Fréttablaðið - 26.04.2013, Qupperneq 22

26. apríl 2013 FÖSTUDAGUR| SKOÐUN | 22
Við Íslendingar getum verið stolt
af okkar þjóðfélagi í dag. Það hefur
tekist að snúa algjöru efnahagshruni
þannig að leiðin fram undan er greið
og öll getum við vænst betri stöðu
í framtíðinni. Þeir sem e.t.v. brutu
lög við sínar fjármála–hundakúnst-
ir eru fyrir rétti, rituð hefur verið
rannsóknarskýrsla um það sem fór
úrskeiðis, atvinnuleysi er nú með því
lægsta sem gerist (4,7%) en var 9,3%
í upphafi kjörtímabilsins, útflutnings-
iðnaður dafnar, ferðaþjónustan sömu-
leiðis og nýsköpunargreinar. Fjár-
lagahalli og verðbólga hafa minnkað
gríðarlega. Framfarir hafa orðið í jafnréttis-
málum á kjörtímabilinu, ráðuneytum fækkað,
sköpuð stefna í umhverfismálum og þannig
var haldið á Icesave-málinu að það tókst að
sigla því í heila höfn.
Framlag Sigmundar Davíðs þar var að hann
hafði eina skoðun á því máli og skipti aldrei
um skoðun. Hann framkvæmdi ekki neitt. Það
var forseti vor sem skóp farveginn fyrir nei-
ara og svo ríkisstjórnin sem vann skörulega
að málflutningi fyrir EFTA-dóm-
stóli. Fyrir sína einu skoðun uppsker
Sigmundur Davíð nú mikið, því hann
getur nú selt fólki þá ímynd að hann
geti með staðfastri skoðun samið við
útlenda eigendur bankanna um að
þeir skilji hér eftir peninga sem verð-
ur hægt að ráðstafa til þess að lækka
húsnæðisskuldir. Getur Sigmundur
Davíð gert það? Við verðum að trúa því, eins
og því að Jesús hafi breytt vatni í vín. En hver
var það sem skapaði samningsstöðuna? Jú það
var lagasetning nr. 17/2012 sem ríkisstjórn-
in stóð að. Framsóknarflokkurinn studdi þá
lagasetningu ekki og Sjálfstæðisflokkurinn
var á móti.
Við vitum að Sigmundur Davíð getur haft
staðfasta skoðun þegar kemur að peningum
útlendinga. En hvað getur hann framkvæmt?
Evrópusambandið er ekki ríki, held-
ur samtök sjálfstæðra þjóða. EFTA
og Sameinuðu þjóðirnar eru, sömu-
leiðis, samtök sjálfstæðra þjóða.
Bandaríkin eru, hins vegar, ríki eða
ríkjasamband.
Íslendingar töpuðu sjálfstæði
sínu í hendur Norðmanna árið 1262
og árið 1428 létu Norðmenn Dani fá
Ísland í skiptum fyrir eigið sjálf-
stæði. Ísland varð síðan sjálfstætt,
að nafninu til, árið 1918 og varð
sjálfstætt lýðveldi, að nafninu til,
árið 1944. Þá var landið að vísu
hernumið og erlendur her yfirgaf það ekki
fyrr en árið 2006. Þá komst á einhvers konar
sjálfstæði; útrásarvíkingatíminn – sem líkt-
ist Sturlungaöld að ýmsu leyti. Það tímabil
ríkti fram á haustið 2008 þegar efnahags-
hrunið skall á.
Ísland er eitt af aðildarríkjum Sameinuðu
þjóðanna og getur því samþykkt eða synjað
ýmsum sáttmálum sem þaðan koma, á sama
hátt og önnur sjálfstæð ríki. Það sama á við
um Evrópusambandið – upp að vissu marki.
Íslendingar eru aðilar að svokölluðum EES-
samningi (eins og aðildarríki ESB eru), en
hefur þó engin áhrif á þann samning. Til
þess þyrfti það að vera í ESB. Hins vegar
heyrist rödd Íslands oft hjá Samein-
uðu þjóðunum, enda eru Íslendingar
aðilar að þeim samtökum.
Margir halda að Íslendingar
missi sjálfstæði sitt ef Ísland geng-
ur í ESB. Það er svona álíka rökrétt
og ef Sandgerðingar og Garðmenn
misstu sjálfsögð íbúaréttindi við
að gerast aðilar að sameinuðu sveitarfélagi
sem eftirleiðis héti Suðurnes.
Sum af ríkjunum innan Evrópusam-
bandsins hafa farið fullfrjálslega með
frelsi sitt, s.s. Grikkland og Spánn. Auðvi-
tað er það, fyrst og fremst, þeirra vanda-
mál, en önnur ríki ESB hafa þá reynt að
koma þessum óráðsíuríkjum til hjálpar.
