Fréttablaðið - 11.02.2014, Blaðsíða 19

ÞRIÐJUDAGUR 11. FEBRÚAR 2014 3112 Ekki hika – hringdu til öryggis ●
Hörður Már Harðarson, formað-
ur Slysavarnafélagsins Lands-
bjargar, segir að félagið hafi alla
tíð lagt mikla áherslu á að fræða
ferðamenn um undirbúning ferða-
laga. „Eitt af því mikilvægasta
er að útbúa ferðaáætlun,“ segir
Hörður. „Skiptir þá í raun engu
máli hvort fara á kvöldstund á
Esjuna eða í lengri ferð.“ Þar á að koma
fram hverjir fara, upphafsstaður, helstu
viðkomustaðir og endastaður. Einnig
tímasetningar og best er að skrá helsta
búnað og þá sérstaklega þann öryggisbún-
að sem með er í ferðinni.
Ferðaáætlun gegnir tvenns konar hlut-
verki. Hún veitir betri þekkingu á ferða-
laginu sjálfu en er líka stórt öryggismál.
Ef eitthvað kemur upp á í ferðinni geta
viðbragðsaðilar nýtt sér ferðaáætlunina
við leit og björgun.
„Við höfum séð það í okkar starfi að
hafi ferðamaður skilið eftir ferðaáætl-
un eru viðbrögð okkar við leit og björgun
markvissari. Við vitum þá betur hvert
við eigum að beina okkar björgunar-
sveitum. Það hefur því miður
komið fyrir að leitað sé á stærri
svæðum en þurfti því ekkert lá
fyrir um ferðaáætlun viðkom-
andi.“
Hörður segir að fyrir rúmum
þremur árum hafi félagið átt
frumkvæði að verkefninu Safe-
travel en að því kemur fjöldi aðila
bæði úr ferðaþjónustu og einkageiranum.
„Þar má meðal annars skrá inn ferðaáætl-
un sína í nokkrum einföldum skrefum. Þá
höfum við þá áætlun til að vinna út frá ef
eitthvað kemur upp á.“ Nýlega var einnig
boðið upp á þann möguleika í samvinnu
við Neyðarlínuna að vakta heimkomu.
Ferðalangur fær þá sent SMS með talna-
kóða og sendi hann þann talnakóða ekki
á ákveðið númer innan ákveðins tíma-
ramma frá áætluðum heimkomutíma fer
af stað eftirgrennslan. Beri eftirgrennsl-
an ekki árangur er metið hvort kalla þurfi
út til leitar.
„Í þessu er fólgið mikið öryggi fyrir
ferðalanga og ættu þeir hiklaust að nýta sér
þessa þjónustu okkar,“ segir Hörður Már.
Ferðaáætlun – fyrsta
skref hvers ferðalangs
Ýmis úrræði eru í boði fyrir þá sem ferðast um
hálendið eða utan alfaraleiða og eiga ekki GPS-tæki.
Miklu máli skiptir að huga að öllum öryggismálum
áður en haldið er af stað.
Miklu máli skiptir fyrir þá sem ferðast um hálendið eða
utan alfaraleiða að gæta fyllsta öryggis og skilja alltaf
eftir ferðaáætlun, t.d. á safetravel.is eða hjá aðstandend-
um. Ef eitthvað kemur upp á þarf staðsetning að vera
þekkt. Til eru ýmis gagnleg hjálpartól sem gagnast reynd-
um sem óreyndum ferðalöngum að sögn Tómasar Gísla-
sonar, aðstoðarframkvæmdastjóra Neyðarlínunnar. „Ekk-
ert toppar gott GPS-tæki en ef það er ekki við höndina
gæti verið gott að hafa 112 Iceland snjallsíma-appið sem
var kynnt til sögunnar sumarið 2012. Annars vegar geta
ferðamenn kallað eftir aðstoð ef um slys eða óhapp er að
ræða og hins vegar geta þeir skilið eftir sig nokkurs konar
„brauðmola“ en slíkar upplýsingar geta skipt sköpum ef
leit þarf að fara fram.“ Appið er einfalt í notkun að sögn
Tómasar. „Ýtt er á græna takkann til að skilja eftir brauð-
mola en þann rauða til að fá hjálp. Ef sá græni er notaður
eru GPS-hnit send með SMS í gagnagrunn Neyðarlínunn-
ar en ef ýtt er á þann rauða eru hnitin send og hringt í 112.
