Morgunblaðið - 19.04.2013, Qupperneq 27

27
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. APRÍL 2013
Vorboði Lóan sveimaði yfir Álftanesi í gær en hún er seinna á ferðinni nú en í venjulegu ári. Án efa vona flestir landsmenn að hún muni kveða burt snjóinn enda menn farið að lengja eftir sumri.
Ómar
Á kosningavori heyr-
ast úr ýmsum áttum
fögur fyrirheit um
batnandi lífskjör, auk-
inn kaupmátt, bætta
þjónustu hins opinbera,
stóraukin framlög til
margra mikilvægra
málaflokka og leiðrétt-
ingu alls kyns órétt-
lætis. Flest þessara há-
leitu og virðingarverðu
markmiða eiga það sameiginlegt, að
til þess að unnt verði að efna þau til
lengri og skemmri tíma verður að
auka hér fjárfestingu og verðmæta-
sköpun, framleiðni og framleiðslu,
afla meiri útflutningstekna og stuðla
að auknum hagvexti, sem byggist á
varanlegum grunni. Öflugra atvinnu-
líf er með öðrum orðum forsenda
þess að hér verði til framtíðar hægt
að bjóða upp lífskjör, sem standast
samanburð við nágrannalöndin.
Nýlegar upplýsingar frá Hagstof-
unni um hagvöxt á síðasta ári og spár
fyrir þetta ár gefa því miður ekkert
sérstakt tilefni til bjartsýni. Nið-
urstöðurnar sýna að vísu nokkurn
hagvöxt en þó varla nægan til að
skapa störf fyrir þá árganga, sem nú
eru að koma út á vinnumarkaðinn,
hvað þá að vöxturinn dugi til að end-
urheimta þær þúsundir starfa, sem
tapast hafa á undanförnum fjórum
árum. Spár stofnunarinnar fyrir
2014 og 2015 eru að sönnu nokkuð já-
kvæðari, en þá ber að hafa í huga að
spár til lengri tíma hafa á und-
anförnum misserum að jafnaði verið
talsvert of háar og munar þar mest
um sífellda frestun ýmissa stór-
framkvæmda og annarra verkefna á
sviði orkuöflunar og orkufreks iðn-
aðar. Þá hefur almenn atvinnuvega-
fjárfesting alls ekki tekið við sér og
skammvinn aukning einkaneyslu
vegna útgreiðslu séreignarsparn-
aðar, niðurstöðu dómstóla í gengis-
lánamálum og fleiri tímabundinna
eða einskiptisaðgerða virðist að
mestu gengin til baka.
Þess er ekki að vænta að horf-
urnar batni verði áfram fylgt
óbreyttri stefnu við stjórn landsins.
Stefna, sem byggist á
tíðum og jafnvel tilvilj-
unarkenndum skatta-
hækkunum hefur að
sjálfsögðu letjandi
áhrif á atvinnulífið en
ekki hvetjandi. Laga-
og reglugerðabreyt-
ingar, sem þrengja að
svigrúmi fyrirtækja,
verka með sama hætti.
Beinn fjandskapur í
orði og verki í garð
mikilvægra atvinnu-
greina hjálpar heldur ekki til. Við-
varandi gjaldeyrishöft hafa skaðleg
áhrif með bæði beinum og óbeinum
hætti og óljós og þokukennd stefnu-
mörkun varðandi afnám þeirra skað-
ar fjárfestingu og uppbyggingu al-
þjóðlegra fyrirtækja hér innanlands.
Ríkisstjórn og meirihluti á þingi,
sem lítur á atvinnulífið sem andstæð-
ing en ekki bandamann, mun aldrei
ná nokkrum árangri við að bæta úr
stöðunni.
Sjálfstæðisflokkurinn leggur
mikla áherslu á það fyrir þessar
kosningar að brýn nauðsyn sé á
breyttri efnahags- og atvinnu-
málastefnu. Frambjóðendur flokks-
ins um allt land hafa lagt sitt af
mörkum til að draga þetta fram og
hið sama birtist í kosningaáherslum
og landsfundarályktunum flokksins.
Flestir aðrir flokkar og framboð
boða ýmist áframhald sömu stefnu
og ríkt hefur í tíð núverandi rík-
isstjórnar eða þegja þunnu hljóði um
þessi mikilvægu málefni. Vonandi
munu þeir ekki komast upp með að
skila auðu í þeim efnum nú á loka-
spretti kosningabaráttunnar.
Eftir Birgi
Ármannsson
»Ríkisstjórnarmeiri-
hluti á þingi, sem lít-
ur á atvinnulífið sem
andstæðing en ekki
bandamann, mun aldrei
ná nokkrum árangri við
að bæta úr stöðunni.
Birgir Ármannsson
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Öflugra atvinnulíf
– allra hagur
Fangelsisbygging á
Hólmsheiði er nú
komin af stað. Nú er
lokið fimm áratuga
ferli um vangaveltur,
athuganir, skýrslur og
úttektir án þess að
nokkuð annað hafi
gerst. Nú er komið að
framkvæmdum og við
sjáum fram á gjör-
breytingu í fangels-
ismálum á Íslandi þegar nýja
byggingin verður komin í gagnið.
Hún markar tímamót í sögu fang-
elsismála.
Fátt er um mikla eða merkilega
áfanga í sögu fangelsismála á Ís-
landi síðustu áratugina. Vissulega
hefur aðstaða fanga og starfs-
manna verið endurbætt. Einnig
hefur refsivist dæmdra manna
breyst á þann veg að þeim er
hjálpað til að endurmeta stöðu sína
og komast út í þjóðfélagið aftur.
