Morgunblaðið - 09.10.2013, Blaðsíða 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. OKTÓBER 2013
Morgunblaðið
gefur út sérblað
Vertu viðbúin
vetrinum
föstudaginn
18. október
Vertu viðbúinn vetrinum
–– Meira fyrir lesendur
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
PÖNTUNARFRESTUR AUGLÝSINGA:
fyrir kl. 16 mánudaginn 14. október.
Vetrarklæðnaður f Snyrtivörur f Ferðalög erlendis
Vetrarferðir innanlands f Skemmtilegar bækur
Námskeið og tómstundir f Hreyfing og heilsurækt
Bíllinn f Leikhús, tónleikar. f Skíðasvæðin hérlendis
Mataruppskriftir f Ásamt fullt af öðru spennandi efni!
SÉRBLAÐ
Fjármálaráðherra
hefur lagt fram fjárlög
ársins 2014 og ráð-
herrar kynnt útgjöld
sinna málaflokka í
þinginu. Það þurfti
hugrekki fjár-
málaráðherrans til að
skila hallalausum fjár-
lögum, snúa af leið
skattpíningar og bæta
eldri borgurum og ör-
yrkjum skerðingar lið-
inna ára og lækkun skatta á nauð-
synjar barnafjölskyldna. Skilaboð
fjárlaganna eru skýr að þessu
marki og lítilsháttar lækkun skatta
vísar þá leið sem lofað var að fara í
kosningunum í vor. Stefnan er tek-
in og er klár fyrir fólkið og at-
vinnulífið. Fjárlögin fara nú til um-
ræðu og þingið verður að sýna
hugrekki við að forgangsraða ef við
viljum standa vörð um heilbrigð-
iskerfið, grunnþjónustuna og skila
af okkur hallalausum fjárlögum.
Það verður ekki gert á annan hátt
en að skera niður þá
þjónustu, stofnanir og
verkefni sem teljast
ekki til grunnþjónust-
unnar og færa fjár-
magn til heilbrigð-
isþjónustunnar,
menntunar, löggæslu
og velferðar. Þrátt fyr-
ir það þarf sú eðlilega
krafa um hagræðingu,
aukna þjónustu og
framleiðni að vera
hluti af rekstri allra
stofnana og þar liggja
tækifæri þeirra.
Fjöldi mikilvæga verkefna og
stofnana í samfélaginu sem komið
hefur verið á fót oft með dugnaði
og harðfylgi eða einföldum skila-
boðum frá Brussel setur mark sitt
á fjárlögin. Slík verkefni og stofn-
anir dagar síðan uppi á ríkisjötunni
og stækka og bólgna út eins og
púkinn á fjósbitanum. Eftirlitsiðn-
aður hvers konar virðist vera orð-
inn eyland í kerfinu og fyrirtæki og
einstaklingar fá ekki rönd við reist
þegar endalausum kröfum og
kostnaði er velt á atvinnulífið. Rík-
issjóður setur milljarða á ári í slík-
ar stofnanir. Ég er afar mikill unn-
andi hvers konar menningar og
legg mig fram um þátttöku í menn-
ingarverkefnum og einstaka við-
burðum en við verðum að skoða
hvort við erum ekki komin lengra
en við höfum efni á í bili. Rík-
isútvarp, bygging fangelsis á
Hólmsheiði þegar finna má hag-
kvæmari lausnir kosta milljarða á
næsta ári úr ríkissjóði.
Á hinn bóginn er grunnþjónustan
sem skorin hefur verið inn að beini
og lengra verður ekki gengið í heil-
brigðisþjónustu, löggæslu og vel-
ferð. Það er einsýnt að við verðum
að forgangsraða fyrir grunnþjón-
ustuna. Forgangsröðun er dauðans
alvara og þannig verðum við að
taka á málinu í þinginu. Hafa til
þess þor að taka ákvörðun. Skapa
viðunandi vinnuaðstöðu, fá tækja-
búnað, húsnæði og mannafla til að
bjóða upp á bestu þjónustu sem völ
er á. Fá fagfólkið okkar á öllum
sviðum heim. Við höfum gengið svo
nærri heilbrigðisþjónustu á lands-
byggðinni að flytja þarf sjúklinga
til höfuðborgarinnar í auknum mæli
með flugi eða sjúkrabílum. Vandinn
er að hundruð milljóna vantar til að
dekka flutningskostnaðinn sem
sveitarfélög og sjúkrastofnanir sitja
uppi með. Við erum komin að en-
dalínu og málið dauðans alvara.
Sú skylda hvílir á mínum herðum
að forgangsraða fyrir fólkið og
grunnþjónustuna. Það er hvorki
létt né sérstaklega ánægjulegt að
standa í þeim sporum. En sú
ábyrgð fylgir því að sitja á Alþingi
að taka líka erfiðu og óvinsælu
ákvarðanirnar. Ég er óhræddur við
það. Ég heyrði í þinginu á föstudag
að best væri að hækka skattana á
útgerðina og stækka fjárlagagatið.
Gera alla ánægða. Það er svipað og
gefa alkanum afréttara, það slær á
þorstann en leysir ekki vandamálið.
Horfumst í augu við vandamálið og
tökum rétta ákvörðun fyrir heil-
brigðisþjónustuna og velferðina.
Það er dauðans alvara.
 Valið stendur um sterkan
Landspítala eða sterkan eftirlits-
iðnað. Ég er ekki í vafa.
 Valið stendur um heilbrigð-
isþjónustu á landsbyggðinni eða
sterkt Ríkisútvarp. Ég er ekki í
vafa.
 Valið stendur um styrk heilsu-
gæslunnar eða fangelsi á Hólms-
heiði. Ég er ekki í vafa.
