Fréttablaðið - 20.07.2013, Blaðsíða 24

FÓLK|HELGIN
Þetta byrjaði í raun fyrir tveimur árum þegar ég útskrifaðist af geðdeild eftir erfið veikindi. Ég
hafði áhyggjur af því hvort sköpunar-
gleðin myndi einhvern tíma koma
aftur. Hjúkrunarfræðingur sem ég vann
með í bataferlinu benti mér á að þegar
íþróttafólk fótbrotnar hleypur það ekki
maraþon þegar það losnar úr gifsinu.
Allir þurfa tíma til þess að jafna sig og
það tekur þá sem hafa veikst andlega
líka tíma að koma heilanum aftur í
gang,“ segir Halla Birgisdóttir, mynd-
listarkona.
Hún einsetti sér því að teikna eina
mynd á dag í tvo mánuði til að koma
sér aftur í gírinn. „Í sumar ákvað ég
síðan að taka verkefnið á næsta plan,
rifja upp söguna mína og segja frá. Á
hverjum degi teikna ég mynd og skrifa
texta um reynslu mína af veikindunum.
Smám saman púslast sagan saman og í
framtíðinni verður þetta saga um bata.
Ég er í rauninni að safna minningum
opinberlega; reynslu í formi teikninga
og texta.“
RANNSAKAR UPPHAFSPUNKTINN
Söguna má skoða á heimasíðunni
www.hallamamma.tumblr.com en
segja má að verkefnið sé ákveðið fram-
hald af útskriftarverki Höllu úr Lista-
háskólanum. Útskriftarverkið nefndi
hún „Tók ég eftir því þá eða tók ég
eftir því eftir á?“ en það er innsetning
með teikningum. Verkið saman stóð
annars vegar af stórri blýants teikningu
beint á vegg og þyrpingu af teikningum
sem héngu á nærliggjandi vegg. Stóra
teikningin sýndi sitjandi konu í dopp-
óttum kjól sem góndi í átt að hinum
teikningunum.
Á opnun sýningarinnar var Halla
með gjörning þar sem hún gekk inn
í doppóttum kjól, líkt og konan á
teikningunni klæddist. „Hann var allt
of síður á mig og minnti á náttkjól. Ég
gekk að veggnum með teikningunum
og skrifaði við nokkrar myndanna
setningar sem kallast á við titil verks-
ins,“ útskýrir Halla. Verkið er í rauninni
tilraun mín til þess að rannsaka með
listrænum og persónulegum hætti
hvort til sé ákveðið augnablik þar sem
sjúklingur eða aðstandendur hans átta
sig á því að veikindin eru til staðar.“
Hún segir náttkjólinn hugsaðan sem
hlutgervingu geðsjúkdómsins, en
slíkum fötum klæðist fólk yfirleitt bara
heima hjá sér eða undir fötunum. „Ef
ekkert er gert stækka þeir og verða
óþægilegir,“ bætir hún við.
PERSÓNULEGUR HEIMUR
Margir velta eflaust fyrir sér hvers
vegna Halla ákveður að vinna opin-
berlega með svo persónulega reynslu.
„Að einhverju leyti er ástæðan sú að
það hjálpar mér að skilja, en aðallega
er þetta rosalega góður efniviður. Þótt
þetta sé mín saga eru margir sem hafa
gengið í gegnum svipaða hluti,“ segir
hún og bætir við að nauðsynlegt sé
að höfða til hins sammannlega þegar
unnið er með persónulega reynslu í
myndlist. Þannig verði persónulegur
heimur listamannsins aðgengilegur
áhorfendum eða lesendum.
BETRA AÐ TALA UM HLUTINA
Halla segist hafa orðið vör við aukna
umræðu um geðsjúkdóma í sam-
félaginu. „Ég held að þetta sé allt að
koma til. Það er ekki langt síðan að
maður vissi ekki einu sinni að þung-
lyndi og geðhvarfasýki væru til,“ segir
hún en bætir við að umræðan mætti
vera jákvæðari.
Halla segir að fordómar samfélags-
ins tengist aðallega notkun geðlyfja.
„Fyrir manneskju sem þarf á lyfjum að
halda til þess að „fúnkera“ í daglegu
lífi getur þetta verið erfitt. Manni
líður eins og hálfgerðum aumingja
að þurfa að taka lyf og leita til læknis
en geta ekki bara harkað þetta af sér.