Þau þyrftu t.d. ekki að rétta Rússum hjálp-
arhönd ef illa færi að ára fyrir þeim fjár-
hagslega, einfaldlega vegna þess að Rúss-
land er ekki eitt af aðildarríkjum ESB. Og
hvort Íslendingar þyrftu að taka upp evru
ef þeir gengju í ESB? Það er þeim algerlega
í sjálfsvald sett.
Mörgum stjórnmálamönnum er
tíðrætt um óábyrg kosningaloforð.
Það er eins og það sé óæskilegt að
gefa fólki von um að nú eigi loksins
að leiðrétta hlut þess og að setja
almenning í forgang.
Fyrir hrun áttu hagsmunir
almennings ekki mikið erindi upp
á dekk. Flestir höfðu þá trú að með
stöðugri baráttu myndu ávinn-
ingar nást með tíð og tíma. Þegar
Alþingi, ráðherrar, eftirlitsstofnanir
og allar þær stofnanir þjóðfélagsins
sem áttu að starfa í þágu almenn-
ings brugðust var brugðið á það ráð að láta
almenning borga kostnaðinn af hruninu. Í
raun er almenningur bara óttasleginn áhorf-
andi sem hefur ekki haft tök á því að breyta
þjóðfélaginu sér til hagsbóta. Því er stjórnað
í þágu sérhagsmunaaðila nú sem fyrr.
Þar sem almenningur situr enn með sárt
ennið má telja það nokkuð víst að fjór-
flokkurinn hafi ekki staðið við gefin kosn-
ingaloforð og því fer það honum ekki vel
að reyna að ásaka aðra um að stunda lýð-
skrum. Síðustu kosningar, þegar vinstri
flokkarnir lofuðu skjaldborg fyrir almenn-
ing gegn völdum fjármagnsins og AGS,
eru enn í fersku minni. Ekki höfðu þeir
fyrr náð völdum en kjör öryrkja og eldri
borgara voru skert. Aldrei var reynt að
taka af einhverjum myndarskap á vanda-
málum heimilanna. Fólk var frekar
borið út.
Ný framboð eiga undir högg að
sækja og meðal annars er gefið í
skyn að þau muni svíkja kosninga-
loforðin sín. Rætt er um þetta eins
og nýjum framboðunum sé þetta
einum mögulegt. Það vill fljótt gleymast að
fjórflokkurinn hefur margsinnis svikið sín
kosningaloforð í gegnum tíðina.
Við í Dögun erum staðráðin í því að
standa við gefin loforð hvað sem hver
segir. Dögun lítur svo á að taka verði mjög
mikilvægar ákvarðanir á næsta kjörtíma-
bili, mun mikilvægari en oft áður. Fram-
tíð lands og þjóðar byggist á stefnu sem
setur almenning í fyrsta sætið og fjármála-
öflin og aðra sérhagsmunahópa neðar. Það
mun Dögun gera. Reynslan af fjórflokknum
segir okkur að það eru minni líkur á því að
hann geri það. Þess vegna eru kosningarnar
núna með þeim mikilvægustu í sögu Íslands
í langan tíma. Þess vegna er ábyrgð kjós-
enda mjög mikil. Kjósum XT, við erum nýr
flokkur sem vill og þorir.
Fólk borgar af verðtryggðu láni og
verðtryggðar eftirstöðvar hækka.
Það lítur ekki vel út og er illskiljan-
legt. Þegar fólk er svo búið að borga
miklar og vaxandi greiðslur af láninu
og alltaf hækka verðtryggðar eftir-
stöðvar þá brestur þolinmæðin og
fólk segir burt með þessa verðtrygg-
ingu. Lánin sýnast hækka en í raun
eru það krónurnar sem minnka.
Verðtryggingu er ætlað að við-
halda verðgildi kröfu eða inneignar
þannig að sá sem fékk lánað pakka
af haframjöli 2008 skili líka fullum
pakka af haframjöli í dag en ekki rúmlega
hálfum pakka.
Sjúkdómurinn er verðbólgan en ekki verð-
tryggingin. Auðvitað væri best að verðlag
væri alltaf stöðugt, haframjölspakkinn kost-
aði alltaf það sama og ekki þyrfti að grípa til
verðtryggingar.
Nú kveður við sá tónn að afnema eigi verð-
tryggingu. Ekki er sagt hvernig. Þá koma þrír
möguleikar til greina.
1. Banna verðtryggingu á ný lán. Þetta er
nokkuð einfalt en við þurfum að gera
okkur grein fyrir afleiðingunum. Fólk
með lágar tekjur mun ekki geta keypt sér
íbúð vegna þess að greiðslubyrðin verður
of há með núverandi verðbólgu. Sá hópur
fólks mun því ekki eignast íbúðina sína á
25 árum eða 40 árum eins og hinir, sem
ráða við fyrstu greiðslurnar, sem
lækka svo hratt vegna verðbólg-
unnar.