 Valið stendur um heima-
hjúkrun og dvalarheimili eða Hörp-
una. Ég er ekki í vafa.
 Valið stendur um forvarnir og
lýðheilsu, um uppbyggingu lög-
gæslu, menntunar og velferðar eða
afþreyingu og gæluverkefni sem við
höfum ekki efni á. Það er dauðans
alvara að taka þessar ákvarðanir,
en hjá því verður ekki komist. Ég
er ekki í vafa og klár að taka óvin-
sælar ákvarðanir til heilla fyrir
land og þjóð. Til þess var ég kos-
inn.
Forgangsröðun er dauðans alvara
Eftir Ásmund
Friðriksson » Valið stendur um
sterkan Landspít-
ala, heilbrigðisþjónustu,
heilsugæslunna og um
heimahjúkrun.
Ásmundur
Friðriksson
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í Suðurkjördæmi.
Ég hitti ágætan vin
minn á dögunum sem
alveg óvænt þakkaði
mér fyrir bindind-
isgreinarnar, óvænt
sagði ég því fyrir ekki
svo mjög löngu höfðum
við tekið þokkalega
brýnu út af þýðingu
bindindis, sem hann
taldi með öllu óþarft,
„bara að drekka í hófi“,
sagði hann þá. Á eftir
fór ég að leiða hugann að þessum
miklu sinnaskiptum og upp rifjaðist
saga af manni honum tengdum með
ómælda ógæfu af völdum vínsins.
Þannig var nú það. Og hann bað um
meira af svo góðu. Ég vildi nú máske
setja góðu innan gæsalappa, því oft
hugsar maður með sjálfum sér hvort
maður með mína heitu skoðun á
þessum málum öllum
fái einhverja áheyrn í
samfélagi fíknar og
græðgi. En ég lofaði
þessum ágæta manni
grein og því er ég nú að
efna í enn eina greinina.
Enn skal minnt á ölv-
unaraksturinn, en al-
varlegustu birting-
armyndir afleiðinganna
voru okkur einmitt
sýndar í Kastljósi á
dögunum og þá verður
mér oft hugsað til allra
veislnanna og „partíanna“ sem við-
gangast um borg og bý og hversu
mikil hætta felst í þeim ótæpu áfengu
veigum sem þar eru veittar. Mér var
t.d. tjáð af vísum vini mínum, að á
bílakynningum væri óspart veitt vín,
að vísu falið undir orðunum: Léttar
veitingar. Og hvað svo þegar haldið
skal heim? Við skulum vona að skyn-
semin ráði, en ekki þori ég að full-
yrða að svo sé alltaf og ævinlega,
þegar beinlínis er að hinu gagnstæða
stefnt.
Ég man enn eftir umræðu um það
á Alþingi hvernig sporna mætti við
því að menn settust ölvaðir undir
stýri eftir veizludrykkju og var þá
nefnd öflugri löggæzla við skemmti-
staði svo og aðra þá sali þar sem
helzt var von á slíkri hegðun. Ég man
eftir hneykslun margra samþing-
manna minna þegar ég impraði á
nauðsyn þess að auka löggæslu eftir
veizlur í Ráðherrabústaðnum. Svo
var nú það og litla þökk hlaut ég fyr-
ir.
En af því á Kastljós var minnst
enn og aftur, því svo ágætt sem það
var nú þá sagði ég í grein minni síð-
ast að umræðan á eftir hefði vakið
spurningar og svo sannarlega gjörði
hún það einnig. Meginspurning mín
lýtur að því hvers vegna menn komu
sér hjá því að nefna bindindi sem leið
til að að komast hjá þessum slæmu
afleiðingum, sem allir væru þó að
býsnast yfir hversu mikið og marg-
þætt böl sköpuðu með óheyrilegum
kostnaði fyrir samfélagið, m.a. allri
meðferðinni s.s. réttilega var tíund-
að. Og eins og hún er nú dýrmæt og
getur hreinlega bjargað mannslífum,
þá finnst mér alltof oft sem þar sé
lögð á öll áherzlan svo mikilvæg sem
hún er nú, en hið fyrirbyggjandi
starf má ekki gleymast og svo albin-
dindið sem er þó svo líklegt til árang-
urs og sparnaðar. Það var aðeins
konan geðþekka sem átti við vand-
ann að etja sem sagði það sem segja
þurfti í þessum efnum: Aldrei að
drekka fyrsta sopann, aldrei. Það var
svo við hæfi eða hitt þó heldur eftir
þennan dýrmæta lærdóm sem ég
hélt að menn drægju af Kastljósinu,
að þá var efnt til mikillar bjórhátíðar
í risatjaldi, en bjórinn er orðinn einn
miklivirkasti eyðileggingarvaldurinn
eins og menn sem gerzt þekkja hafa
bent á. Hámark heimskunnar í bland
við gróðafíknina.
Og rétt í þessum blaðfestu orðum
kemur fregn í útvarpinu um öku-
mann sem ók á 170 kílómetra hraða
eftir Sæbrautinni sem liggur hér hjá,
mikið var það lán fyrir þennan aum-
ingja mann, að ekkert slys hlaust af,
þó svo djarflega og óhikað væri til
þess efnt.
Og enn einu sinni var nýlega minnt
á sívaxandi drykkju aldraðs fólks, sí-
drykkju þess og afleitar afleiðingar
hennar og fagnaðartíðindin nýjustu:
Bar opnaður á Hrafnistu í Hafn-
arfirði: Þvílík viðspyrna í sívaxandi
vandamáli.
Eftir Helga Seljan »Mér var t.d. tjáð af
vísum vini mínum,
að á bílakynningum
væri óspart veitt vín.
Helgi Seljan
Höfundur er fm. fjölmiðlanefndar
Bindindissamtaka IOGT.
Enn um áfengismál og bindindi