Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.09.2014, Blaðsíða 48

Viðtal
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.9. 2014
G
uðrún Helga Skowronski býr í
sveitasælunni í Mosfellsdal
ásamt eiginmanni sínum, Ás-
geiri Péturssyni, og fjórum
börnum. Þau eru bændur í
Dalsbúi þar sem þau reka stórt minkabú.
Helga, eins og Guðrún Helga er alltaf kölluð,
starfar til viðbótar sem söðlasmiður og við
hrossarækt en á bænum má líka finna hund,
ketti, kindur, hænur og grísi.
Helga er í hópi fárra söðlasmiða á Íslandi
en þetta er ekki algengt starfsheiti hér.
Fyrstu saumavélina sem hún keypti fyrir
söðlasmíðina fékk hún fyrir arf frá afa sínum
sem hún ávaxtaði með hrossakaupum. „Amma
arfleiddi mig að fimmtíu þúsund krónum eftir
afa. Ég fór og keypti mér trippi, hryssuna
Gunnu, tamdi hana og gerði hana reiðfæra.
Hún eignaðist folald en ég seldi Gunnu og
hélt eftir folaldinu, seldi það síðar og setti
peninginn inn á sérstaka bók. Þetta varð pen-
ingurinn sem ég notaði til þess að kaupa
fyrstu söðlasmíðasaumavélina mína,“ segir
Helga en Guðrúnar-nafnið kemur frá ömmu
hennar.
Hún fór beint eftir að hafa lokið námi við
Menntaskólann við Hamrahlíð til Englands til
að læra söðlasmíði við Cordwainers College í
London. „Ég var búin að svipast um hérna
heima en allir meistararnir voru með margra
ára biðlista.“
Hún segist sjálf hafa „lufsast“ í gegnum
menntaskóla, bara af því að allir aðrir fóru í
menntaskóla. „Mér finnst svo mikil vitleysa að
stýra öllum í bóknám, við þurfum verknáms-
fólkið líka. Það þarf að flytja inn iðnaðarfólkið
okkar og landbúnaðarverkamennina, þetta eru
störf sem eru alveg jafnskemmtileg og önn-
ur.“
Þegar hún kom heim fór hún að vinna við
fagið hjá Söðlasmiðnum Nethyl. „Ég vann í
stuttan tíma á söðlasmíðaverkstæði sem fram-
leiddi hnakka í stórum stíl. Það heillaði mig
ekki. Ég lærði að búa til hnakka frá grunni og
gera allt frá grunni en þetta var eins og að
vinna í lítilli verksmiðju.“
Líka menntaður búfræðingur og
tamningamaður
Eftir þessa reynslu ákvað Helga að sækja um
Hólaskóla og útskrifaðist þaðan sem búfræð-
ingur og tamningamaður.
„Ég kem í kjölfarið hingað til að vinna í
slátrun á minkum til að brúa bilið áður en ég
byrjaði að temja í janúar. Ég kom í ágúst til
að vinna og hef svo bara ekkert farið,“ segir
hún en þetta var árið 1999.
„Þetta er nú bara svona, svolítið skondið og
ekki það sem ég ætlaði mér,“ útskýrir Helga.
Frasinn „örlögin gripu í taumana“ á sann-
arlega við þarna en á Dalsbúi kynntist hún
Ásgeiri og hafa þau verið saman frá því árið
2000 og giftu sig ári síðar.
„Ég hætti að temja upp úr því. Ég fann að
ég hafði ekki skrokkinn í að bæði eiga börn
og temja hross að atvinnu,“ segir hún.
