Morgunblaðið - 29.10.2014, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBER 2014
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Tvær miklar, alþjóðlegar ráðstefnur
um Norðurhjara fara fram í Reykja-
vík þessa vikuna og óhætt að segja að
þær sýni vel vaxandi áhuga margra
þjóða á málefninu. Fjöldi háttsettra
stjórnmálamanna, athafnamanna,
embættismanna og virtra vísinda-
manna, íslenskra sem erlendra, sæk-
ir þessar ráðstefnur.
Sú fyrri, sem haldin er á vegum Al-
þjóðastofnunar Háskóla Íslands,
hófst í gær og eru helstu þemu sjálf-
bærni, samstarf og stjórnun á norð-
urheimsskautssvæðinu. Fyrirlesarar
eru m.a. frá Kanada, Bandaríkj-
unum, Rússlandi, Noregi og Dan-
mörku. Johannes Riber Nordby, sem
starfar við Konunglega varnarmála-
skólann í Danmörku, fjallar um reip-
togið milli sameiginlegra hagsmuna
og afstöðu einstakra ríkja. Og Jesse
Hastings, fyrirlesari við Þjóðarhá-
skóla Singapúr, ræðir um áhuga As-
íuþjóða, fyrirlestur hans ber nafnið
Sókn Asíu á norðurskautssvæði í
deiglu.
Hin ráðstefnan, sem verður dag-
ana 31. október til 2. nóvember, er
jafnvel enn viðameiri og er haldin á
vegum Hringborðs norðurslóða
(Arctic Circle), alþjóðlegra samtaka
sem Ólafur Ragnar Grímsson forseti
átti mikinn þátt í að hleypa af stokk-
unum. Meðal ræðumanna eru Sauli
Niinistö Finnlandsforseti og Ohyig
Kwon, einn af stjórnendum suður-
kóreska risafyrirtækisins Daewoo.
Einn þekktasti þátttakandinn er
Michel Rocard, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Frakklands, sem er sér-
stakur fulltrúi franskra stjórnvalda
þegar kemur að norðurslóðamálum.
Rocard hefur m.a. reynt að
tryggja að ríki sem ekki eiga land að
norðurheimskautssvæðinu geti haft
áhrif á reglur og ákvarðanir sem
einkum eru nú teknar á vettvangi
Norðurheimskautsráðsins þar sem
Ísland er eitt aðildarríkja.
Ónýtt náttúruauðæfi á
Norðurhjara
Á báðum ráðstefnum er fjallað
ítarlega um efnahagsþróun, auð-
lindanýtingu, lagaramma, umhverf-
isvernd og öryggismál. Fram hefur
komið á síðustu árum að geysimikil,
ónýtt náttúruauðæfi er að finna á
Norðurhjara, ekki síst á Grænlandi.
En einnig gera margir sér vonir um
að hlýnandi loftslag bræði svo mikið
af ísnum að hægt verði innan fárra
ára að nýta siglingaleiðir um svæðið.
Þannig mætti stytta mjög siglinga-
tímann milli t.d. Vestur-Evrópu og
Austur-Asíu. Loks má nefna hern-
aðarlegt mikilvægi svæðisins en bent
hefur verið á að takist ekki að semja
um viðkvæm ágreiningsmál gæti það
leitt til átaka. Rússar hafa á síðustu
árum eflt mjög viðbúnað sinn á svæð-
inu.
Tvær miklar ráðstefnur á Ís-
landi um málefni norðurslóða
 Fjöldi þekktra stjórnmálamanna og vísindamanna meðal þátttakenda
Morgunblaðið/Kristinn
Heimskautaráðstefna Fjöldi háttsettra stjórnmálamanna og virtra vísindamanna sækir ráðstefnur.
Nokkur áhugi er á kaupum á tveim-
ur af þeim fjórum jörðum sem Rík-
iskaup eru með til sölu fyrir ríkið.
Jarðirnar eru Iðunnarstaðir í Lund-
arreykjadal í Borgarfirði og Litli-
Kambur í Breiðuvík á Snæfellsnesi.
