Helgafell - 01.05.1945, Blaðsíða 6

4
HELGAFELL
I þessum mánuði verður þess
nnnnzt, að hundrað ár eru liðin £rá
dauða Jónasar Hallgrímssonar. Hann
MINNING and,að“ 2é'
JÖNASARHALL- ‘"a'l845'Og
GRÍMSSONAR f,”m d°fm
siðar var hann
lagður til hvílu í erlendri mold.
,,Það var 3 1. maí, í góðu veðn og
blíða sólskini. Alhr þeir Islending-
ar, sem þá voru hér í Kaupmannahöfn,
og nokkuð þekktu á hann til muna,
fylgdu honum og báru kistuna frá
líkvagninum til grafarinnar; hörm-
uðu þeir forlög hans og tjón ættjarð-
ar sinnar, hver sá mest, sem honum
var kunnugastur, og bezt vissi, hvað
í hann var vanð“.
Þannig segist Konráði Gíslasym
frá í nunningargrein sinni.
En Jónas varð fleirum en vin-
um sínum harmdauði. I hundrað ár
hefur hann venð þjóð sinni ógleym-
anlegur, og raunar er fátt öllu
geðþekkara í fan hennar en hin sárs-
aukafulla og hjartahreina ást, sem
hún hefur bundið við nnnningu
þessa hugljúfa snillings. I heila öld
hefur Jónas Hallgrímsson venð þjóð
sinm trúnaðarvinur í fögnuði og
sorg. 1 ljóðum hans hefur þjóðin
skynjað örlög sín og ætlunarverk, og
þar hefur hún fundið sér þá ættjörð,
sem hún elskar heitast. Hann hefur
öllum stundum auðgað líf hennar að
fegurð og dýpt. Jafnvel hin hvers-
dagslegustu tákn hafa öðlazt nýtt og
skáldlegt inntak við leiðsögn hans.
O O
Vissulega er það veglegra og
vandasamara hlutskipti að vera Is-
lendingur fyrir það, að Jónas Hall-
grímsson hefur ort og lifað, og ekki
er ósennilegt, að þegar íslenzkir nt-
höfundar og listamenn koma saman
næstu maídaga, muni minningin um
þennan elskhuga íslenzkrar tungu og
íslenzkrar náttúru krefja þá margra
sagna. Eins og hann var fæddur í
dögun vaknandt aldar, svo standa
einmg þeir við anddyri nýs tíma; en
munu þeir bera gæfu til þess að túlka
rödd hans og verða Jojóð sinni slíkir
förunautar á leiðinm til bjartan fram-
tíðar, sem Jónas Hallgrímsson var
henm? Er þjónusta þeirra við listina
og lífið jafn undirhyggjulaus og emlæg
og hafa þeir bundizt örlögum þjóðar
sinnar því nánan tengslum sem nú
er betur að þeim búið og rýmra um
þá í þjóðfélaginu cn venð hefði á
dögum Jónasar Hallgrímssonar?
Þessum spurningum mun framtíð-
ín ein fá svarað. En gangi lunir ungu
listamenn vorir að starfi sínu af heil-
um hug og í sundurgerðarlausum
fögnuði yfir því að vera kallaðir til
liðveizlu við fegurð og sannleika, þá
mun einnig nýr og betn heimur finna
sjálfan sig í verkum þeirra. Og fyrst
að vinir Jónasar gátu aldrei gleymt
því, „hversu nnkið fjör og hýra var
í augum hans, þegar hann var í góðu
skapi, einkum ef hann ræddi um
eitthvað, sem honum þótti unaðssamt
um að tala“, þá ættum vér að reyna
að setja oss fyrir sjónir, með hvílíkri