Málfríður - 15.03.2010, Blaðsíða 20

Inngangur
Tilgangurinn með þessu verkefni er að rannsaka
hvaða möguleikar eru á því að talið, sem er einn
af færniþáttunum fjórum í tungumálakennslu, hafi
jafna áherslu í kennslu á netinu og hinir færniþætt-
irnir þrír sem eru hlustun, ritun og lestur. Hvaða
áherslur eru á tal í tungumálakennslu í nýrri nám-
skrá? Hvaða rannsóknir hafa verið gerðar á því
hvernig tungumálakennsla á netinu fer fram og
hvað leiða þær í ljós?
Í fyrsta kaflanum er farið yfir hvernig færniþætt-
ir í kennslu tungumála, og þá sérstaklega talið, er
sett fram í drögum að nýrri námskrá. Í kaflanum
um rannsóknir er lýst fjórum greinum sem allar eru
um tungumálakennslu á netinu t.d. samanburður á
stað- og fjarkennslu , ný tækni, iPod til tungumála-
kennslu, rannsókn á samskiptaferli í gegnum fjar-
fundi og spjall og að lokum heimspekileg hugleið-
ing um þátt tækninnar í samskiptum og hlutverki
tölvunnar í stað mannsins.
Í lokaorðum dreg ég saman þann lærdóm sem ég,
sem fjarkennari, hef fengið af lestri þessara greina
og hvaða verkefni væri áhugavert að vinna í fram-
haldinu.
Staðreyndir – Status Quo
Í kennslu erlendra tungumála er talað um fjóra
færniþætti: tal, hlustun, ritun og lestur. Samkvæmt
reglum á að sinna þessum færniþáttum jafnt og
eru kennslubækur samdar með það í huga og sam-
kvæmt staðli Evrópusambandsins. Færnisviðin eru
kölluð A1, A2, B1, B2, C1, og C2 og má geta þess að
þær kennslubækur t.d. í þýsku, sem kenndar eru
hér í framhaldsskólum og taka yfir ÞÝS-103 og 203,
þ.e. á fyrsta ári, eru á færnistigi A1. Nemendur, sem
ljúka stúdentsprófi í dag, eru flestir á færnistigi A1
og A2 en sumir fara upp á færnistig B1.
Mennta- og menningarmálaráðuneytið setti fram
nýja námskrá fyrir framhaldsskóla sem á að vera
innleidd 1. ágúst 2011. Þar er náminu skipt niður
í fjögur þrep með nýjum færnimarkmiðum: hæfni,
þekkingu og færni. Framhaldsskólar vinna að því að
færa námsgreinarnar inn í þennan færniramma og
laga að nýjum færnimarkmiðum. Áherslan er nem-
endamiðuð og ýmsir nýir þættir, svo sem sjálfstæð
vinna nemanda, koma þar inn í og breyta hugsun
og viðmiðunum í námsmati og skólastarfi.
Í drögunum að nýrri menntastefnu stendur í
Vinnuskjali mennta- og menningarmálaráðuneyt-
isins nr. 240209 um lykilhæfni í erlendu tungumáli:
„Lykilhæfni felur í sér að: geta hlustað á talað
mál og skilið merkingu þess, geta tjáð sig á viðeig­
andi hátt um ólík efni bæði munnlega og skriflega,
hafa trú á eigin málakunnáttu, geta tekið þátt í
samræðum um almenn málefni og notað viðeigandi
málfar og hljómfall, búa yfir fjölbreyttum orða-
forða daglegs lífs, geta lesið texta á erlendum
tungumálum sér til fróðleiks og ánægju, hafa
skilning á málkerfi og eiginleikum erlendra
tungumála, gera sér grein fyrir hvernig erlend
tungumál eru lykill að margvíslegum samskipt-
um.“
Hér skáletraði ég það sem snýr að tali. Eins og sjá
má er það drjúgur hluti af lykilhæfninni að geta tjáð
sig og tekið þátt í samræðum. Þessum færniþætti
er einnig gerð skil í vinnuskjali mennta- og menn-
ingarmálaráðuneytisins frá því í júní 2009. Þar segir
eftirfarandi um færnimarkmið á 1. stigi í lærdóms-
viðmiði fyrir erlend tungumál:
20 MÁLFRÍÐUR
Tal í fjarkennslu – er netið nóg?
Ragna Kemp er þýskukennari
við Verslunarskóla Íslands og
formaður félags þýskukenn-
ara.
Ragna Kemp