Ekki fengust nógu há tilboð, að mati
ríkisins, þegar jarðirnar voru aug-
lýstar opinberlega í sumar en þær
eru nú auglýstar á vef Ríkiskaupa.
Vel á annan tug tilboða barst í
Litla-Kamb þegar jörðin var auglýst
í sumar. Þetta er um 190 hektara
jörð en íbúðarhús og útihús þarfnast
endurbóta. Hæsta tilboðið hljóðaði
upp á 180 milljónir króna. Tilboðs-
gjafi gat ekki staðið við það og ákvað
fjármálaráðuneytið þá að hafna öll-
um tilboðum og fresta sölu.
Enn fleiri tilboð bárust í Iðunnar-
staði. Hæsta tilboðið hljóðaði upp á
40 milljónir en viðkomandi óskaði
eftir að falla frá því og var þá ákveð-
ið að fresta sölu. Jörðin er talin vera
um 980 ha að stærð og með smá-
kvóta og veiðihlunnindi en útihús
eru illa farin og íbúðarhús ónýtt.
Einnig eru til sölu jarðirnar
Stóra-Hraun við Eyrarbakka sem
og Hlíðarberg í Hornafirði sem er 17
ha landskiki með stóru andahúsi.
helgi@mbl.is
Litli-Kambur Íbúðarhúsið á Litla-
Kambi þarfnast endurbóta.
Spáð í tvær
ríkisjarðir
Ingjaldur Hannibals-
son, prófessor við Há-
skóla Íslands, varð
bráðkvaddur á heimili
sínu í Reykjavík laug-
ardaginn 25. október,
62 ára að aldri.
Ingjaldur fæddist 17.
nóvember 1951 og voru
foreldrar hans Hólm-
fríður Ingjaldsdóttir og
Hannibal Valdimars-
son. Ingjaldur lauk
M.Sc. prófi árið 1975 og
Ph.D. prófi í iðnaðar-
verkfræði árið 1978 frá
Ohio State University.
Árið 1978 hóf hann störf sem
stundakennari við Háskóla Íslands
og varð fastráðinn dósent árið 1982,
lengst af í hlutastarfi. Hann sinnti
einnig öðrum störfum og var m.a.
forstjóri Iðntæknistofnunar, for-
stjóri Álafoss og fram-
kvæmdastjóri Útflutn-
ingsráðs Íslands.
Árið 1993 hóf hann
fullt starf við Háskóla
Íslands og varð pró-
fessor við skólann í
Viðskipta- og
hagfræðideild árið
1997. Ingjaldur sinnti
mörgum trúnaðar-
störfum innan Háskóla
Íslands, m.a. sem
framkvæmdastjóri
rekstrar- og fram-
kvæmdasviðs skólans.
Ingjaldur var einnig
mikill heimshornaflakkari og hafði
nýlega náð því markmiði sínu að
heimsækja öll 193 aðildarlönd Sam-
einuðu þjóðanna, verkefni sem tók
hann 49 ár en síðustu 63 löndin
heimsótti hann á síðustu tíu árum.
Andlát
Ingjaldur Hannibalsson
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
„Öfugt við það sem mjög stór hluti af
vinstrisinnuðu fólki á Íslandi heldur
fram, þá er jöfnuður mikill á Íslandi
á alþjóðlegan mælikvarða,“ sagði
Ásmundur Stefánsson, hagfræðing-
ur og fyrrverandi forseti ASÍ, er
hann flutti erindi á þingi ASÍ í sein-
ustu viku. Þar fjallaði hann um jöfn-
uð og velferð og birti tölur um
launaþróun.
Meðalárslaun framteljenda í fyrra
að frátöldum hlunnindum voru svip-
uð og þau voru á árunum 2001 til
2002, reiknað á verðlagi síðasta árs,
að því er fram kemur í útreikningum
Ásmundar á launatekjum framtelj-
enda, þar sem sagði „að frá 1993 og
fram til 2007 vorum við á rosalega
góðri siglingu. Við sjáum líka að við
féllum svo niður um einn fjórða á
árabilinu 2007 til 2010. Við erum síð-
an að saxa á muninn og erum komin
aftur upp í 3,1 [milljón í meðalárs-
laun], sem eru svipaðar tölur og voru
2001 eða 2002“.