Einnig hefur föngum í vissum til-
vikum verið gert kleift að stunda
samfélagsþjónustu og hefur það
gefið góða raun. Fangar geta
stundað vinnu og nám og refsivist-
in hefur ekki aðeins þann tilgang
að útiloka menn um skeið frá þjóð-
félaginu vegna misgjörða heldur
einnig að gera þeim kleift að tak-
ast á við vandamál sín og verða
nýtir þjóðfélagsþegnar. Með góðri
aðstöðu og sérhæfðri hjálp tekst
það þegar best lætur þótt vissu-
lega séu dæmi um undantekningar
þar sem eru til dæmis síbrota-
menn.
Í meira en fimm áratugi hefur
staðið til að reisa fangelsi á höf-
uðborgarsvæðinu en fyrstu athug-
anir fóru fram árið 1960 þegar
Valdimar Stefánssyni yfirsaka-
dómara var falið að leggja fram til-
lögur. Þá var horft til svæðis við
Úlfarsá. Eftir hinar fjölmörgu at-
huganir síðustu áratuga varð nið-
urstaðan lóð á Hólmsheiði ekki
langt frá miðborg Reykjavíkur.
Staðurinn er talinn henta vel og
með því að vera nær miðborginni
fæst hagræðing og tímasparnaður
vegna samskipta við
gæsluvarðhaldsfanga.
Enn má nefna í
sambandi við bygg-
inguna að efnt hefur
verið til hugmynda-
samkeppni um list-
skreytingu en sam-
kvæmt lögum ber að
verja 1% af bygging-
arkostnaði opinberra
bygginga til listskreyt-
inga. Var valin sú leið
að efna til opinnar
samkeppni og er skila-
frestur til 17. maí. Er óskað eftir
tillögum að listaverkum á lóð fang-
elsisins, í útigarði og innigarði, alls
þremur verkum.
Starfsemi í úreltum
byggingum lögð niður
En lítum aðeins á söguna. Við
getum ekki verið stolt af því að
nota ennþá Hegningarhúsið við
Skólavörðustíg í Reykjavík sem
fangelsi, hús sem reist var árið
1874. Það er löngu orðið úrelt sem
fangelsi og þar sem stór hluti húss-
ins er friðaður er erfitt að bæta að-
stöðu þar. Síðustu árin hafa fangar
verið vistaðir þar í stuttan tíma og
hefur það aðallega verið notað sem
móttökufangelsi fyrir fanga sem
eru að hefja afplánun refsingar.
Það verður aflagt sem fangelsi þeg-
ar hið nýja fangelsi á Hólmsheiði
verður tilbúið. Í því sambandi má
geta þess að ríkisstjórnin hefur
samþykkt tillögu mína um að efnt
verði til hugmyndasamkeppni um
framtíðarnotkun hússins og verður
blásið til hennar á allra næstu dög-
um.
Fangelsið í Kópavogi var tekið í
notkun sem slíkt árið 1979 en þar
var áður unglingaheimili ríkisins.
Þar eru kvenfangar vistaðir en þar
sem konur eru yfirleitt fáar hefur
fangelsinu verið skipt í kvennagang
og karlagang. Aðstaða til að af-
plána þar margra ára refsivist er
ekki talin viðunandi lengur. Þetta
fangelsi verður einnig lagt niður
með tilkomu nýja fangelsisins.
Fangelsið að Litla-Hrauni var
tekið í notkun árið 1929 eftir breyt-
ingar en það var byggt sem sjúkra-
hús en aldrei notað sem slíkt. Það
hefur í áratugi verið aðalgæslu-
varðhalds- og afplánunarfangelsi
landsins. Fangelsið hefur yfir að
ráða 9 byggingum fyrir hina ýmsu
starfsemi og er aðstaða þar skap-
leg. Með tilkomu nýja fangelsisins
verður gæsluvarðhaldsdeildin á
Litla-Hrauni lögð niður og aðstaða
hennar tekin fyrir afplánun. Gefur
það um leið tækifæri til nokkurra
umbóta.
Önnur fangelsi landsins eru á
Akureyri, Kvíabryggju og Sogni og
má segja að aðstaðan á þeim stöð-
um sé með ágætum.
Með tilkomu fangelsis á Hólms-
heiði verður unnt að leggja niður
starfsemi í úreltum byggingum
sem geta ekki lengur þjónað mark-
miðum starfseminnar.
Á Litla-Hrauni verður áfram
þungamiðjan í fangelsiskerfinu og
er nauðsynlegt að ráðast þar í end-
urnýjun á húsnæði og uppbyggingu
á komandi árum eins og fangels-
ismálastjóri hefur margoft bent á.
Gjörbreyting
Nýtt fangelsi á Hólmsheiði getur
tekið 56 fanga. Þar verður sérdeild
fyrir konur og hugað sérstaklega
að þörfum þeirra. Aðstaða og að-
búnaður verður þannig að unnt
verður að tryggja föngum örugga
og vel skipulagða afplánun. Þar
verða mannleg og virðingarverð
samskipti látin sitja í fyrirrúmi og
þar verður skapað umhverfi sem
hvetur fanga til að takast á við
vandamál sín. Fangelsisdómur er
harkaleg aðgerð og þvingun stjórn-
valds til að koma hinum dæmda á
réttan veg.
Eftir Ögmund
Jónasson »Með góðum aðbún-
aði, sérhæfðu starfs-
fólki og stuðningi er leit-
ast við að refsivist nái
þeim tilgangi sínum að
snúa föngum til betri
vegar.
Ögmundur Jónasson
Höfundur er innanríkisráðherra.
Tímamót með fangelsi
á Hólmsheiði