Hermes - 01.07.1965, Page 15

og gerist hratt. Nútímamaðurinn hefur ekki lengur
tök á að stjórna þróuninni né beina henni í þá átt,
sem farsælust væri fyrir jarðarbúa. Maðurinn er
orðion þræll uppfinninga sinna — uppfinninga, sem
geta útrýmt mannkyninu hvenær sem er, jafnvel
vegna einfaldra mistaka.
Maðurinn sjálfur hefur ekki þróast jafnhliða hinni
miklu vísindalegu þróun. Tuttugasta öldin — öld
vísindanna — er einnig öld tveggja heimsstyrjalda,
öld sultar og hörmunga fyrir tvo þriðju hluta mann-
kynsins, öld misréttis. Hún er öld 12 milljóna morða
— hún er öld án friðar. Hún er öld vetnissprengj-
unnar, sem hangir yfir höfðum jarðarbúa í stað
sverðsins forðum.
Á Vesturlöndum, og raunar víðar, er 20. öldin einn-
ig öld vélmenningar og hraða. Hún er sú öld, þegar
einstaklingurinn missti trú sína á. guð sinn og tilgang
— og fékk ekkert í staðinn. Hún er öld bess harm-
leiks, þegar maðurinn tapaði tilgangi sínum og ein-
angraðist mitt á meðal samborgara sinna í heimi
vélmenningarinnar.
Nú er það í sjálfu sér ekkert nýtt, að einstakling-
urinn finni engan tilgang í lífinu, telji sig hvergi
eiga heima í samfélagi mannanna. Fransba skáldið
Eustache Deschamps orti t. d. á fimmtándu öld:
Why are the times so dark
Men know each other not at all,
But governments quite clearly change
From bad to worse?
Days dead and gone were more worth while
Now what holds sway? Deep gloom and boredom,
Justice and law nowhere to be found.
I know no more where I belong.
„I know no more where I belong.” — Menn, sem
þannig er ástatt um, hafa alltaf verið til, en fyrr á
tímum voru slíkir menn undantekningar frá regl-
unni. Nú er þetta orðin meginregla. Nútímamaður-
inn kemur ekki auga á tilgang sinn né hlutverk.
Hann hefur einangrast í mannhafi vélræns þjóðfé-
lags, og oft á tíðum gefst hann upp við að leita til-
gangs síns, gefst upp við að þræða völundarhús
lífsins og leita leyndardóma þess.
Og þar af leiðandi stendur honum á sama um með-
bræður sína.
Fyrir nokkru gerðist það í New York seint að
kvöldi, að a. m. k. 35 manns horfðu út um glugga
íbúða sinna og sáu mann myrða konu með hníf á
götunni fyrir utan. Maðurinn réðist fyrst á konuna
og særði hana alvarlega. Hún hrópaði á hjálp og
maðurinn hljóp í burtu. Konan skreið helsærð eftir
götunni og kallaði á hjálp í um 10 mínútur. Þá
kom maðurinn aftur og lauk við verk sitt.