2. Banna verðtryggingu á þeim
lánum sem nú eru í gildi. Þar er
verið að grípa inn í gildandi samn-
inga, sem ekki fær staðist nema með
skaðabótum. En ef það næðist í gegn og
fólk fengi óverðtryggða vexti í staðinn
þá myndu margir ekki ráða við hækkun
greiðslubyrðarinnar og lenda í miklum
vandræðum.
3. Banna verðtryggingu aftur í tímann
(annaðhvort aftur fyrir hrun eða alveg
frá upphafi). Þar er verið að grípa inn í
gildandi samninga og myndi kosta ríkis-
sjóð verulega fjármuni. Það verður ekki
gert nema með miklum skattahækkunum
sem lendir verst á leigjendum sem ekki fá
niðurfellingu lána til baka.
Rétt er að geta þess að 60% nýrra íbúða-
lána eru óverðtryggð. Þess vegna leggjum við
sjálfstæðismenn til að almenningur hafi val.
Líka hjá Íbúðalánasjóði. Og svo þarf að lækna
verðbólguna. Sjúkdóminn.
Velferð tryggir lífsgæði.
Jafna verður kjör kyn-
slóða en gæta um leið
þeirra sem búa við verstu
kjörin. Á fyrri hluta
ævinnar eru útgjöld mikil
vegna húsnæðis og barna.
Síðan dregur úr kostnaði,
en tekjur aukast. Þær eru
minnstar fyrst en vaxa
fram yfir miðjan aldur
og standa svo í stað eða
dragast lítillega saman
á efri árum. Öflug, sann-
gjörn og einföld kerfi
eru best. Styrkja ber á ný
helstu stoðir velferðar, s.s. heil-
brigðis- og menntakerfi. Hús-
næðisöryggi er ómissandi og ber
að tryggja ungu fólki það, við-
ráðanlega. Einnig hjálp til sjálfs-
hjálpar þegar áfall, s.s. atvinnu-
missi, slys eða veikindi, ber að.
Sérkennilegt er að heyra stjórn-
málamenn hrósa sér af „norrænni
velferð“ um leið og fólk lifir undir
fátæktarmörkum. Hafa þeir misst
sjónar á íslenskum viðhorfum til
samhjálpar?
Lífeyrisþegum mismunað
Ekki skal mismuna lífeyrisþegum
um leið og hvatt er til að þeir verði
áfram á vinnumarkaði. Sama regla
gildi fyrir alla. Ríkið fær skatta
af tekjum þeirra eins og annarra
og þetta fólk greiðir í líf-
eyrissjóði. Flokkur heim-
ilanna vill hætta að telja
greiðslur úr lífeyrissjóði
með tekjum til grunnlíf-
eyris og færa útreikning-
inn til þess horfs sem var
1. júlí 2009. Eldri borgarar
hafa dregist aftur úr launa-
fólki. Samkvæmt könnun
Hagstofunnar frá desemb-
er 2012 þarf einhleyping-
ur 295 þús. kr. á mánuði.
Lífeyrir einhleypra eldri
borgara er samt aðeins 180
þús. kr. á mánuði. Það vant-
ar 115 þús. kr.. Þetta ætlar Flokkur
heimilanna að leiðrétta svo fram-
færi hvers einstaklings sé tryggt.
Tenging örorkubóta við tekjur
maka er mannréttindabrot. Skil-
greina á aftur þá velferð sem þjóð-
in vill tryggja, hún vill ekki það
ástand sem ríkir. Við sem höfum
starfsþrek getum ekki horft þegj-
andi á niðurbrot mannvirðingar
öryrkja og aldraðra.
Umboðsmaður lífeyrisþega
Eldri borgarar hafa byggt sam-
félagið upp. Þrátt fyrir hrun og
kreppu erum við vel stödd í hópi
þjóða. Flokkur heimilanna minn-
ir á að eldri borgarar bera hitann
og þungann af skattbyrðinni á
meðan ungu fjölskyldurnar berj-
ast í bökkum. Öryrkjar hafa sætt
ranglæti. Flokkur heimilanna vill
stofna embætti Umboðsmanns líf-
eyrisþega sem gætir hags aldr-
aðra og öryrkja, þ.m.t. hvað varð-
ar umönnun, en mikill skortur er
á því sviði og biðlistar lengjast.
Hringlað er með lífeyri og skatt-
kjör, sem veldur þeim mestum
vanda sem standa verst að vígi.
