Helgafell - 01.05.1945, Blaðsíða 29

STEFÁN EINARSSON dr. phil:
Vanrækt verkefm blaða og tímanta
FYRIR MANN, sem man þá tíð, er
SJiírnir, Andvari og Eimreiðin voru
aðaltímaritin í landinu, er ekki annað
hægt en að gleÖjast yfir grózku þeirri,
sem hlaupiÖ hefur í tímaritin á síÖustu
áratugum. Þeim hefur ekki aðeins
fjölgaö, heldur hafa hin nýju tímarit
orðið stærri og betri en þau, sem fyrir
voru. Þetta á ekki sízt við um Helga-
jell, sem hefur farið myndarlega af
stað og heldur a. m. k. enn vel í horf-
inu.
Að vísu hafa sum af hinum eldri
tímaritum helzt úr lestinni. Af þeim
sem gengið hafa fyrir ætternisstapann
kemur /Sunn fyrst í hugann. AS henni
var mikill skaði, en líklegast er hann
að mestu bættur með útkomu Tíma-
rits Máls og menningar. Meiri skaði
er þó kannski að ÓSni, af því ekkert
hinna tímaritanna hefur orÖiÖ til að
taka við hlutverki hans. Af öðrum,
sem dáið hafa og söknuður er aS, má
nefna Arsrit Frœðafélagsins, sem þó
mun nú hafa risiÖ aftur úr ösku undir
nafninu Frón. Lögrétta í sinni síðustu
mynd var og merkt tímarit, sem tjón
var að missa, ekki sízt vegna fregna af
erlendum bókmenntum. Þá var ekki
lítil eftirsjá að Vöku, hinni eldri.
Þó mun ekki verða í vafa dregið, að
þjóðin hefur aldrei átt svo mörg tímarit
til aS lesa sem nú, né íslenzkir rithöf-
undar fengið eins mörg tækifæri til aS
birta greinar, sögur og kvæði. Er sér-
staklega gleðilegt, að ungir menn fái
þannig tækifæri til aS reyna sig og
koma sér á framfæri. En tvö ný tíma-
rit eSa ígildi þeirra. um þjóðleg efni
vantar samt sem áSur, og er hið fyrra
TÍMARIT FYRIR ÍSLENZKA
MANNFRÆÐI
SíSan ÓSinn dó, hefur ekkert tíma-
rit gert mannfræði að aðalefni sínu.
ÓSinn tók við af Sunnanjara, og eru
í báðum þessum ritum fólgin mikil drög
til íslenzkrar persónusögu. Þetta er ekki
sízt mikilvægt fyrir þá sök, að þrátt
fyrir hneigS sína til ættfræði og mann-
fræði hafa Islendingar aldrei komiÖ
sér upp ævisagnabók um dána merkis-
menn eSa lifandi, og stoSar þaS ekki
enn, þótt báðar þessar bækur muni
vera í uppsiglingu, hin fyrri hjá Bók-
menntafélaginu, hin síðari hjá GuS-
m.undi Gamalíelssyni.1 Mér virðist það
mjög misráÖið að brjóta þá venju, sem
Sunnanjari og ÓSinn höfðu svo mynd-
arlega staðfest.
ASalefni tímarits af þessu tagi ætti
auðvitað að vera æviminningar manna.
Auk þess gæti ritið birt ættartölur, af-
mælisgreinar og kannski dánarlista.
Loks ætti slíkt rit að birta skrá yfir all-
ar þær æviminningar, persónulegar
greinar eða ættartölur, sem kunna að
birtast í öSrum tímaritum og blöðum.
Líklega væri nóg að hafa þetta mán-
aðarrit, en nafnaskrá yrði aS fylgja
hverjum árgangi.
MeS þessum hætti mundu íslenzkir
I Sú bók mun nú vera komin út, Hver er
maðurinn? Rvík. 1944. — Ritstj.