Fréttir - Eyjafréttir - 11.12.2008, Blaðsíða 12

10
Fréttir / Fimmtudagur 11. desember 2008
✓
Fundaröð Arna Johnsen - Til sóknar í suðri þar sem á að tala upp en ekki niður:
Staðan mjög eftirsóknarverð
PALLBORÐ Ární í pontu, Elliði, Magnús, Binni, Valgerður, Ægir Páll, og Þórður Rafn.
-Sjávarútvegur er matvælaframleiðsla og fólk heldur áfram að borða
mat - Flest sjávarútvegsfyrirtækin í Eyjum eru mjög vel sett - Mikil and-
staða kom fram við inngöngu í Evrópusambandið -Framtíðin björt en
Guð forði okkur frá afskiptum stjórnmálamanna - Lækkandi verð á
erlendum mörkuðum og birgðasöfnun áhyggjuefni
Samantekt
Omar Garðarsson
omar@ eyjafretti r.. is
Á annað hundrað manns mættu á
fund Árna Johnsen sem haldinn var
í Kaffi Kró á sunnudaginn. Var fun-
durinn einn ellefu funda sem Árni
stóð fyrir í Suðurkjördæmi undir
yfirskriftinni Til sóknar í suðri. í
auglýsingu um fundina segir að þar
eigi að tala upp en ekki niður og sú
varð reyndin í Vestmannaeyjum.
Frummælendur voru sammála um
að staða útgerðar í Vestmannaeyjum
væri yfirleitt sterk, sama er að segja
um bæjarsjóð og upplýst var að
Lífeyrissjóður Vestmannaeyja hefði
tapað minna en aðrir lífeyrissjóðir í
þeim ólgusjó sem riðið hefur yfir í
efnahagsmálum þjóðarinnar. Ovissa
um loðnuveiðar og lækkandi verð á
sjávarafurðum og birgðasöfnun
sögðu menn áhyggjuefni og mikil
andstaða við Evrópusambandið kom
fram á fundinum. Gekk Árni John-
sen svo langt að fullyrða að sjálf-
stæði þjóðarinnar væri að veði.
Frummælendur voru Þórður Rafn
Sigurðsson, útgerðarmaður, Magnús
Kristinsson, útgerðarmaður, Sigur-
geir Brynjar Kristgeirsson, fram-
kvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar,
Ægir Páll Friðbertsson, fram-
kvæmdastjóri ísfélagsins, Valgerður
Guðjónsdóttir, forstöðukona Visku
og Elliði Vignisson bæjarstjóri.
Nýr gjaldmiðill á nokkr-
um vikum
Þórður Rafn var fyrstur í pontu og
byrjaði á að segja að útgerð hans
væri ekki á hausnum. Hann sagði
það skoðun sína að Islendingar ættu
ekki að koma nálægt Evrópusam-
bandinu. Aftur á móti sagði að taka
ætti upp nýjan gjaldmiðil. „Ef við
göngum í Evrópusambandið tekur
við fjögurra aðlögunartímabil og
önnur fjögur til að verða fullgildir
aðilar að myntbandalaginu og þá
verður ekkert Evrópusamband til.
En það tekur ekki nema fjórar vikur
að taka upp nýjan gjaldmiðil," sagði
Þórður Rafn og vísaði til reynslu
Svartfellinga sem tóku einhliða upp
evru.
Eins sagði hann að önnur ríki hefðu
tekið upp bandarískan dollara í stað
eigin gjaldmiðils. „Þetta þýddi að
við hefðum ekkert við seðlabanka
að gera og það er sparnaður af því
að þurfa ekki að slá mynt og prenta
seðla. Svo værum við laus við úr-
illan seðlabankastjóra," sagði Þórð-
ur Rafn og uppskar hlátur í salnum.
„Það verður engin breyting hjá
minni útgerð, þetta gengur bara
ágætlega. Það sem er brýnast hér í
Eyjum er að halda ró sinni og passa
þarf að fólk haldi vinnu og launum.
