Fréttir - Eyjafréttir - 21.09.2000, Blaðsíða 13

Fimmtudag'ur 21. september 2000
Fréttir
13
Hulduhermenn tjá sig um útboð Herjólfs:
Hagsmunir Eyjamanna
og „pakkið að sunnan"
Stór dagur í samgöngumálum Vestmannaeyja. Mikill mannfjöldi tók á móti Herjólfi þegar hann kom
til Eyja árið 1992. Ef grannt er skoðað má sjá nokkra einstaklinga að sunnan í hópnum.
Enginn er eyland, sagði
einhver góður maður á
sínum tíma og það á líka
við um Vestmannaeyjar,
þó ákveðin mótsögn kunni
að leynast í því. Útboð
Herjólfs hefur verið mikið
til umræðu í fjölmiðlum og
sýnist sitt hverjum.
A vefsíðunni:
http ://www.strik.is/mennin
g/fjolmidlar/hulduherinn
hafa farið fram nokkur
skoðanaskipti og nokkuð
tæpitungulaus um málefni
Herjólfs. Skoðanaskipti
þessi fara fram á vettvangi
Hulduhersins/Pressunnar,
sem Hrafn Jökulsson
ritstýrir. Ásíðunnier
ágætis skilgreining á
téðum Hulduher, þar sem
Hrafn segir meðal annars:
„Hulduhermenn skrifa
undir dulnefni og enginn -
nema ritstjóri þessa vefs -
veit í raun og veru hvaða
ágæta fólk þetta er. Þau
hafa alveg frjálsar hendur
í pistlum sínum en þau eru
m.a. beðin um að fjalla um
fréttir líðandi stundar,
fréttirnar á bak við
fréttimar og, ekki síst, það
sem ætti að vera í fréttum.
Hulduherinn er tilraun til
að skapa hressilegar og
áhugaverðar samræður
um málefni samtímans.“
Fréttir glugguðu aðeins í
skrif Hulduhermanna um
útboð Herjólfs og það
tæpitunguleysi sem
höfundar efnis hika ekki
við að nota, svo notuð séu
orðHrafns. Kannsumum
að blöskra, en trúlega og
kannski ekki að ósekju
kemur ýmislegt fram þar,
sem margir hugsa, en
enginn lætur út úr sér
nema í tveggja manna tali
íEyjum. Hér verður slíkt
léttvægt fundið og gluggað
í skrifin.
Tilfinningalíf
Umræðan hefst á grein undir
fyrirsögninni „Tilfmningalíf á lands-
byggðinni" og er eftir höfund sem
nefnir sig Sólarr. Eftir að hafa reifað
tilboðin sem upplokið var mánu-
daginn 11. september og frægt er
orðið, segir hann: „Uti á lands-
byggðinni er til sérstök tegund manna
sem heitir „heimamenn." Þetta eru
yfirleitt góðir strákar sem allir í
þorpinu þekkja. Oftar en ekki eru
þetta hetjur héraðsins, þar sem þeir
reka, ósjaldan með rausnarlegum
fyrirgreiðslum ríkisvaldsins, fyrir-
tækin sem þorpsbúar vinna í. Ut á land
rekst líka stundum óþjóðalýður sem
heitir „Reykvíkingar" eða bara
„pakkið að sunnan." Þetta er fólk sem
kemur til að brjóta lögin úti á landi,
eða taka niðurgreidda tapreksturinn úr
höndum „heimamanna."
Svo leggur hann út af þessum sínum
skilgreiningum um „heimamenn" og
„pakkið að sunnan" og vísar til orða
bæjarstjóra um að siglingar Heijólfs
séu tilfinningamál. „Það er einmitt
það sem er að gerast núna. „Pakkið" í
líki Samskipa ætlar að svipta „heima-
mennina" 100 milljónunum sem þeir
hafa verið áskrifendur að úr ríkissjóði
undanfarin ár. Hvað gera „heima-
mennimir" þá? Jú. þeir gera það sem
þeir kunna best: fara til pólitíkusanna
og væla. Söngurinn er byijaður.
