Morgunblaðið - 24.04.2013, Blaðsíða 22

SVIÐSLJÓS
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
„Það er alveg pottþétt að menn eiga
eftir að fara til Mars. Ég held að
framtíð mannkynsins liggi að miklu
leyti á Mars. Spurning er bara hvort
að menn hafi
áhuga á að víkka
út ríkidæmi
mannkynsins.
Þetta er alveg
hægt. Það kostar
um 100 milljarða
dollara að koma á
fót verkefni á
borð við Apollo-
verkefnið sem
endar á Mars-
ferð. Það hljómar
rosalega mikið en það er um einn
sjötti af þeim peningum sem banda-
ríski herinn fær á hverju ári, þannig
að þessir peningar eru alveg til,“ seg-
ir Sævar Helgi Bragason, formaður
Stjörnuskoðunarfélags Seltjarn-
arness, um hugsanleg ferðalög til
rauðu reikistjörnunnar í framtíðinni.
Slíkar ferðir hafa komið til umræða
eftir að hollenskt fyrirtæki auglýsti
eftir fólki til ferðast þangað eftir tíu
ár. Um þau áform má lesa nánar hér
til hliðar. Sævar segist ekki hafa
nokkra trú á að það verkefni verði
nokkru sinni að veruleika. Fyrir utan
að ólíklegt sé að hægt sé að fjár-
magna það með tekjum af sjónvarps-
þætti, þá eigi ennþá eftir að finna upp
tækni til þess að koma fólki og lífs-
nauðsynjum á áfangastað.
Áhuginn á Mars hefur aukist
Mars hefur lengi skipað stóran
sess í menningu jarðarbúa og á öld-
um áður gerða menn sér hugmyndir
um græna Marsbúa sem hefðu jafn-
vel grafið umfangsmikið síkjakerfi í
landslag reikistjörnunnar.
Frá því á sjöunda áratug síðustu
aldar hafa tugir könnunarfara þó leitt
í ljós að Mars er eyðilegri staður en
fyrritíðarmenn höfðu látið sig
dreyma um. Áhuginn á reikistjörn-
unni hefur þó ekki dvínað við það
heldur þvert á móti aukist.
„Mars er bæði nálægt okkur og til-
tölulega auðvelt að komast þangað
miðað við aðrar plánetur í sólkerfinu.
Þar fyrir utan er Mars sú reikistjarna
sem líkist jörðinni hvað mest. Á yf-
irborðinu eru ótal ummerki um fljót-
andi vatn, þar eru eldfjöll og setlög
sem geta hjálpað okkur að lesa sögu
plánetunnar. Fyrst að það var vatn
þar er möguleiki á að það hafi einnig
verið líf. Það er það sem dregur menn
mest í að rannsaka þessa reiki-
stjörnu,“ segir Sævar.
Vatnið stærsta uppgötvunin
Tveir könnunarjeppar eru nú á
ferð á Mars, Opportunity, sem hefur
verið þar síðan 2004, og Curiosity
sem lenti þar í fyrra. Síðarnefnda far-
ið er nú statt ofan í gömlum stöðu-
vatnsbotni og segir Sævar að það sé
líklega besti staðurinn sem menn vita
um til þess að reyna að finna um-
merki um líf á Mars. Það eru fyrst og
fremst ummerkin um vatn sem er
helsta uppgötvun könnunarfaranna
tveggja að sögn Sævars.
„Oportunity hefur kennt okkur
ótrúlega margt og Curiosity hefur
bætt ofan á það. Vatn hefur verið
þarna alveg pottþétt og það hefur
verið missúrt þannig að það hafa
greinilega orðið töluverðar loftslags-
breytingar. Þau hafa kennt okkur
ótalmargt um efnafræði plánetunnar,
Framtíð
mannkynsins
liggur á Mars
 Ólíklegt þó að menn stígi fæti á
rauðu plánetuna á næstu áratugum
Sævar Helgi
Bragason
Auðn Það er eyðilegt um
að litast á Mars. Víðmynd
sem könnunarfarið
Opportunity tók.
22 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 2013
www.nortek.is Sími 455 2000
Nortek sérhæfir sig í öryggislausnum sem þú
getur treyst hvort heldur er að degi eða nóttu,
miklir möguleikar bæði fyrir lítil og stór fyrirtæki.
Meira en 16 ára reynsla í sölu og þjónustu á
öryggiskerfum.
Nortek ehf | Eirhöfði 13 og 18 | 110 Reykjavík
Hjalteyrargötu 6 | 600 Akureyri | nortek@nortek.is
FYRIRTÆKJAÖRYGGI
• Aðgangsstýring
• Brunakerfi
• Myndavélakerfi
• Innbrotakerfi
• Slökkvikerfi / Slökkvitæki
• Öryggisgirðingar / Hlið / Bómur
• Áfengismælar / fíkniefnapróf
Marsfarar framtíðarinnar geta komið við í
Grindavík, Reykholti og Vík á ferðalagi sínu
um rauðu reikistjörnuna. Þrír gígar sem Vik-
ing-geimförin uppgötvuðu á Mars heita eftir
þessum íslensku bæjum.
Sú hefð hefur skapast að litlir gígar á Mars
sem eru innan við 60 kílómetrar að breidd eru
nefndir eftir bæjum á jörðinni með um 100.000
íbúa eða færri.
Hin marsneska Grindavík er til dæmis á
Chryse-sléttunni á norðurhveli plánetunnar í
næsta nágrenni við Calahorra-gíginn sem er
nefndur eftir spænskum bæ.
Grindavík í
nágrenni við
spænskan bæ
NASA/JPL/University of Arizona
Gígur Tvær mynd-
ir af Grindavík á
Mars. Engum sög-
um fer af saltfisk-
vinnslu þar.