Fyrirtækin haldi áfram rekstri og
bæjarfélagið nái að sigla lygnan sjó
og standa sína pligt. Ég held að
ástandið sé ekki eins slæmt og
margir halda og það eigi bara eftir
að batna. Hér í Éyjum hef ég ekki
orðið var við neitt volæði og vona að
það haldi áfram.“
Úteyjalömb á markað
Magnús var næstur og sagði að á
sínum skipum væru aðeins tveir
aðkomumenn en þeir ættu að baki
áralangan starfsaldur. Þetta væri
jákvætt fyrir samfélagið en á meðan
fjölgaði aðkomumönnum á Herjólfi
sem þá borga sínar skyldur annars
staðar.
Næst kom Magnús að öðrum þátt-
um atvinnulífs í Eyjum og nefndi
hann tvö fyrirtæki sérstaklega,
Vinnslustöðina og Grím kokk.
„Vinnslustöðin hefur unnið að því
að koma humri á markað innanlands
og nú sér maður humar frá þeim í
öllum matvöruverslunum. Það
sama er að segja um vörunar frá
Grími og gaman að sjá merki frá
þessum Eyjafyrirtækjum þegar
maður kemur inn í verslanir eins og
Nóatún.
Nú ætla ég að höfða til rollubænda
í Vestmannaeyjum að þeir fari að
markaðssetja úteyjalambið. Við
vitum að það er annað bragð af þess-
um lömbum og það er örugglega
hægt að koma því út. Fjölgið nú
þessum skjátum ykkar því það hefur
sýnt sig að þær eru nauðsynlegar
fyrir gróður í eyjunum öllum,“ sagði
Magnús.
Upp með upptöku-
mannvirkin
Næst kom hann að Skipalyftunni en
þar hefur ekkert gerst síðan upp-
tökumannvirkin eyðilögðust fyrir
rúmum tveimur árum. Hann sagði
skipta meiru að eyða peningum
bæjarins í nýja lyftu en knatt-
spyrnuhús sem áætlað er að rísi á
næsta ári. Þar gæti orðið til atvinna
fyrir 20 til 30 manns. „Við þurfum
að taka skipin okkar upp á tólf til
átján mánaða fresti fyrir utan óhöpp
sem koma upp á og lyfta er það sem
virkilega þarf að huga að.“
Hann lýsti vonbrigðum með að
starf Vinnueftirlitsins skuli hafa
horfið frá Eyjum með fráfalli
Höskuldar Kárasonar. Það hefði
gerst þrátt fyrir áskorun um annað.
„Það er dapurlegt hvað ríkisstofn-
anir gera lítið til þess að halda störf-
um úti á landi. Og það er virkileg
þörf fyrir að hafa starfsmann
Vinnueftirlitsins hérna.“
Magnús óskaði Sigurjóni Óskars-
syni og fjölskyldu til hamingju með
nýgerðan samning við Glitni um
fjármögnun á smfði á nýrri Þórunni
Sveinsdóttur VE. „Hann er krafta-
verkamaður hann Sigurjón," sagði
Magnús um þennan kollega sinn.
Magnús lét vel af eigin útgerð, hún
væri að skila meiru en áætlanir
gerðu ráð fyrir. Gert hefði verið ráð
fyrir 500 milljóna aflaverðmæti á
skip hans. „En í næstu viku eru tvö
af þremur skipum mínum að detta
upp fyrir 600 milljónir sem er meira
en ég lét mig dreyma um. I Vest-
mannaeyjum er gott að gera út og
hér eiga menn að vera í útgerð."
Þá lýsti Magnús algjörri andstöðu
sinni við inngöngu ESB. „Ég býð
ekki í skútuna ef við hefðum verið í
Evrópusambandinu í þeim hremm-
ingum sem nú ganga yfir. Sjávar-
útvegur er að skaffa okkur helming
af gjaldeyristekjum þjóðarinnar og
það væri illa komið fyrir okkur
Islendingum ef værum undir reglu-
verki Evrópusambandsins í dag.“
100 sóttu um sex stöður
Binni í Vinnslustöðinni sagði fyrir-
tækið fremur skuldsett en rekstur
væri í góðu lagi. Aftur á móti væri
framundan þörf fyrir miklar fjár-
festingar. „Við þurfum að endur-
nýja skip, tæki og húsbúnað. Við
ætluðum að endurnýja uppsjávar-
frystihús en slógum það af og
höfum frestað öðrum framkvæmd-
um á meðan við erum að meta
stöðuna. Það eru enn átök meðal
eigenda Vinnslustöðvarinnar en
67% eru í eigu Eyjamanna. Það er
gott og við erum nýlega búin að
afskrá félagið úr Kauphöllinni."
