Helgafell - 01.12.1954, Blaðsíða 45

LISTIR
43
tileinka sér sérkenni landsins, náttúru
þess, þjóðlíf og sögu. Fyrir því hafa
tveir ólíkir heimar einatt togast á í
verkum hennar og hafa einkum sum-
ar fyrri myndir liennar goldið þess í
nokkru. Slíkt er vitanlega mjög skilj-
anlegt. Öll list er mjög bundin upp-
runa listamannsins og flestum reynist
það ofurmannlegt átak, að finna
henni rætur í nýjum jarðVegi. Myndir
þær, sem frúin hefur á þessari sýn-
ingu og allt eru myndir frá íslenzku
landslagi og þjóðlífi, eru margar mjög
sannfærandi og fáum mun koma til
hugar og þar hafi útlendingur verið
að verki.
Sveinn Þórarinsson er mjög sér-
kennilegur málari og hefur hann
stundum verið kallaður „Fjalla-Ey-
vindur“ íslenzkra málara, og á sú
nafngift mikinn rétt á sér. Það er ekki
fegurð landsins eða brosmildi lífsins
er grípur hug málarans, heldur miklu
fremur ömurleiki hins hversdagslega
landslags og lífsbaráttu, sem oft sýn-
ist svo gersneytt þeirri heitu eftir-
væntingu, er leiðir til háleits skáld-
skapar og hugarflugs. Og þegar hann
horfir á náttúruna, er það venjulega
yfir auðnir landsins, úr átt útilegu-
mannsins og af hans sjónarhóli. Þetta
er ein af orsökunum til þess, hve
Sveinn er umþráttaður málari. Þeir,
sem láta sér sjást yfir þann frum-
stæða. náttúrukraft, sem gefur mynd-
um hans hinn sérkennilega ramma
moldarlit og orsakar þann áhrifa-
mikla fjallanæðing, sem fer um taug-
ar áhorfandans, verða fyrir vonbrigð-
um á sýningum Sveins, en hinir, sem
vanir eru að klæða af sér hið ís-
lezka veðurfar, finna aðeins þægileg-
an kul og notalegan ilm úr jörðu.
Annars ber síðasta sýning Sveins það
með sér að hann er lagð'ur af stað til
mannabyggða og farinn að skynja
landið og lífið með nýrri sjón, en
þróttur útilegumannsins er enn í
kögglunum.
----o----
Jón Englberts átti flest verk á sýn-
ingunni. Fylltu myndir hans fjóra
hliðarsalina, er vita að austurbænum.
Jón er einn af okkar hugkvæmustu og
kunnáttusömustu málurum og hann á
nokkur verk í hópi hinna frumlegustu
og unaðslegustu, sem gerð hafa verið
á Isiandi. Jón er oft dálítið ofsafeng-
inn og tillitslaus í tjáningu sinni og
meðferð hans á litum og mótívum er
oft mjög æsandi og minnir stundum
á æskuverk Davíðs Stefánssonar. Er
það sízt að lasta, því mönnum finnst
einmitt, að þeirra skapheitu ástarjátn-
inga til fóstru vorrar, móður náttúru,
sem einkenna inörg fegurstu Ijóð
Davíðs og Tómasar, mætti að skað-
lausu gæta meira í verkum ungu lista-
mannanna okkar, jafnvel þótt það
yrði stundum á kostnað hinna þaul-
hugsuðu forma og örugga samleiks
kaldra, steriliseraðra lita. Maður vill
gjarna finna hæfileikann til þess að
elska lífið og sjá hættur þess fara eldi
sínum um myndflötinn og blaðsíður
bókanna. Hjá Jóni gætir víða áhrifa
Munchs og Kjarvals og er það síður
en svo ámælisvert ef honum tekst
einnig að tileinka sér óbrigðula
vinnugleði þeirra og úthald. Þótt erf-
itt sé að benda á margar einstakar
myndir, sem beri af öðrum á sýning-
unni, þá eru þær langflestar stórfal-
legar, en jafnast samt yfirleitt ekki við
ýmislegt af því bezta, er hann hefur
gert. Myndir Jóns eru alltaf ferskar
og bráðlifandi en aldrei dauðar eða