Helgafell - 01.12.1954, Qupperneq 7

LISTAMENNIRNIR OG ÞJÓÐIN
5
Rétt er að víkja hér nokkrum orðum að Bandalagi íslenzkra
listamanna, en síðastliðinn vetur hélt Alþýðublaðið uppi árás-
um á það í sambandi við Rómarsýninguna. Voru sakarefnin
einkum þau tvenn, að ýmsir af fremstu listamönnum og rithöf-
undum þjóðarinnar fengju þar ekki inni, og í annan stað hefði
Bandalagið vanrækt sjálfsagða íhlutun um deilu myndlistar-
mannanna. Hvorug þessara sakargifta fær þó staðizt. Banda-
lagið er ekki félagsskapur í venjulegri merkingu, heldur eins-
konar umboðsráð, skipað fimm fulltrúum frá hverju sérfélagi
hinna ýmsu listgreina, og það getur því hvorki valið sér félags-
menn né hafnað þeim. Hinsvegar má minna á það, að flestir
þeir menn, sem blaðið hefur væntanlega í huga, hafa áður ver-
ið félagsmenn í samtökum þeim, er Bandalagið tekur til, en hafa
horfið þaðan af sjálfsdáðum, fyrir innanfélagságreining eða af
öðrum persónulegum ástæðum. Slíkt getur vitanlega skeð á
beztu bæjum, og ætti Alþýðublaðið að standa sæmilega að vígi
um skilning á þeim hlutum. Hitt er jafn satt, að klofningur sá, er
komið hefur upp í félögum rithöfunda og myndlistarmanna, er
mjög til þess fallinn að veikja alla aðstöðu Bandalagsins og ber
að sjálfsögðu knýjandi nauðsyn til, að á því verði ráðin bót. En
meðan sá lýðræðislegi háttur er hafður á, að allar listgreinar
hafi jafnan atkvæðafjölda í Bandalaginu, verður nýjum lista-
mannahópum, er tekið hafa sig út lir samtökum þeim, sem fyrir
eru, naumlega veitt aðild að því, þar sem atkvæðahlutfallið
mundi þá raskast á kostnað annarra listgreina. Hin síðari sakar-
giftin er að sama skapi sprottin af vanþekkingu á eðli og starfs-
háttum Bandalagsins. Því er fyrst og fremst ætlað að fjalla um
þau efni, er taka til listamannanna í heild, en lætur félögin ein
um að skipa þeim málum, er varða þau sérstaklega. Það er því
hæpin ályktun, að Bandalagið hefði verið sjálfkjörið til íhlutunar
um listamannadeiluna, og sennilega verður enn um skeið að
leita annarra aðila, þegar líkt stendur á. En fyrir því er á þetta
minnzt, að mjög er athugandi, hvort hugmyndin um Listráð rík-
isins muni ekki orðin tímabær. Atvikin að þátttöku íslands í
Rómarsýningunni benda eindregið til þess, að slík stofnun gæti
átt þörfu hlutverki að gegna.