Þá upplýsti Binni að þeir hefðu
auglýst eftir skrifstofumanni, verk-
stjóra og fólki í löndunarþjónustu.
„Alls eru þetta sex stöður og um-
sóknirnar eru yfir 100 og talsvert af
fólki inni í því. Þetta sýnir stöðuna í
dag.“
Binni sagði að Vinnslustöðin hefði
verið vel sett í upphafi lausafjár-
kreppunnar, haft nægt lausafé og
þrátt fyrir fréttir um týnda peninga
hefði allt gengið eðlilega í milli-
færslu peninga og rekstri. „Og
peningamir sem týndust fundust í
Seðlabankanum."
Breytingar á mörkuðum
áhyggjuefni
Binni sagði að áhrifin innanlands
hefðu ekki mikið að segja en það
sem gerðist í útlandinu væri það
sem skipti máli. „Um 99% okkar
viðskipta eru erlendis og okkar
áhyggjuefni er hvort neytendur
halda áfram að kaupa fiskinn og
hvaða verð þeir borga. Núna erum
við að sjá að dýrari fiskur, humar og
þorskur eru að lækka. Það sorglega
með sfldina er að hún er að hækka
en við getum ekki nýtt hana eins og
er vegna sýkingarinnar sem kom
upp í haust. Þetta er þróunin, að
dýrari fisktegundir eru að lækka í
verði. Já, fólk er að fara úr dýrari í
ódýrari tegundir og okkar lán er að
vera með dreifða framleiðslu. En
geti kaupendur ekki keypt eða greitt
fyrir vömna erum við illa sett. Það
er hættan sem að okkur steðjar
erlendis frá en innanlands er það
tilhneiging íslenskra stjórnmála-
manna að fara ofan í vasann hjá
okkur sem störfum í sjávarútvegi í
stað þess að reyna að skapa peninga
með öðrum hætti. Taki úr einum
vasanum til að flytja yfir annan. En
staðan hér í Eyjum er góð, næg
atvinna, góðar tekjur en þá stöndum
við frammi fyrir þessari freistingu
stjórnmálamannsins að taka frá
einum og færa öðmm,“ sagði Binni
og vísaði til fyrri aðgerða stjórn-
málamanna sem hafa flutt héðan
miklar aflaheimildir. Það hafi
skaðað allt og alla í Vest-
mannaeyjum.
En unt stöðu Vestmannaeyja í dag
sagði Binni að hún væri eftirsókn-
arverð. „Sjávarútvegur er matvæla-
framleiðsla og fólk heldur áfram að
borða mat. Og flest sjávarútvegs-
fyrirtækin í Eyjum eru mjög vel sett.
Við emm með Sparisjóð sem góðar
líkur eru á að lifi af á meðan stóru
bankarnir þrír hafa hrunið. Og
lífeyrissjóð sem er í hópi þeirra
lífeyrissjóða sem tapa minnstu í
fjármálakreppunni sem nú gengur
yfir. Þá eigum við bæjarsjóð sem er
með laust fé og þau eru ekki mörg
bæjarfélögin sem em í þeirri stöðu.
Þannig að þið verðið að gera ykkur
grein fyrir því að staða okkar er
gríðarlega góð. Hættan er að stjórn-
málamenn komi hér til að ná í
peninga en hingað ætti fólk að vera
að flytja því hér er uppgangurinn og
drifkrafturinn. Þetta er stærsta hætt-
an og þarna verðum við að standa
saman, hvar í flokki sem við erum.
Það skiptir Eyjamar höfuðmáli að
halda utan um alla þessa þætti. Um
framtíðina er það að segja að gera
vel og passa vel upp á hlutina og
vinna samviskusamlega það sem við
erum að gera. Það em gömlu góðu
gildin sem við verðum að hafa í
heiðri. Þau verða við lýði meðan
jörð er byggð,“ sagði Binni að
lokum.