Þá sést staðsetning á korti um leið og svarað er. Hefðbund-
ið GSM-samband nægir til að nýta forritið.“ Tómas tekur
skýrt fram að appinu sé ekki ætlað að leysa önnur öryggis-
tæki af hólmi, það sé hins vegar gagnleg viðbót sem getur
nýst hinum mikla fjölda fólks er notar snjallsíma.
Af öðrum úrræðum nefnir Tómas neyðarsenda sem
má meðal annars leigja hjá Landsbjörgu. „Sendarnir eru
í sambandi við gervihnött og mjög heppilegir þegar ferða-
langar halda í langferðir. Ef viðkomandi lendir í háska
er ýtt á takka á sendinum og skilaboð berast í stjórnstöð
í Noregi sem síðan hringir í Neyðarlínuna hér á landi og
gefur staðsetninguna á hópnum. Um leið er hægt að virkja
viðbrögð.“
Að lokum nefnir Tómas svo kallað „Spot“-tæki. Það er
tæki í lófastærð sem virkar þannig að reglulega fara upp-
lýsingar um staðsetningu um gervihnött inn á sérstakt
vefsvæði. „Það er hins vegar ekki virkt eftirlit með vef-
svæðinu en aðstandendur geta fylgst þar með og athug-
að hvort allt sé samkvæmt áætlun. Reyndar er líka hægt
að senda út neyðarboð en ekki er þó hægt að búast við að
leit hefjist strax.“
Huga þarf að öryggi fyrir brottför
„Ekkert toppar gott GPS-tæki,“ segir Tómas Gíslason, aðstoðarframkvæmdastjóri Neyðarlínunnar. MYND/GVA
Rauði krossinn á Íslandi hefur hrundið af
stað skyndihjálparátaki sem mun
standa yfir í heilt ár til að
fagna 90 ára afmæli félags-
ins, en skyndihjálpin er
einmitt elsta og þekktasta
verkefni Rauða krossins.
„Rauði krossinn von-
ast til að kynningar-
herferð félagsins miðli
þekkingu sem situr eftir
með þjóðinni, og auki
þannig líkur á að fólk
kunni að bregðast
við á neyðarstundu
og geti bjargað
mannslífi þegar mikið
liggur við,“ segir Gunnhild-
ur Sveinsdóttir, verkefnisstjóri
Rauða krossins í skyndihjálp.
Fyrsti liðurinn í skyndi-
hjálparherferð Rauða
krossins er útgáfa á
skyndihjálparappi
sem systurfélög
Rauða krossins
í Bretlandi og
Bandaríkjun-
um hafa hann-
að. Skyndi-
hjálparapp
Rauða kross-
ins hefur fengið
frábærar viðtök-
ur síðan það fór í
loftið fyrir tveim-
ur mánuðum, og
þegar hefur verið
slegið met í niður-
hali á því. Alls hafa
nú um 14.000 manns
sótt forritið, en það
eru rúmlega fjögur prósent þjóðarinnar. Til
viðmiðunar má geta þess að um eitt pró-
sent Bandaríkjamanna hefur
sótt appið á síðu Rauða
krossins í Bandaríkjun-
um á heilu ári.
Hægt er að nálgast
appið á vefsíðu Rauða
krossins, skyndi hjalp.
is, og er það ókeypis.
Í appinu má nálgast
allar helstu upplýsing-
ar um skyndihjálp settar
fram á afar aðgengilegan
hátt, en þess er umfram
allt gætt að hafa það
skemmtilegt. Þar
er hægt að fræð-
ast um skyndi-
hjálp, prófa
þekkingu
sína í fræð-
unum á gagn-
virkan hát t
og horfa á mynd-
bönd. Ef um neyðarástand er
að ræða er hægt að ná beinu
símasambandi við Neyðar-
línuna 112.
Gunnhildur segir að
Rauða krossinum hafi
þegar borist margar
ábendingar frá fólki sem
hefur notað appið til að
veita rétta aðhlynningu
eftir slys, og koma slös-
uðum undir læknishend-
ur. Þess má einnig geta að
í appinu er sérstakur kafli
um hvernig bregðast eigi
við ýmsum náttúruhamför-
um og ofsaveðri.
Allir geta lært skyndihjálp
með appi Rauða krossins
Hörður Már
Harðarson