Töluverður aldursmunur er á hjónunum,
eða um 30 ár. „Það er svolítill aldursmunur á
milli okkar Ásgeirs. Þetta var stór ákvörðun,
sem ég sé ekki eftir. Við erum með sömu lífs-
viðhorfin og eigum vel saman. Með okkar
samband, eins og öll sambönd, þróast það og
breytist. Það er ekkert gefið að þótt maður
giftist einhverjum á eigin aldri endist það eitt-
hvað betur eða maður fái að hafa hann eitt-
hvað lengur.“
Hefurðu lent í fordómum vegna aldursmun-
arins? „Nei, ekki nema núna um daginn þegar
ég fór í 101 Reykjavík að skemmta mér. Þar
hitti ég einhverjar mjög skrýtnar konur sem
kunnu enga mannasiði.“
Á upphafsárum hjúskapar síns bjuggu þau í
Mosfellsbæ. „Okkur langaði alltaf til að flytja
hingað uppeftir en í mörg ár í röð var slæm
afkoma á minkabúinu, gengið á krónunni hátt
og skinnaverðið lágt. Ári fyrir hrun ákváðum
við að selja húsið í Mosfellsbænum og byggja
þessi tvö hús hér,“ segir hún en húsin eru ein-
ingahús frá Svíþjoð.
„Við náðum að byggja og innrétta minna
húsið og reisa það stærra fyrir hrun,“ segir
hún en eftir hrun var sett stopp á fram-
kvæmdir. „Þannig að við bjuggum tvær fjöl-
skyldur í ein tvö ár í þessu litla húsi. Við með
krakkana okkar þrjá og ráðsmaðurinn okkar,
konan hans og strákurinn þeirra,“ segir hún
en húsið er um 90 fermetrar. „Við eigum hús
á Siglufirði og gátum því alltaf farið norður
um jól og páska,“ segir hún og þannig varð
rýmra um alla, að minnsta kosti á hátíðis-
dögum. „En svo verðum við báðar óléttar
samtímis að yngstu börnunum og þá tókum
við lán til að klára húsið. Það hefði verið
svakalegt að vera þarna með sex krakka og
fjóra fullorðna,“ segir hún en húsið sem fjöl-
skylda hennar býr í er bjart og opið. Útsýnið
er einstakt og garðurinn er sérstaklega fal-
legur enda er garðrækt mikið áhugamál hjá
Helgu.
Árið 2008 fór hún líka aftur í söðlasmíðina í
gegnum kunningjakonu sem hafði verið að
flytja inn hnakka. „Hún kom til mín og sagði
að það kynni enginn að stoppa svona enska
hnakka,“ segir hún, það er að laga hnakkinn
að hestinum og knapa. „Hún dregur mig inn í
söðlasmíðina og síðan þá hefur söðlasmiðjan
sem slík verið að vaxa hægt og rólega.“
Gróðurhús í brúðkaupsafmælisgjöf
Hún vinnur hálfan daginn í söðlasmiðjunni.
„Ég vinn hálfan daginn og er mamma hinn
helminginn. Við hjónin erum sem betur fer
sammála um að það sé þess virði. Hvernig á
að vera hægt að ala upp börn þannig að þeim
og okkur líði vel ef við höfum ekki einu sinni
tíma til að elda mat?“ spyr Helga, sem hefur
líka í mörg horn að líta á búinu.
„Við höfum verið með tvo grísi hérna úti.
Við erum líka með tvær kindur sem við fáum
kjöt af og erum einnig með hænur. Þetta er
hluti af því sem mér finnst vera mikilvægt; að
vita hvaðan maturinn minn kemur. Ætli ég sé
Með alltof
mörg
áhugamál
GUÐRÚN HELGA SKOWRONSKI ER SÖÐLASMIÐUR OG BÓNDI Á DALSBÚI
Í MOSFELLSDAL. HÚN ÓLST UPP Á ASTRID LINDGREN-BÆ Í SVÍÞJÓÐ,
RÆKTAR GRÆNMETI HEIMAVIÐ OG HEFUR ÁHUGA Á SJÁLFBÆRNI.
Texti: Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Ljósmyndir: Eggert Jóhannesson eggert@mbl.is
Forvitnir minkar í búri. Þegar mest lætur eru 13.000 dýr á búinu.
* Ég sagði krökkunum það þegar grísirnir komu aðþetta væri jólamaturinn. Það þýðir ekki að mað-ur geti ekki verið góður við matinn sinn og séð til þess
að honum líði vel. Við klöktum líka út hænuungum í
vor og nú er helmingurinn af þeim kominn í frystinn.