Sveitarstjórnarmál - 11.06.1995, Blaðsíða 10

SVEITARSTJÓRNARMÁL
mikilvæga atriði nutu sín vel, en á þeim tíma voru í mörgum efnum
andstæð sjónarmið milli hreppa og bæja og milli dreifbýlis og þétt-
býlis sem þurfti að sætta. Það verður seint fullmetið að takast skyldi
að koma því til leiðar að hér á landi skyldu stofnuð ein heildar-
samtök sveitarfélaga en ekki tvenn.
Jónas var kjörinn formaður sambandsins á stofnþinginu og gegndi
formennsku þar til á landsþingi 1967 er hann lét af henni vegna
vanheilsu. Jónas lagði mikla áherslu á að efla og sameina sveitar-
félögin, sætta mismunandi sjónarmið og eyða tortryggni milli minni
og stærri sveitarfélaga. íslenskir sveitarstjórnarmenn standa í mikilli
þakkarskuld við Jónas Guðmundsson. Þeir sýndu það líka með því
einróma að kjósa hann fyrsta heiðursfélaga sambandsins 1967.
í dag eiga öll sveitarfélög aðild að Sambandi íslenskra sveitarfé-
laga. Til grundvallar stofnunar sambandsins lá þörfin á samtökum
sem gætu komið fram fyrir hönd sveitarfélaga landsins í heild og gætt
hagsmuna þeirra gagnvart ríkisvaldinu í málum sem snertu öll eða
flest sveitarfélög. Ennfremur var það eitt meginmarkmiðið að sam-
bandið gæti orðið vettvangur umræðna um sameiginleg hagsmuna-
mál, eflt samstarf þeirra og kynni sveitarstjórnarmanna og jafnframt
unnið að aukinni fræðslu um sveitarstjórnarmál.
í 105. gr. sveitarstjórnarlaga segir að ríkisvaldið viðurkenni Sam-
band íslenskra sveitarfélaga sem sameiginlegan málsvara sveitarfé-
laga í landinu. Löngu áður en þetta ákvæði kom til sögunnar var
þannig í raun, því frá upphafi hefur einn mikilsverðasti þátturinn í
starfsemi sambandsins verið samstarf þess við ríkisvaldið fyrst og
fremst varðandi undirbúning og setningu laga og reglugerða er á
einhvern hátt snerta sveitarfélögin.
Sambandið hefur í ríkum mæli átt frumkvæði að og hlut að samn-
ingu frumvarpa á sviði sveitarstjórnarréttar og á síðustu áratugum
hafa ríkisstjórn og Alþingi í langflestum tilvikum leitað álits og
umsagnar sambandsins um frumvörp og þingsályktunartillögur er
varðað hafa sveitarfélögin. Má þar nefna sveitarstjórnarlögin frá
1986, lög um tekjustofna sveitarfélaga og lög um verkaskiptingu ríkis
og sveitarfélaga. Ef litið er u.þ.b. 30 ár til baka, má nefna sveitar-
stjórnarlögin frá 1961, lög um tekjustofna sveitarfélaga frá 1962,
skipulagslög frá 1964 og lög um Lánasjóð sveitarfélaga frá 1966.
Með samþykkt framangreindra laga og margra fleiri hafa komist í
höfn ýmis baráttumál sambandsins og merkum áföngum verið náð í
starfsemi þess. Auðvitað hafa sveitarstjórnarmenn á undanförnum
árum og áratugum oft á tíðum staðið frammi fyrir margvíslegri
löggjöf og reglugerðum sem þeir hafa síður en svo verið sáttir við og
ósjaldan hefur athugasemdum eða eindregnum mótmælum sveitar-
stjórnarmanna ekki verið sinnt eða tekið tillit til þeirra. En þegar á