Sveitarstjórnarmál - 01.06.1968, Blaðsíða 15

eiu ár, en lánaumsóknirnar námu um 20% af
áætluðum heildarkostnaði þessara mannvirkja.
Þegar þessar upplýsingar lágu fyrir, varð stjórn
Lánasjóðsins ennþá Ijósara en áður, hversu geysi-
leg lánsfjárþörf sveitarfélaganna er. Og stjórninni
var jafnframt ljóst, að eigið fé sjóðsins hrykki
skammt til að fullnægja umsóknunum. Samkvæmt
ákvæðum Lánasjóðslaganna leitaði því stjórn
Lánasjóðsins fyrir sér um lántöku, fyrst og fremst
hjá Framkvæmdasjóði íslands. Stjórn Fram-
kvæmdasjóðs ákvað að veita Lánasjóðnum 10
rnillj. króna lán á árinu 1967, en vegna erfiðleika
Framkvæmdasjóðsins fékkst einungis helmingur-
inn eða kr. 5 milljónir útborgaðar á árinu 1967.
Aðrar tilraunir Lánasjóðsstjórnar til útvegunar
lánsfjár báru ekki árangur, enda mjög þröngt
fyrir á lánamarkaðnum vegna erfiðleika atvinnu-
veganna, eins og kunnugt er.
Sjóðurinn hafði því til ráðstöfunar á árinu
1967 til útlána ekki nema tæpar 25 milljónir
króna. Er það tæplega fimmtungur þess fjár, sem
sveitarfélögin sóttu um að fá að láni úr sjóðnum.
Hér reyndist því breitt bilið rnilli eftirspurnar
og íramboðs, og var úr vöndu að ráða hjá stjórn
Lánasjóðs, en óumflýjanlegt var að taka upp
„skömmtun" í einhverju formi við ákvörðun
lánveitinga.
Vegna þess hve lánaumsóknir voru ósambæri-
legar, þar sem t. d. í sumum tilvikum var sótt um
lán fyrir allt að öllum áætluðum kostnaði við
framkvæmd, en í öðrum tilvikum aðeins sótt um
lán fyrir hluta áætlaðs kostnaðar, og þar sem
framkvæmdir voru mislangt á veg komnar og
„nauðsyn" þeirra mismunandi, þá virtist ósann-
gjarnt að beita þeirri reglu að skera allar lánaum-
sóknir niður í sama hlutfalli til að ná endum
saman.
Varð því niðurstaðan í stjórn Lánasjóðs að
taka út úr umsóknir vegna tiltekinna flokka fram-
kvæmda, sem stjórnin taldi sérstaklega brýna þörf
á að veita lán til og mest aðkallandi s. s. vatns-
veitna og skóla í dreifbýli, þar sem framkvæmdir
voru komnar langt áleiðis, sérstaklega skólabygg-
ingar, sem mörg sveitarfélög stóðu að. Hér var að
sjálfsögðu um mat sjóðsstjórnar að ræða, en að
vandlega athuguðu máli valdi hún þessa leið.
Jafnframt Jrví að sveitarfélag fullnægði skilyrð-
um laganna til lántöku, ákvað stjórnin, að ekkert
sveitarfélag, sem gefið hefði meira en 50% afslátt
frá útsvarsstiga á árinu 1967, kæmi til greina við
ákvörðun lánveitinga. Meðan brýnni lánsfjárjrörf
sveitarfélaganna er ekki fullnægt nema að óveru-
legu leyti, sýnist það ekki réttlætanlegf að veita
Jreim sveitarfélögum lán, sem ekki nýta sinn aðal-
tekjustofn nema að óverulegu leyti, enda sýnist
Jrað tæplega hyggileg stefna undir Jjeim kringum-
stæðum að taka lán með háum vöxtum til fram-
kvæmda.
Þess er vert að geta, að sjóðurinn fær ekki fram-
lög sín greidd, fyrr en smátt og smátt á árinu og
lán Framkvæmdasjóðsins ekki fyrr en síðast á
árinu, Jiannig að lánveitingar sjóðsins á árinu
1967 fóru að verulegu leyti fram síðast á árinu.
Á árinu 1967, fyrsta starfsári Lánasjóðsins,
voru samtals veitt 46 lán til 63 sveitarfélaga, en
að sumurn lánunum stóðu mörg sveitarfélög
vegna sameiginlegra framkvæmda. Helmingur
lánanna var til vatnsveituframkvæmda alls 23 lán
að fjárhæð kr. 17.650.000.00 Jj. á. m. hæsta lánið
til Vestmannaeyjabæjar vegna vatnsveitu, kr.
5.000.000.00, en áætlað er, að vatnsveitan muni
kosta um kr. 130 milljónir.
Mörg sveitarfélög, sem um lán sóttu, fengu al-
gjöra synjun á árinu í samræmi við þær reglur,
sem ég hefi rakið hér að framan, og ekkert sveitar-
félag fékk nema hluta af þeirra fjárhæð, sem um
var beðið og Jrörf var á. Það ber vissulega
að harma. En fyrirfram var heldur tæplega gert
ráð fyrir ]>ví, að sjóðurinn leysti allar lánaþarfir
sveitarfélaganna á fyrsta ári eða fyrstu árum.
Það er von sveitarstjórnarmanna, að sjóðurinn
geti í náinni framtíð látið rætast Jrær vonir, sem
við hann eru bundnar, og gegnt með sóma }m'
hlutverki, sem honum er ætlað.
SVEIXARSTJÓRNABMÁL