Hafa ber í huga að um 24% fram-
teljenda höfðu engar launatekjur
2013 m.a. vegna náms eða af öðrum
ástæðum en það hlutfall var 21% á
árinu 1992. Ásmundur benti einnig á
að kaupmáttur hefði vaxið frá þess-
um tíma.
Hæstu tekjur á bólu-
árunum hrein froða
Hann bar einnig saman meðalárs-
laun í evrum á árinu 2010 milli þjóða
þar sem reiknuð eru jafnvirðisgildi,
sem leiðir í ljós að þá var tímakaup á
Íslandi 12% undir meðaltalinu í Evr-
ópusambandinu og vinnutíminn hér
9% lengri. Frá árinu 2010 hafi hins
vegar átt sér stað hækkanir launa
hér verulega umfram það sem orðið
hefur í löndunum í kringum okkur að
sögn hans. Raunlaun hafa hækkað
frá 2010-2014 yfir 10%. „Við erum að
komast á þann sess sem þær þjóðir
eru á sem við viljum bera okkur
saman við, þótt enn vanti nokkuð á.“
Ásmundur birti einnig saman-
burðaryfirlit OECD frá árinu 2010
sem sýnir að jöfnuður er meiri á Ís-
landi en í öðrum OECD-löndum.
Sagði hann sama hvaða aðferð
væri notuð við samanburðinn; Ís-
lendingar stæðu vel og jöfnuður
væri meiri hér en í öðrum löndum.
Þá sýndu gögn Hagstofunnar að
jöfnuður hefði vaxið á Íslandi frá
árinu 2010.
Ásmundur hefur einnig tekið sam-
an yfirlit yfir þróun tekna hjóna sem
tilheyra tekjuhæsta eina prósenti
framteljenda. Á árunum 1992 til
1996 voru laun uppistaðan í tekjum
þessa hóps að viðbættum einhverj-
um innlendum vaxtatekjum og af-
komu af fasteignum. Áratug síðar er
hins vegar söluhagnaður hlutabréfa
orðinn allsráðandi í tekjunum, sem
Ásmundur segir að sé þó að mestu
leyti froða.
Leikur að sápukúlum
„Menn seldu hlutabréf með stór-
gróða og notuðu gróðann yfirleitt til
þess að kaupa önnur hlutabréf,
seldu þau aftur með enn meiri gróða
og keyptu meiri hlutabréf og svo allt
í einu voru hlutabréf ekkert voða-
lega sniðug,“ sagði hann. „Hæstu
tekjur á bóluárunum voru hrein
froða,“ sagði Ásmundur.
Sumir hafi komið ríkir út úr þessu
með því að fjárfesta í útlöndum, í
fasteignum eða einhverju sem stóð
af sér hrunið, „en fyrir flesta var
þetta bara leikur að sápukúlum“.
Ójöfnuðurinn er
hvergi minni en hér
 Árslaunin í fyrra voru komin á svipaðan stað og á árunum
2001-2002  Hæstu tekjur á bóluárunum voru hrein froða
Þróun meðalárslauna
m.kr.
2,2 m.kr.
3,9 m.kr.
2,9 m.kr.
3,1 m.kr.
4
3
2
1
0
1992 2013
Meðalárslaun allra framteljenda án hlunninda 1992-2013. Á verðlagi 2013.
Hjón talin sem tveir einstaklingar. Heimild: Ásmundur Stefánsson gögn frá RSK
Solund Verft AS Norway
will be in Reykjavík 30th and 31th of October
looking for workers
Electro Mechanic, piping/hydraulic, welder.
For other company also Building engineer and plumber.
Contact information: Mr. Eide at post@solundverft.no
MVH
Svein-Tore Eide
Daglig leiar Solund Verft AS
Telefonr.+47 91651051
Telefaks. +47 57787200
svein-tore@solundverft.no
Iðnaðarmenn
óskast
www.solundverft.no