Málfríður - 15.03.2011, Qupperneq 25

Grein þessi fjallar um þróunarverkefni sem framkvæmt
var í Iðnskólanum í Hafnarfirði (IH) s.l. haust og fólst í
þeirri hugmynd að flétta saman kennslu verklegra- og
bóklegra greina. Fjallað verður um hugmyndir að baki
verkefninu, markmið, framkvæmd og mat.
Brottfall er eitt stærsta vandamál framhaldsskólans
og var verkefninu ekki síst ætlað að reyna að sporna
við því.
Inngangur
Breytingar á framhaldskólalögunum nr. 92 frá 2008 sem
eru að hluta til komnar til framkvæmda hafa raskað ró
margra þar á meðal dönskukennara, sem hafa haft áhyggj-
ur af því að danskan er ekki skilgreind sem kjarnagrein,
nema á mála- og hugvísindabrautum. Dönskukennarar
boðuðu til fundar í félagi sínu og sömdu ályktun sem
send var ráðuneyti mennta- og menningarmála, þar
sem þeir lýstu áhyggjum sínum og bentu m.a. á sókn
Íslendinga í nám og störf á Norðurlöndunum. Einnig
hefur það raskað rónni að kjarni starfsnámsbrauta er
ekki skilgreindur í nýju lögunum. Svar barst frá ráðu-
neytinu með eftirfarandi útskýringum:
Mennta- og menningarmálaráðuneytið hefur sett
á oddinn fimm grunnþætti sem útfæra þarf á öllum
námsbrautum. Þeir eru læsi í víðum skilningi, jafn-
rétti, lýðræði og mannréttindi, menntun til sjálfbærni
og skapandi skólastarf. Jafnframt hefur ráðuneytið sett
fram kröfur um tiltekna lykilhæfni nemenda, m.a. í
erlendum tungumálum sem taka skal tillit til við gerð
námsbrauta. Lögin gera þó ekki ráð fyrir því að danska
eða önnur skandinavísk mál séu kjarnagrein í fram-
haldsskólum, hvorki í bóknámi, listnámi né verknámi,
þó er gert ráð fyrir að tungumál fái vægi á skilgreind-
um mála- og hugvísindabrautum. Andi nýju laganna
beinir athyglinni í meira mæli að nemandanum en
minna að námsgreinum, þ.a. litið er á námsgreinar
sem tæki til að ná ákveðnum markmiðum og samfellu
í námi nemenda. Einnig er gert ráð fyrir meira flæði og
samþættingu milli námsgreina. (sjá. heimasíður FDK).
Ráðuneytið hefur ekki skilgreint kjarna starfsnáms-
brauta í nýju lögunum svo að IH greip boltann á lofti
og hóf þróun almennrar brautar með styrk frá ráðu-
neytinu, þar sem fyrstu skrefin voru stigin í þá átt að
tengja ólíkar námsgreinar. Mikilvægt er að fram komi
að almennt nám hefur staðið nemendum til boða í IH
s.l. tíu ár og hefur verið reynt að koma á sem farsæl-
astan hátt til móts við nemendur á þeim tíma.
Við undirbúning verkefnisins kom í ljós að nokkrir
grunnskólar eru að vinna merkilegt þróunarstarf og
má sérstaklega nefna þemakennslu sem fram fer á
unglingastigi Sjálandsskóla og smiðjur sem einkenna
starfshætti Norðlingaskóla. Mjög áhugavert þróunar-
starf á sér einnig stað í Framhaldsskólanum á Laugum.
Miðað er að sveigjanlegu námsumhverfi og persónu-
bundinni námsáætlun. Venjulegum kennslustundum
hefur verið fækkað um helming og er nemendum
boðið að sækja svokallaðar vinnustofur þar sem kenn-
arar eru í leiðsagnarhlutverki. Kennarar og starfsfólk
IH lagði land undir fót og heimsótti Laugar og var
mikil opinberun að fylgjast með starfseminni þar.
Lýsing/kynning/skipulag
Áfangi sem ber heitið Smiðjur (SMI 193) var settur á lagg-
irnar í IH á haustönn 2010. Ákveðið var að kynna hverja
iðngrein skólans í þrjár vikur og gerði upphaflega áætl-
unin ráð fyrir því að fagkennarar tungumála og stærð-
fræði væru til staðar í verklegu kennslustundunum, t.d.
að enskukennarinn væri með rafvirkjameistaranum í
þrjár vikur og dönskukennarinn fylgdi hárgreiðslumeist-
aranum aðrar þrjár o.s.frv. Þannig yrði einangrun rofin og
samvinna ætti sér stað á milli kennara. Nemendum var
skipt í fjóra fámenna hópa og var hver hópur í þrjár vikur í
hverri smiðju. Kennslan fór fram í rúmgóðri kennslustofu
og voru aðeins 4–5 nemendur í verklegu tímunum en
8–10 í þeim bóklegu. Guðný Ásta Snorradóttir var ráðin
til þess að sjá um að samþætta og tengja bóklega þáttinn
þeim verklega og fléttaði hún fróðleik tengdan því fagi
sem verið var að kynna hverju sinni, á íslensku, ensku
eða dönsku. Hún kenndi hópnum 1x80 mín. á viku, en
verknámskennararnir 2x80 mín. Sem dæmi má nefna að
fyrstu þrjár vikurnar fór hópur eitt í málmsmiðjuna þar
MÁLFRÍÐUR 25
Jóhanna Bryndís
Helgadóttir.
Þverfagleg kennsla
09
Jóhanna Bryndís Helgadóttir,
fyrrverandi dönskukennari og
deildarstjóri almennrar deildar
við Iðnskólann í Hafnarfirði