 01.06.1952, Blaðsíða 8

4
SVEITARSTJÓRNARMÁL
því greint í Sveitarstjórnarniálum 3—4 hefti
2949-
Tryggingarstofnun ríkisins liefur nú látið
Sveitarstjórnarmálum í tó allýtarlegt yfirlit
um rekstur Tryggingastofnunarinnar árin
1947—1950, sem fer hér á eftir. Er þar fyrst
greint frá þeim réttindum sem tiygging-
arnar veita og greiðslum í því sambandi. Þá
er og gerð grein fyrir þeim kafla almanna-
tn'ggingalaganna, sem enn hefur ekki kom-
izt til framkvæmda, en það er kaflinn um
heilsugæzlu, og það skýrt af livaða sökum
sá dráttur hefur orðið. Síðan er yfirlit um
það hvernig kostnaður vegna almannatn'gg-
inganna er greiddur og hvaða aðilar inna
liann af höndum. Loks er greint frá breyting-
um á iðgjöldum, lífeyri og vinnulaunum frá
1946—1950.
Yfirlit þetta er hið fróðlegasta og gefur
glögga yfirsýn um þessi mál og ættu sveit-
arstjórnarmenn að kynna sér það gaum-
gæfilega.
Trj'ggingarnar eru nú orðnar svo þýðingar-
mikill þáttur í þjóðlífinu, að æskilegt er, að
sem flestir geri sér sem bezta grein fyrir hlut-
verki þeirra og nauðsyn.
I. Réttindi og greiðslur.
1. EllilífeyrÍT:
Rétt til ellilífeyris eiga þeir íslenzkir
ríkisborgarar, búsettir hér á landi, sem orðn-
ir eru 67 ára eða eldri, og greiðist lífeyririnn
frá næstu mánaðarmótum eftir að þeim aldri
er náð. Við þann aldur er talið, að yfirleitt
megi gera ráð fyrir, að starfsgetan sé að miklu
leyti þrotin. Grunnupphæð ellilífeyris fvrir
einstakling á fyrsta verðlagssvæði 'er kr.
4080.00 á ári, auk verðlagsuppbótar eftir
sömu reglum og kaup. Miðað við núverandi
vísitölu (150 stig) nemur lífeyririnn nú kr.
510.00 á mánuði. Hjón, sem bæði eru á líf-
eyrisaldri, fá tvöfaldan einstaklingslífeyri, að
frádregnum 20%. Á öðru verðlagssvæði, það
er í kaupstöðum og kauptúnum með færri
en 2000 íbúa, og í sveitum, er lífeyririnn
25% lægri, eða kr. 3060.00 í grunn á ári.
Heimilt er að hækka lífevri þenna um allt
að 40%, en aðeins þegar svo stendur á, að
lífeyrisþeginn er ósjálfbjarga og þarfnast
hjúkrunar og umönnunar. Sé lífeyristöku
frestað, liækkar lífeyririnn um 5% fyrir hvert
heilt ár, sem hlutaðeigandi frestar að taka
lífeyri, allt að 40%. Maður, sem frestar líf-
eyristöku t. d. í fjögur ár, fær því rétt til
20% hækkunar á árlegum lífeyri þann tíma,
sem hann á ólifað. Hækkun þessi miðast við
ársbvrjun 1951 fyrir þá, sem ekki eiga rétt
til lífevris vegna tekna.
Þeir, sem eru meðlimir sérstakra lífevris-
sjóða, er sjá þeim fyrir ellilífeyri eða eftirlaun-
um, eiga ekki rétt á lífeyri frá Trygginga-
stofnun ríkisins fyrir sig, ekkjur sínar eða
börn, enda greiða þeir lægri iðgjöld en aðr-
ir. (Þessir sjóðir eru: Lífeyrissjóðir starfs-
manna ríkisins, barnakennara o. fl.).
Þeir, sem njóta eftirlauna af opinberu fé,
sem eru lægri en lífeyrisupphæðir Trygginga-
stofnunarinnar, eiga rétt á, að stofnunin
greiði það, sem á vantar fullan lífeyri.
Samkvæmt bráðabirgðaákvæði, sem gild-
ir til ársloka 1952, er rétturinn til fulls elli-
lífeyris bundinn því skilyrði, að sá, sem í
hlut á, hafi ekki hærri tekjur en samsvarar
lífeyrisupphæðinni (nú um kr. 6000.00 á ári
fyrir einstakling). Séu tekjurnar hærri lækk-
ar lífeyririnn um kr. 1.00 fyrir hverjar kr.
2.00, sem umframtekjurnar nema, og fellur
niður með öllu þegar tekjurnar nema þre-
faldri lífeyrisupphæðinni.
Arið 1950 var tala ellilífeyrisþega um 7900,
en þar með eru þá taldir allir þeir, sem féllu
frá á árinu, og fengu því ekki lífeyri nema ein-
hvern hluta ársins svo og þeir sem byrjuðu að
taka lífevri það ár. Heildarupphæð ellilíf-
evrisins árið 1950 var um 27 millj. kr. eða
43,1% af útgjöldum Trj'ggingastofunarinnar.