Bæjarstjórinn í Vestmannaeyjum,
maður að nafni Guðjón Hjörleifsson,
sjálfsagt „heimamaður" og góður
strákur, segir í Mogganum að „það
væri mjög bagalegt íyrir Vestmanna-
eyjar ef rekstur Vestmannaeyja-
ferjunnar Herjólfs færi til Reykja-
víkur. Hér væri um tilfinningamál að
ræða.“
Síðan bætir hann við: „Þá vitum við
það. Búum okkur undir að þurfa að
borga 44 milljónir á ári úr ríkissjóði til
að særa ekki tilfinningar bæjar-
stjórans, því auðvitað verður ekki
numið staðar hér. Það kæmi mjög á
óvart ef Ami Johnsen, holdgervingur
, Jieimamannsins," tæki ekki undir orð
bæjarstjórans þá og þegar.“
Frá danskri einokun
til Herjólfs
Svo mörg vom þau orð, og meti svo
hver íyrir sig hvort Sólarr þessi er
heimamaður eða tilheyri „pakkinu að
sunnan." En fátt er svo með öllu illt
að ekki boði nokkuð gott, því Bjartur
nokkur tekur upp hanskann fyrir
„heimamenn“ í grein sem hann nefnir
reyndar „Hinir háðuglegu heima-
menn“ og segir hina mestu firrn að
Eyjamenn ætli að væla út styrk til
feijurekstrar á „tilfinningalegum“
forsendum. Bjartur segir: „Nú ætlar
Bjartur ekki, öfugt við Sólarr, að
dæma í máli sem ekki er lokið. Hins
vegar gmnar hann að bæjarstjórinn í
Vestmannaeyjum sé með málflutningi
sínum að gera það sem hann á að gera,
gæta hagsmuna Vestmanneyinga, en
ekki veija eigin tilfinningar. Stað-
reyndin er sú, að það getur skipt
Eyjamenn töluverðu máli að rekstur
Heijólfs sé í höndum hinna háðulegu
„heimamanna," en ekki fyrirtækis í
öðmm landsijórðungi.
Það er einfaldlega svo, sama hvaða
rekstrarhagfræðikenningum Sólarr
kann að veifa, að fólk lítur öðmm
augum á sitt nánasta umhverfi en það
sem er því fjarri og snertir það ekkert.
Þetta ætti að vera óþarft, að útskýra
svo augljósa staðreynd, en Sólarri
virðist ekki veita af.“
Bjartur vitnar svo til einokunar-
verslunar Dana máli sínu til stuðnings
um slíka reynslu. Segir hann að
íslendingar hafi rökstutt afnám
einokunarinnar meðal annars með því
að þeir hefðu meiri skilning á þörfum
Islendinga en Danir. „Meðfram var
þetta auðvitað krafa um frjálsa
verslun, en málin em sambærileg að
því leytinu að rekstur Herjólfs er
einokunarrekstur. Leyfið fær ekki
nema einn aðili. Og hinir heimtufreku
„heimamenn“ telja réttilega að
heimamenn hafi meiri skilning á
þörfum heimamanna."
Einnig nefnir hann dæmi sem em
nær okkur í tíma þar sem
atvinnurekstri hefur verið stútað í
nafni hagræðingar og hins frjálsa
markaðskerfis, þvert ofan í gefln
loforð. „Það gæti hjálpað Sólarri enn
frekar að skilja þetta ef hann ætti
orðastað við Hríseyinga og Olafs-
fírðinga um þá ákvörðun Snæfells hf.
að loka þar mikilvægum fyrirtækjum.
Snæfell er í eigu KEA á Akureyri.
