Hermes - 01.04.1963, Page 8

slysa. Einmitt þar þverbrestur
átakanlegast sú öryggiskennd, sem
er einn helzti hyrningarsteinn lífs-
hamingju. Og þsgar hugsað er til
þess, hversu margs konar slysatil-
felli eru tið og víðtæk, liggur í aug-
um uppi, hversu þýðingarmikið það
er að brynja sig gegn skaðvöldun-
um af fremsta megni. Slysahættan
vofir allsstaðar yfir. Enginn veit,
hvenær hún hittir sjálfan hann. í
dag mér — á morg-
un þér. „Ég geng
í hættu, hvar ég
fer“, segir skáldið,
og annað spyr:
„Hvar er í heimi
hæli tryggt“. — í
þessum andvörpum
speglast aldalöng
lífsreynsla.
Þótt það virðist
næsta óumdeilan-
legt, hversu dýr-
mætt er beinlínis
fyrir líf og líðan að
draga sem allra
mest úr sérhverj-
um þeim skakka-
föllum, sem á ann-
að horð í mannlegu
valdi stendur að milda, heyrist ekki
ósjaldan sú mótbára, að þar sem
það verði aldrei bætt, sem sárast
svíður, þegar verst tekst til, taki
það því ekki að fást við hitt, sem
minna er um vert. Þarna rugla
menn ólíku saman, sem verður að
halda aðskildu. I þessum málum
ber á tvennt að líta. Sumt — til-
finningalega hliðin — er svo vaxið,
að fela verður þeim mí'.tarvöldum,
sem hver treystir bezt til að friða
og græða. Annað — fjárhagsáhrifin
— eru þannig í eðli sínu, að menn
sjálfir hafa núorðið marga mögu-
leika til þess að sjá sér og sínum
farborða á eigin spýtur í félagslegri
samstöðu með öðrum. Það eiga þeir
að gera. Það er þeirra skylda. Per-
sónuleg ábyrgð manna léttist ekki
við það, að þeim er ekki unnt að
ráða við allt. Hér verða menn að-
eins að gera upp á milli þess, sem
í þeirra sjálfra valdi stendur að
gera og hins, sem þeim er ofvaxið
og þeir verða að fela þeim á vald,
sem líklegastur er til að „leggja
smyrsl á lífsins sár og lækna mein
og þerra tár“. Látum við svo menn
í friði með viðkvæmustu einkamál
sálarinnar, ,,en seilumst til annars
og nær“.
Að því hefur verið vikið, að hin
róttækustu áhrif til niðurrifs efna-
hagslegu sjálfstæði manna, stafi
frá sífellt yfirvofandi óhöppum og
slysum. Með tilliti til þess, eru
augljós hugarfarsleg áhrif þess að
hafa með fullri ábyrgðartilfinningu
og fyrirhyggju í tíma tryggt sér
fullnægjandi fjárhagsvernd gegn
skaðvöldunum. — En vegna þess,
hvað hér getur oltið á miklu, þarf
óhjákvæmilega félagslega samstöðu
við marga til þess
að útjafna og helzt
eyða með öllu á-
hrifunum af lam-
andi fjárhagsáföll-
um. Hér ásannast
mjög greinilega, að
það er sízt of djúpt
tekið i árinni hjá
skáldinu og spek-
ingnum, sem sagði
þessi oftlega ívitn-
uðu orð: „Maður-
inn einn er ei nema
hálfur — með öðr-
um er hann meiri
en hann sjálfur“.
Þetta á nefnilega
alls ekki eingöngu
við í hjúskapar- og
fjölskyldulifi, þótt þar sé málið við-
kvæmast. Sami sannleikur stendur
í fullu gildi fram á breiðan vett-
vang félagslegra samskipta manna.
Og það er a.m.k. spurning, hvort
hin viturlegu orð standa nokkurs
staðar í skírara ljósi en einmitt
gagnvart því fyrirbæri, sem hér er
komið að: almennri, skipulagðri
samhjálp nútímamanna sér til
verndar fyrir ófyrirsjáanlegum
BALDVIN Þ. KRISTJÁNSSON
er fæddur að Stað í Aðalvík árið 1910. Hann stundaði
nám í Núpsskóla og síðar í Samvinnuskólanum og útskrif-
aðist þaðan 1931. Hefur gegnt margvíslegum trúnaðar-
störfum, m. a. verið aðalbókari og gjaldkeri Síldarútvegs-
nefndar, meðlimur í stjórn Kaupfélags Siglfirðinga, er-
indreki Landssambands íslenzkra útvegsmanna, erindreki
Sambands íslenzkra samvinnufélaga, framkvæmdastjóri
fjársöfnunar Barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna 1948 og
framkvæmdastjóri Kirkjusands hf. 1954-1960, er hann
gerðist útbreiðslustjóri Samvinnutrygginga, en því starfi
hefur hann gegnt síðan.
Kona Baldvins er Gróa Ásmundsdóttir frá Akranesi og
eiga þau tvo syni.