Ef maður er sárlasinn er gott að fara
til læknis, ekki síst ef að um andleg
veikindi er að ræða. Þau geta dregið
fólk til dauða alveg eins og líkamleg
veikindi.“
Að öðru leyti segist Halla ekki finna
fyrir fordómum þegar hún talar um
veikindi sín, heldur veki það fremur
áhuga fólks og aðdáun. „Eftir að ég
byrjaði að vinna með þetta komu
sífellt fleiri sem þökkuðu mér fyrir að
segja frá. Margir hafa treyst mér fyrir
þeirra eigin geðrænu vandamálum
eða vilja spjalla við mig um fjölskyldu-
meðlimi sem eru veikir. Það er alltaf
betra að tala um hlutina, þá líður
manni einhvern veginn betur,“ segir
hún og brosir. „Á blogginu mínu reyni
ég svo að fjalla um þessa hluti á
einlægan og jarðbundinn hátt. Ég skef
ekki utan af erfiðu augnablikunum, en
vil líka vekja athygli á þeim fallegu og
jafnvel fyndnu.“
FEIMNIN HVERFUR
Á tímabili barðist Halla við félags-
fælni og hefur að sögn alltaf verið
feimin. Í upphafi var því ekki auðvelt
að opna sig á þennan hátt í myndlist-
inni, en hún segir að nú sé það orðinn
eðlilegur hluti af sköpuninni. „Að vera
opinská í myndlistinni hefur hjálpað
mér að opna mig sjálf og verða minna
feimin,“ segir hún og rifjar upp eitt af
fyrstu skrefunum sem hún tók í þessa
átt. Það var á námskeiði á Seyðisfirði
fyrr á þessu ári. „Þar las ég texta eftir
sjálfa mig um reynslu mína. Ég var
rosalega stressuð og fannst erfitt að
opinbera mig fyrir framan svona mikið
af fólki,“ segir hún og bætir við að
eftir á að hyggja sé hún ánægð með að
hafa stigið út fyrir þægindahringinn og
viðbrögðin hafi verið afar jákvæð. „Ég
frétti til dæmis af unglingum á Seyðis-
firði sem fannst mikið til verksins
koma og tengdu við það. Þeim fannst
gott að sjá að hægt væri að komast
út úr því aftur að líða svona. Þarna
hefur verkið mitt kveikt hugsun og við-
brögð og þá finnst mér það vera vel
heppnað.“
NÁMSKEIÐ Í KASTALA
En hvað tekur við eftir útskrift? „Ég sá
auglýst námskeið hjá sumarakademíu
í Salzburg sem mér fannst eins og
sniðið fyrir mig. Skólagjöldin eru mjög
há en ég sótti um styrk fyrir þeim um
leið og ég sótti um pláss á námskeið-
inu. Ég ákvað að ef ég fengi styrkinn
myndi ég fara.“ Halla hlaut styrkinn og
er því á leið til Salzburg í ágúst. „Nám-
skeiðið er haldið í kastala. Það gerist
varla ævintýralegra en það,“ segir
Halla og hlær. „Svo hef ég sótt um að
sýna á nokkrum stöðum og stefni á
að halda ótrauð áfram í myndlistinni
meðfram því að vinna fyrir salti í
grautinn.“
FÓLK ER KYNNINGARBLAÐ sem býður aug lýsendum að kynna vörur og
þjónustu í formi viðtala og umfjallana ásamt hefðbundnum auglýsingum. Blaðið
fylgir Fréttablaðinu daglega.
Útgefandi: 365 miðlar | Ábyrgðarmaður: Jón Laufdal | Hönnun: Silja Ástþórsdóttir
Sölumenn: Bryndís Hauksdóttir, bryndis@365.is, s. 512 5434 Sverrir Birgir Sverrisson,
sverrirbs@365.is, s. 512 5432 Kolbeinn Kolbeinsson, kolli@365.is, s. 512-5447
GEÐVEIK
MYNDLIST
PERSÓNULEGT MYNDSKÁLD Halla Birgisdóttir útskrif-
aðist úr myndlistardeild Listaháskólans síðastliðið vor.
Í útskriftarverki sínu vann hún með reynslu sína af því
að greinast með geðsjúkdóm.
BROT ÚR SÖGUNNI
Þó að margar minningar séu ævintýralegar
þá er þetta samt svo ljótt. Það er ekki fagurt
né þægilegt að missa vitið. Ég vildi að þær
væru bara fallegar og svalar og þær eru það
frekar fyrir mig en aðra, enda man ég ekki
allt. Fyrir aðra eru þær sársaukafullar.
Kærastanum fannst ég alltaf vera að
skamma hann, skamma hann fyrir að halda
ekki áfram, skamma hann fyrir að ganga í
hringi. Ég sagði honum að ég væri ekkert
fyrir eitthvað óvænt. Ég skammaði hann
fyrir að hafa einu sinni haldið óvænta veislu
fyrir mig. Ég var orðin hrædd um að allt ætti
eftir að verða óþægilegt. Auðvitað vissi
hann ekkert um hvað ég var að tala. Ég var
orðin mjög frústreruð á öllu saman og reið
yfir því að hann hefði skráð mig í leikinn án
minnar vitundar og vildi síðan ekkert hjálpa
mér að komast áfram.
Ég ýtti þeim frá mér og hljóp á næsta
klósett, þar sem ég læsti mig inni.
HLUTI AF SKÖPUNINNI
Halla segir að í upphafi hafi
ekki verið auðvelt að opna
sig á þennan hátt í mynd-
listinni en nú sé það orðinn
eðlilegur hluti af sköpuninni.
SPARK Í
RASSINN
Halla heldur úti
Facebook-síðu undir
nafninu Halla
Birgisdóttir – mynd-
skáld þar sem hún
setur regluleg inn
efni sem hún er
að vinna að. „Mér
finnst það smá
spark í rassinn
að halda áfram
að vinna í mynd-
listinni og frásögn-
inni minni þegar ég
veit að það er fólk
sem bíður spennt
eftir því að fylgjast
með,“ segir Halla og
brosir.
MYND/ARNÞÓR BIRKISSON
Eru flugur, flær eða
maurar að ergja þig
og bíta?
áhrifaríkur
og án
allra
eiturefna.

Allt að
8 tíma
virkni.
Fæst í flestum apótekum,
heilsubúðum og hjá N1
www.gengurvel.is