Málfríður - 15.03.2010, Blaðsíða 5

Í tilefni af fjórföldu tvítugsafmæli Vigdísar Finn-
bogadóttur, eins og hún nefnir það sjálf, þann 15. apríl,
hefur STÍL ákveðið að gera hana að heiðursfélaga sam-
takanna. Vigdís er óþreytandi talsmaður tungumála og
er það ekki tilviljun að hún hafi verið gerð að velgjörð-
arsendiherra Sameinuðu þjóðanna í tungumálum. Við
gleymum því stundum að áður en Vigdís varð allt það
sem hún er þekktust fyrir, forseti, ferðafrömuður og
leikhússtjóri, var hún tungumálakennari og kenndi
frönsku. Frönskukennslunni sinnti hún ekki aðeins
innan kennslustofunnar í MR og MH, heldur reið hún
á vaðið með frönskukennslu í sjónvarpi á fyrstu árum
sjónvarpsins, sem margir minnast með ánægju.
Formaður STÍL átti þess kost að sitja með Vigdísi
nokkra stund og ræða um sameiginleg hugðarefni og
lék þá fyrst forvitni á að vita hvaðan áhugi hennar
á tungumálum hafi sprottið. Vigdís lýsti því hvern-
ig móðir hennar, sem var mikil tungumálakona, las
fyrir börnin myndabækur á dönsku sem hún þýddi
jafnóðum. Forvitni Vigdísar vaknaði strax fyrir því
að skilja sjálf orðin á blaðsíðunum, og ekki minnkaði
áhuginn þegar hún varð nemandi í Landakotsskóla
og heyrði nunnurnar tala sín á milli á dönsku. Móðir
hennar hafði kort af Evrópu hangandi uppi á vegg
og á heimilinu var rætt um vini í útlöndum og staði
sem foreldrarnir höfðu ferðast til, rétt eins og talað
var um Borgarfjörðinn. Vigdísi var mikið í mun að
sjá þessa staði og óttaðist að þeir kynnu að verða
stríðinu að bráð áður en henni lánaðist að heimsækja
þá. Þannig nærði heimilisbragurinn fróðleiksfýsnina
og útþrána með henni frá fyrstu tíð.
Í menntaskóla voru fimm tungumál meðal skyldu-
greina: danska, enska, þýska, franska og latína.
Gefum Vigdísi orðið: Ég er afskaplega fegin að ég fékk
að læra þessa latínu sem ég lærði. Bæði er hún undirstaða
svo margs, það er svo mikið af alþjóðaorðum úr latínu
eða grísku, og svo er svo gaman þegar maður kemur til
Evrópu að geta lesið latneskar tilvitnanir á styttum af
stríðsglöðum og sigursælum kóngum og yfir dyrum á
sögufrægum byggingum.
Tungumálaáhuginn hefur alltaf verið þarna og mér
hefur fundist tungumálin vera lykillinn að heiminum.
Ég hef spurt krakka að þessu og þau svara, eftir að hafa
hugsað sig lengi um, að það séu peningar. Og þá spyr ég
á móti: En hvernig skilgreinirðu peninga, hvernig skil­
greinir þú frankann, dollarann eða evruna? Og þá fara
þau alltaf að lýsa því með orðum. Þannig að niðurstaðan
verður jafnan sú að tungumálið skýrir hugtökin og hlýtur
því að vera lykillinn að heiminum, en ekki peningar. Það
þarf orð til að skilgreina fjármál.
Spurð hvers vegna Frakkland hafi orðið fyrir val-
inu berst talið að menningu og listum sem heilluðu
Vigdísi frá fyrstu tíð:
Þegar ég stálpaðist áttaði ég mig á því að það voru
menningarkjarnar á ýmsum stöðum. Ég var afskaplega
heilluð af myndlist og skildist að í skáldskap og mynd­
list væri Frakkland, og þá einkum París, sem lind fyrir
nýjar stefnur og strauma mestalla tuttugustu öldina,
eða þangað til hún flutti til New York. Og hvar er hún
núna? Hún er komin til Berlínar. París var kannski
orðin of borgaraleg fyrir endalaust nýja strauma. Mig
langaði að kynnast þessu, þessari tilfinningaólgu, þess­
ari skarpgreindu ólgu sem skapaðist. Þannig atvikaðist
það að ég ákvað að fara til Frakklands. Mér fannst það
virðingarvert af foreldrum mínum að hleypa mér, en
það bjargaði því að við fórum nokkrir skólafélagar. Faðir
minn sagði að ef ég vildi hafa þetta á þennan veg, þá
yrði ég að leita míns þroska eftir mínum leiðum. Það
veit hamingjan að ég sé ekki eftir því. Alliance Française
var einmitt að safna tilvitnunum fyrir „Viku franskrar
tungu“ nú í mars, hvers vegna við frönskuáhugamenn
hefðum gefið okkur sérstaklega að frönskunni, og ég
sendi þeim þessa skýringu mína, sem tjáir kærleikann
til franskrar tungu:
Peu de choses m‘ont été aussi importantes dans
la vie que de comprendre et parler français, si ce
MÁLFRÍÐUR 
Vigdís Finnbogadóttir
heiðursfélagi STÍL
Ragnheiður Jóna Jónsdóttir,
formaður STÍL.
Ragnheiður Jóna
Jónsdóttir.