Málfríður - 15.10.2012, Side 11

BA-náminu í vetur . Það á því enn eftir að koma í ljós
hvort þessi aukaþjálfun geri nemendum kleift að stan-
dast þær kröfur sem gerðar eru til þeirra í BA-náminu .
Hvað svo? Lokaorð
Í umræðum um stöðumatið innan DET kom fram að
sumum kollegum okkar fannst stöðumatið of létt og
segir það kannski talsvert um þær væntingar sem
gerðar eru til nemenda þegar þeir hefja nám við Deild
erlendra tungumála . Eins og þegar hefur verið nefnt
þá er B2 líklega það færnistig sem nemendur þyrftu að
hafa náð til þess að geta hafið nám á háskólastigi við
góðar aðstæður . Það er því ljóst að bil er á milli þess
sem nemendur í svokölluðum þriðju málum koma
með út úr framhaldsskóla og þess sem gert er ráð fyrir
í sumum námskeiðum DET að nemendur kunni . Að
nemendur standist próf á færnistigi B1 sýnir að fram-
haldsskólarnir skila sínu, en nemendur þurfa að taka
örum framförum upp á færnistig B2 – að ná 530 stunda
markinu sem getið er um í upphafi greinarinnar - ef
þeir eiga að standast þær kröfur sem gera verður í
háskólanámi .
Þegar ný námskrá hefur að fullu tekið gildi má ætla
að nemendur muni eiga erfiðara með að standast próf
á færnistigi B1 í þriðja tungumáli, þar sem þá vantar
yfir 100 stunda kennslu til að ná 330 stunda markinu
og þar með verður bil milli framhaldsskóla og háskóla
enn stærra . Er það ávísun á að nemendur verði að til-
einka sér það sem á vantar á eigin spýtur – kaupa sér
námskeið eða fara til útlanda til frekari þjálfunar? Hætt
er þá við að þeir sem einu sinni eru farnir til útlanda
á annað borð ílengist þar og sæki sér þar þá menntum
sem þeir kjósa . Hinir sem kaupa sér frekari málakunn-
áttu hér innanlands verða að vera mjög ákveðnir í að
taka háskólapróf í viðkomandi tungumáli til að sú
fjárfesting borgi sig . Einnig má nefna þá hugmynd að
bjóða aukaár í tungumálum, e .k . undirbúningsnám,
til að brúa bilið milli þess sem framhaldsskólar geta
skilað og þeirrar færni sem þarf til að standast alþjóð-
legar kröfur sem gerðar eru um tungumálakunnáttu
á háskólastigi . Þau hæfniviðmið sem sett eru fram í
kennsluskrá HÍ fyrir BA-próf í frönsku, spænsku og
þýsku benda til að miðað sé við að nemendur hafi náð
a .m .k . C1 við lok námsins . Það er því ljóst að það er
ærið verk fyrir nemendur að ná því markmiði ef færn-
istigið er B1 við upphaf náms .
En hvert verður svo framhaldið? Er æskilegt að
halda áfram að meta nýnema og bæta við öðrum færni-
þáttum að því tilskildu að fjármagn til verksins fáist og
einhverjir séu tilbúnir til að standa í prófagerð? Ljóst
er að það tekur tíma og til þess þarf menntað fólk til
að útbúa og yfirfara stöðumat og talsverður kostnaður
því óhjákvæmilegur .
Fari Háskóli Íslands út í það að halda almennt inn-
tökupróf að vori eða sumri fyrir nýnema er ekki víst að
svigrúm sé fyrir stöðupróf í hverri einstakri grein . Það
stýrðu) námi . Í nemendastýrðu námi setur nemandi
sér sjálfur markmið og vinnur meðvitað með náms-
ferlið, t .d . með því að uppgötva eigin námsstíl, vinna
markvisst með námsaðferðir, velja námsgögn og taka
virkan þátt í námsmatinu . Hlutverk kennara er þá
að greina þarfir nemandans og aðstoða hann við allt
þetta . Hann er sá aðili sem gefur nemandanum faglega
ráðgjöf við námsferlið og metur í samvinnu við nem-
andann hvort settum markmiðum hafi verið náð .
Það nám sem er í boði í Tungumálamiðstöð er því
nám sem er ekki fyrirfram skilgreint heldur svarar
þörfum nemenda, sbr . Holec:
“SDLL [Self-directed language learning]does not require
fixed learning programs to be defined in advance but on
the contrary permits learners to construct their learning
programme themselves” (Holec 1996)
Það byggir á viðtölum við nemendur þar sem nemandi
og kennari greina þarfir nemandans í sameiningu, setja
markmið, ákvarða inntak námsins og námsgögn, setja
upp einstaklingsamiðaða námsáætlun og meta í sam-
einingu hvort markmiðum hafi verið náð .
Námsmatið byggir svo á sjálfsmati og samvinnu
nemenda og kennara . Sjálfsmatið kemur þó ekki í
stað kennaramats/utanaðkomandi mats en er mikil-
vægur hvati fyrir nemendur sem gerir þá virkari og
sjálfstæðari . Í sameiginlegu námsmati (Collaborative
assessment, skv . Gardner og Miller) vinna kennari
og nemandi saman að námsmatinu; ákveða hvaða
færniþætti skuli meta og vægi hvers þáttar . Þeir
meta svo í sameiningu hvort settum markmiðum
hafi verið náð .
Í upphafi misseris koma nemendur í viðtal hjá kenn-
ara og fyrir þetta fyrsta viðtal eru nemendur beðnir
að meta sig samkvæmt matsramma Evrópuráðsins
(CEFR) . Í þessu fyrsta viðtali hjálpar kennari nem-
andanum að setja sér markmið í samræmi við þarfir,
ráðleggur honum varðandi val á námsgögnum og
hvernig skuli unnið með þau . Þá ákveða nemandi
og kennari einnig hvernig námsmati skuli háttað
og hvaða færniþættir verði metnir . Nemandinn fær
þannig einstaklingsmiðaða námsáætlun sem tekur
mið af þörfum hans . Í námsmatinu geta nemendur
einnig valið miserfið viðfangsefni allt eftir sjálfsmat-
inu í upphafi náms .
Með stöðumati nýnema hefur þetta nám sem boðið
hefur verið upp á í Tungumálamiðstöð síðan 1999 nú
fengið nýtt hlutverk þar sem það þjónar líka þörf-
um þeirra sem eru að sérhæfa sig í tungumálum en
þarfnast frekari þjálfunar í ákveðnum færniþáttum .
Í Tungumálamiðstöðinni er því hægt að taka móti
nemendum sem ekki standast að fullu þær kröfur sem
gerðar eru á fyrsta ári í BA-námi og veita þeim nauð-
synlega þjálfun .
Fyrstu nemendurnir hófu nám í Tungumálamið-
stöðinni í haust og munu stunda nám þar samhliða
MÁLFRÍÐUR 11