Áhrifin minni hér
Ægir Páll kom næstur og sagði að
bankahrunið í byrjun október hefði
haft áhrif á allt á Islandi. Krónan
hefði hmnið og aðgengi að lánsfé
væri nánast ekkert, greiðsluntiðlun
til og frá landinu hefði farið úr
skorðum og eignir lækkað í verði.
Þetta hefði haft ógnvænlegar afleið-
ingar fyrir margar atvinnugreinar og
nefndi hann bankana og byggingar-
iðnað í því sambandi. „Ég held að
áhrifin hér verði minni, m.a. vegna
þess að hér var þenslan minni og við
erum með sterkan sjávarútveg. Og
hann er sannarlega sterkur og hefur
alla burði til að komast vel í gegnum
þetta,“ sagði Ægir Páll.
Hann sagði stöðu Isfélagsins góða,
félagið hafi vaxið og fjárfest fyrir
um tólf milljarða á undanförnum
ámm. „Við emm með tvö skip í
smíðum í Chile og við höfum aldrei
framleitt eins mikið af frystum
afurðum og á þessu ári. Þannig að
árið er mjög stórt hjá okkur.“
Ægir Páll lýsti yfir áhyggjum
sínum af möguleikum nýju bank-
anna til að þjónusta atvinnuvegina
og hann sagði teikn á lofti um að
kreppa erlendis væri farin að hafa
áhrif til lækkunar á verði. „Það er
hættan sem að okkur steðjar. Það eru
að myndast birgðir af fiskafurðum
og verð lækkar. Það eru komin ein
tíu ár síðan við höfum séð þetta
gerast."
Ekki Evrópusambandið
Ægir Páll sér ekki lausnina í
Evrópusambandinu. „Mér hefur
aldrei litist á það og ef við horfum á
það frá sjónarhomi Vestmannaeyja
og sjávarútvegs þá hefur sjávar-
útvegsstefna Sambandsins hlotið al-
gjört skipbrot. Þeir segja það m.a.s.
sjálfir."
Mesta óvissan í rekstri Isfélagsins
er úthlutun loðnukvótans á komandi
vertíð að mati Ægis Páls. „Það er
okkar næsta áhyggjuefni. Mikil
óvissa var á síðustu vertíð og ég
óttast að við séum að upplifa það
sama aftur. Annars er staða fé-
lagsins sterk og við horfum bjartsýn
fram á næsta ár. Og styrkur okkar í
Vestmannaeyjum er sterkur sjávar-
útvegur og kreppan mun koma mun
harðar niður á öðrum en okkur. Ég
held að þessi niðursveifla þurfi ekki
að taka langan tíma. Það er mikill
sveigjanleiki í efnahagskerfmu og
miklir möguleikar til staðar. Það er
mín skoðun að við verðum að horfa
fram á við því það gerir ekkert gagn
að vera að velta sér upp úr fortíð-
inni. Og í öllum þessum þreng-
ingum felast tækifæri þó það væri
ekki trl annars en að byggja upp
betra samfélag," sagði Ægir Páll að
endingu.
Valgerður Guðjónsdóttir sagði
starfsemi Visku tvíþætta, annars
vegar námskeið fyrir þá sem minni
menntun hafa og svo háskólanám.
Elliði sagði að Vestmannaeyjabær
væri stærsti vinnustaður á Suður-
landi og þyrfti að gæta vel að rekstr-
inum. „I kreppu skapast fullt af
tækifærum og nú erum við að sjá
fjölgun íbúa í nokkur ár. Lítur út að
okkur fjölgi um 60 en miðað við
flutninga héðan er sveiflan 160 á
árinu sem er mikill viðsnúningur,"
sagði Elliði.
Ámi Johnsen, alþingismaður, fékk
lof fyrir þetta framtak sitt. Eftir að
hann hafði farið yfir það helsta sem
kom fram hjá frummælendum
staldraði Árni við Evrópusam-
bandið. „Þangað eigum við ekki að
fara inn,“ sagði Árni. „Reynsla
Bretanna er að þeir hafa misst yfir
50% af sínum kvóta til Hollendinga,
Spánverja og Portúgala. Það er eitt-
hvað sem við viljum ekki sjá því við
verðum að ráða ein yfir okkar nátt-
úruauðlindum. Við erum að ganga
inn í eina mestu sjálfstæðisbaráttu
okkar og þar höfum við verk að
vinna,“ sagði Ámi.