Innantóm orð
Stjórnmálaflokkar hafa lofað að
gæta hags þeirra er minna mega
sín. Hvar eru efndirnar? Skatt-
lagning og tekjutengingar lífeyris
eru komnar í óskiljanlega flækju,
sem varla verður leyst úr nema
stokka núverandi kerfi upp. Frum-
varp um lífeyristryggingar og
félagslegan stuðning dagaði uppi
eins og annað. Nú gefst tækifæri
til breytinga. Fjórflokkurinn ber
kápuna á báðum öxlum og svarar
engu. Eina vopnið sem aldraðir og
öryrkjar hafa er kjörseðillinn.
Mikill meirihluti af þeim
sem tóku afstöðu í könnun
Félagsvísindastofnunar
vill ljúka samningum um
aðild að Evrópusamband-
inu. Samningaviðræðurn-
ar eru komnar langt áleið-
is og glapræði væri að slíta
þeim. Það gæti frestað
möguleikum Íslendinga á
að taka upp evru um 30-40
ár. Nú þegar er búið að
opna til samninga 4/5 af
þeim 33 köflum sem um þarf að
semja. Samningum er lokið um
þriðjung.
Mestu skiptir að okkur hefur
tekist að skapa góðan skilning á
sérstöðu Íslands, ekki síst varð-
andi sjávarútveg, landbúnað og
aðra mikilvæga þætti. Það kom t.d.
fram á nýlegum fundi mínum með
Stefan Fule, stækkunarstjóra sam-
bandsins, sem lýsti fullum skiln-
ingi á mikilvægri kröfu Íslendinga
um bann við innflutningi á lifandi
dýrum. Framkvæmdastjóri orku-
mála, Oettinger, lýsti sömuleiðis
yfir í tilkynningu eftir okkar fund
að Íslendingar myndu halda bæði
eignarhaldi og fullu forræði yfir
orkulindum sínum. Fyrir liggur
að reglur ESB tryggja að Íslend-
ingar halda rétti sínum sem þeir
hafa gagnvart fiskistofnum í hafi.
Evrópuleiðin gerir Íslending-
um kleift, ef þeir vilja,
að skipta út krónunni, sem er
þyngsti skatturinn á þjóðinni,
og taka upp evru. Vextir myndu
lækka, verðbólga myndi minnka
og verðtryggingin hyrfi. Þarna
liggur tækifæri Íslands til að öðl-
ast efnahagslegan stöðugleika.
Reynsla smárra þjóða sýnir líka
að aðild stóreykur erlendar fjár-
festingar, sem skapa störf og fjöl-
breytni í atvinnulífinu.
Þeir sem vilja tryggja framhald
viðræðna og halda möguleikum
Íslands opnum gagnvart Evrópu-
sambandinu stuðla best að því
með því að greiða Samfylkingunni
atkvæði sitt. Við erum sá flokkur
sem bar málið fram á Alþingi og
höfum sýnt mesta staðfestu og
ábyrgð í Evrópuferlinu.
Þeir sem vilja fá að kjósa um
samning – þeir kjósa líka Sam-
fylkinguna.
➜Við erum sá
fl okkur, sem bar
málið fram á Alþingi,
og höfum sýnt mesta
staðfestu og ábyrgð í
Evrópuferlinu.
➜ Flokkur heimilanna vill
stofna embætti Umboðs-
manns lífeyrisþega sem gæti
hags aldraðra og öryrkja.
➜ Sjúkdómurinn er verðbólg-
an en ekki verðtryggingin.
Auðvitað væri best að verðlag
væri alltaf stöðugt.
➜ Evrópusambandið er ekki
ríki, heldur samtök sjálf-
stæðra þjóða.
➜ Framlag Sigmundar
Davíðs þar var að hann hafði
eina skoðun á því máli og
skipti aldrei um skoðun.
➜ Ný framboð eiga undir
högg að sækja og meðal
annars er gefi ð í skyn að þau
muni svíkja kosningaloforðin
sín.
Klárum samningana!
Kosningaloforð
Jöfnum lífskjör
Er ein skoðun
betri en gott starf?
Verðtrygginguna burt?
Sjálfstæðið
EVRÓPUMÁL
Össur
Skarphéðinsson
utanríkisráðherra
STJÓRNMÁL
Helga
Þórðardóttir
2. sæti Dögunar í
Reykjavík suður
EFNAHAGSMÁL
Pétur Blöndal
2. sæti Sjálfstæðis-
fl okks í Reykjavík
suður
STJÓRNMÁL
Halldór Gunn-
arsson
Fyrrv. sóknar-
prestur í Holti og
í framboði fyrir
Flokk heimilanna í
Reykjavík suður
EVRÓPUMÁL
Þorsteinn
Eggertsson
rithöfundur og
söngvaskáld
STJÓRNMÁL
Guðbjörg Vil-
hjálmsdóttir
prófessor í náms-
og starfsráðgjöf