Ekkert hefúr verið hróflað við rekstri
þar. Sólarr gæti líka rætt við Breið-
dælinga um þá ákvörðun Grind-
víkinga að hverfa skyndilega á brott
þaðan með allan kvóta, þvert á gefm
loforð.“
Tekur hann síðan upp hanskann fyrir
bæjartjórann í Vestmannaeyjum og
segir hann vera að verja sitt fólk þar
sem það varði miklu að ákvarðanir,
sem varða byggðarlagið miklu, séu
ekki teknar á skrifstofu í öðmm
landshluta á forsendum hagræðingar
og hagsmuna hluthafa. „Afþví að fólk
lítur öðmm augum á sitt nánasta
umhverfí en það sem er því fjarri og
snertir það ekkert." Svo getum við
spurt á ný hvort Bjartur þessi sé
„heimamaður“ eða „pakk að sunnan.“
Aumingjagæska
og sukkfurstar
I síðustu greininni, sem Huldu-
hermaðurinn Héðinn skrifar undir
fyrirsögninni „Heijólfsþvæla," tjáir
hann sig um Heijólf og útboðið. Er
honum engin launung á aðdáun sinni
á samgönguráðherra og framgöngu
hans í útboðsmálinu og er með ýmsar
kenningar um hvemig klíkusamfélag
Eyjanna, hefur komið Eyjamönnum í
þá stöðu sem málið er í. „Nú er
hafinn nýr kapítuli í aumingjagæsku
Islendinga. Stignir eru á stokk varð-
hundar sérhagsmuna valdaklíkunnar í
Vestmannaeyjum, sem ætla að tryggja
að Herjólfur hf. fái áfram að reka
Heijólfsfeijuna, þrátt fýrir að Samskip
hf. hafi boðið sama rekstur fyrir 133
milljónum minna af ríkisfé. Fróðlegt
er að sjá hvaða aðferðum baráttumenn
þessarar litlu klíku nota til beijast gegn
heildarhag Eyjamanna og landsmanna
allra í þágu sinna sérhagsmuna."
Fer nú umræðan að hitna og Héðinn
fer nokkrum orðum um hvaða
hagsmunir það eru sem skarast vegna
útboðsins. „Fyrst segja þeir (les
klíkan) að Samskip muni vanrækja
þjónustu við Eyjamenn, þar til það er
rekið ofan í þá, enda skýrt skilgreint í
útboðinu hver þjónustan á að vera. Þá
snýst umræðan í að það sé slæmt að
missa stjómunarstörfin frá Vest-
mannaeyjum, þangað til menn benda
á að þau séu aðeins fimm. Ef við
ætlum að halda þeim í Eyjum leggja
þau sig á 26,6 milljónir stykkið sem
setur þau í hóp dýrustu starfa
Islandssögunnar. Þá beina forráða-
menn Herjólfs hf. spjótum sínum að
Vegagerðinni og segja hana hafa
vanreiknað raunkostnað með því að
gera kostnaðaráætlun of lága. Hverju
máli skiptir það, þegar fyrir liggur
tilboð sem er undir kostnaðaráætlun?
Þá klykkja þeir út með því að
Samskip kunni ekki að gera tilboð og
hafl ekki vit á þessum rekstri.“
Fer svo Bjartur nokkrum orðum um
reynslu Herjólfsmanna af flutningum
og svo veltu þeirra annars vegar og
Samskips hins vegar, og biður menn
að meta það, þegar tilboð þeirra er
skoðað. Síðan segir Bjartur: „Eftir
stendur að Herjólfsmenn féllu á eigin
bragði. Þeir voru þess fullvissir að þeir
yrðu einir um hituna, eins og oft er í
sérhæfðum útboðum sem þessum og
ætluðu að hafa gott út úr því og treystu
á að pólitísk spilling myndi brúa bilið
ef eitthvað yrði.“ Og svo síðar eftir
dulitla lofrullu og góðan ásetning
Samskips. „Eyjamenn hafa hins
vegar sjálfir mestan hag af því að
þessi þjónusta sé rekin á eins
hagkvæman hátt og unnt er, til að
tryggja samstöðu um tilvist hennar til
lengri tíma litið, þrátt fyrir að það
henti ekki hagsmunum nokkurra
sukkfursta í Eyjabæ.
Svo mörg voru þau orð. Lýkur
Bjartur síðan grein sinni á skilningi
Sturlu um mikilvægi frjálsrar sam-
keppni og stappar í hann stálinu á
nýjum vettvangi. Nú má spyija enn á
ný hvort Héðinn þessi sé „heima-
maður“ eða „pakk að sunnan.“
Kannski skiptir það ekki meginmáli
hvaðan menn em í slíkri umræðu sem
hér hefur mátt líta. En víst er að lengi
ætlar að loða við fólk nauðsyn þess að
setja samasemmerki milli skoðana
manna og uppmna þeirra. Kannski að
menn ættu að velta því nánar fyrir sér
í heimsþorpinu.
Samantekt:
Benedikt Gestsson.