Helgafell - 01.12.1954, Blaðsíða 33

Nútímalist á. Norðurlöndum
Grein ljessi, sem i'jallar um norrænu
listsýninguna í Rómaborg, birtist
hinn 17. apríl s.l. í vikublaðinu La
Fiora Letteraria, en það er talið
markverðast þeirra rita ítalskra,
sem fjalla um bókmenntir og listir.
Höfundur greinarinnar er Fortunato
Bellonzi.
Það var upp úr aldamótunum síð-
ustu, að hiiiir djörfustu meðal danskra
listamanna vörpuðu af sér fjötrum
hins þunglamalega, akademiska erfða-
stíls, er studdist við himingnæfa súlu
hinnar hálærðu nýklassísku stefnu
undir handarjaðri Winckelmanns.
Það var ekki að ófyrirsynju, að Dan-
mörk var föðurland Thorvaldsens.
Að vísu er höggmyndalistin ekki í
fremstu línu nýbreytinganna (ætla
verður, að ýmsar sérstakar menning-
araðstæð'ur þar í landi hafi næstum
hlotið að víkja um set við það, að
fram kemur þessi \rilIti MaiUol sem
Henning er), en málaralistin á fyrir sér
hraða og næsta borgaralega þróun
iiman vévanda franska impression-
ismans. A sýningu þessari koma
greinilega í Ijós kostir og innra gildi
málverka eftir Weie (hann hafði þeg-
ar árið 1907 dvalið á Ítalíu), hann er
fínlegur í hinum björtu litasamsetn-
ingum og frjáls í andanum, svo að'
nálgast skennntilegar tilbendingar
(sjá Smnar, frá ’38); eftir Giersing,
sem á þarna. meðal annars þróttmikla
mvnd, Natura morta og flöskur,
markaða öruggum dráttum í hvítu,
gráu og svörtu; eftir Stevns, sem hefur
áberandi hlutverk á hendi í sögu hinn-
ar nýrri dönsku málaralistar, hvort
lieldur er fyrir endurvakningu vegg-
myndarinnar (einskonar endurskin
hennar er komposisjónin Brúðkaupið
í Kana) eða fyrir hina stöðugu stign-
ingu litanna, sem nálgast æ meira allt
umfaðmandi, iðandi birtu, eins og í
myndinni Skógur, frá saina ári og
listamaðurinn dó. Sérstöðu hefur hins-
vegar jóski bóndinn Södergaard — að
mínu áliti sérkennilegasti máJari Dana
og einhver hinn bezti í hvít-svörtu, —
sem heldur sér kannski við nokkurs-
konar expressíónisma á la Soutine, þó
með mýkri og skyggð’ari blæbrigðum
en fyrirmyndin, en í höfuðatriðum
birtist hann sem hinn lítt menntaði
listamaður, hneigður fyrir tjáningar
tilfinninganna og hinnar hjartnæmu
frásagnar í alþýðustíl. Með athugulli
tilfinningasemi dregur liann upp hin-
ar öldóttu sléttur átthaganna með
dreifðu býlunum og litlu skipunum á
hafinu, sem snotruð eru með vand-
virkni eins og heitspjöld, og nostrar
við skepnur og manneskjur, hálf-fald-
ar eð'a öllu heldur sokknar niður á
milli grænna, birtulausra grasreina.
Aðrir danskir listamann ættu og skil-
ið, að á þá væri minnst. Merkilegt,
hve mikið er af góðum listakonum,
Stvane t. d., sem er svo opinská í
fvlgispekt sinni við Dufy og Matisse.
Immanuel Ibsen með Iiina hófsam-
,legu mynd Borg, í gráum litaafbrigð-
um skynsamlega blönduðum. Jön-