Fréttablaðið - 13.10.2014, Qupperneq 12

13. október 2014 MÁNUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is AÐSTOÐARFRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is
MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI:
Sigurjón M. Egilsson sme@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið
áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Innskot í Fréttablaðið skilar árangri!
MEST LESNA
DAGBLAÐ Á ÍSLANDI*
Fréttablaðið er mest lesna dagblaðið landsins
með glæsilegt forskot á keppinautana.
Meðallestur Fréttablaðsins í
aldurshópnum 25-54 ára er 73%
á höfuðborgarsvæðinu.*
Við bendum auglýsendum á að notfæra
sér forskotið þegar þeir velja dreifingarleið
fyrir fjölpóst sinn. Við dreifum sex daga
vikunnar til heimila á stærsta markaðssvæði landsins.
Kannaðu dreifileiðir og verð í síma 512 5448
eða í tölvupóstfangi fjolpostur@frettabladid.is
*P
re
nt
m
ið
la
kö
nn
un
C
ap
ac
en
t o
kt
ób
er
–d
es
em
be
r 2
01
2
–
hö
fu
ðb
or
ga
rs
væ
ði
2
5-
54
á
ra
HAFÐU FJÖLPÓSTINN ÞINN
Í FRÉTTABLAÐINU
Eldi á laxfiski í sjókvíum er í gríðarlegri
sókn á Vestfjörðum. Eftir erfiðleika í
fiskeldi hér á landi á árum áður virðast
Íslendingar nú vera reynslunni ríkari og
ráða yfir þeirri kunnáttu sem nauðsyn-
leg er. Það er hins vegar ljóst að lítið má
út af bera og áhyggju raddir heyrast nú
að vestan þar að lútandi, bæði frá sveit-
arstjórnarmönnum og forsvarsmönnum
eldis fyrirtækja.
Á Vestfjörðum eru kjöraðstæður fyrir
sjókvíaeldi á laxi. Firðirnir eru margir,
auk þess að vera langir og djúpir. Mjög
fáar laxveiðiár eru á Vestfjörðum, þann-
ig að hætta á að eldislax blandist villtum
laxi ef hann sleppur úr kvíunum er minni
en ella, en slík erfðablöndum gæti haft
ófyrirsjáanlegar afleiðingar.
Norðmenn eru mjög stórir í sniðum
í laxeldi, en ýmsir erfiðleikar hafa þó
komið upp sem dregið hafa úr gæðum
norska eldislaxins og minnkað verðmæti
hans. Laxa lús er viðvarandi vandamál
sem og ýmsar sýkingar sem krefjast notk-
unar á sýklalyfjum. Engin slík vandamál
er hins vegar að finna á Íslandi. Íslenski
eldislaxinn er þar af leiðandi dýrindis
lúxusvara í hæsta verðflokki á erlendum
mörkuðum. En ef upp koma viðvarandi
sjúkdómar hér með tilheyrandi sýkla-
lyfjanotkun kann að vera úti um þetta
ævintýri.
Stór þáttur í þeirri viðleitni að halda
íslensku fiskeldi sjúkdómalausu til fram-
tíðar er að þeir firðir sem notaðir eru til
sjókvíaeldisins fái reglulega hvíld til
þess að hreinsast og endurnýjast. Hjá
Fjarðalaxi á Patreksfirði er t.a.m. stund-
að kynslóðaskipt eldi þannig að hver
fjörður er hvíldur á milli eldiskynslóða
í þeim tilgangi að lágmarka umhverfis-
áhrif af eldinu. Má í því sambandi spyrja
hvort ekki eigi að lögfesta hvíldarreglur
fyrir sjókvíaeldi í heild sinni í þeim til-
gangi að styrkja eldið til framtíðar.
Eins og áður segir hafa menn fyrir
vestan áhyggjur af þróun mála. Of mörg
rekstrarleyfi hafi verið gefin út án þess
að leikreglur séu nógu skýrar. Til dæmis
hafi verið gefin út tvö stór leyfi með stað-
setningu þétt við hvort annað í Arnar-
firði. Tækifærin í fiskeldinu eru mikil en
það þarf að fara varlega!
Gullgrafarastemning í fi skeldi
F
yrir nokkrum árum voru vígð göng milli Ísafjarðar og
Bolungarvíkur. Brýn þörf var fyrir göngin. Slys voru tíð
í Óshlíð og samgöngur voru erfiðar og tvísýnar. Öll fram-
kvæmdin var til sóma. Allar áætlanir stóðust. Kostnað-
urinn var sá sem að var stefnt og sama er að segja um
verkið sjálft. Glæsilegt mannvirki sem ekki einum einasta manni
dettur í hug að gagnrýna. Allt til mestu fyrirmyndar.
Fyrir nokkrum árum var vígð höfn í Landeyjum. Þar hefur
nánast ekkert staðist. Mannvirkið
þjónar illa sínu hlutverki. Dæmi
um framkvæmd þar sem menn
sáust ekki fyrir.
Enn er grafið í Hverfisgöt-
unni í Reykjavík. Framkvæmd
sem er komin langt frá öllum
áætlunum, bæði hvað varðar
tíma og peninga. Svona er hægt
að telja áfram nánast endalaust. En hvers vegna að hafa orð á
þessu? Helst til að sýna að við erum jú öll að eiga við svipaða
hluti, hvar sem við búum á landinu. Sumir þeirra, sem telja sig
þurfa að verja einstaka landshluta, láta fara fyrir brjóstið á sér
ef við, sem búum á höfuðborgarsvæðinu, gagnrýnum, finnum að,
eða höfum skoðanir á einu eða öðru.
Í stað þess að finna að allri umfjöllun væri skynsamlegra að
berjast fyrir breytingum á hvernig almannapeningum er skipt
og þeim er varið. Sveitarfélögin skipti miklu máli. Þau fá aðeins
um þriðjung skatttekna hins opinbera en bera samt ábyrgð á um
fjörutíu prósentum samneyslunnar. Góður helmingur opinberra
starfa er á vegum sveitarfélaganna. En fara þau betur með pen-
inga en ríkið? Já, allavega eru heildarskuldir A-hluta ríkissjóðs
um 93 prósent af vergri landsframleiðslu á meðan skuldir A-hluta
sveitarfélaga eru um ellefu prósent. Sem sagt, ríkið skuldar því
rúmlega átta sinnum meira en sveitarfélögin.
Í stað þess að útverðir landshluta ímyndi sér endalausa óvina-
hjörð meðal íbúa þéttbýlasta hluta landsins myndu þeir trúlega
gera meira gagn með að því að vinna að breytingum á skiptingu
skatttekna og færa hana nær því sem gerist annars staðar. Hér fá
sveitarfélögin um þriðjungi teknanna en í nágrannalöndunum er
þessu þveröfugt farið. Það fólk, sem kýs að eyða kröftum sínum í
þá sem finna að einni og einni ákvörðun stjórnvalda, ætti frekar
að huga að styrkingu sveitarfélaga eða landshlutasamtaka.
Það stenst enga skoðun að fjölmiðlar keppist við að segja
neikvæðar fréttir af því sem gerist í hinum dreifðu byggðum.
Fréttastofa 365 miðla til að mynda, með Kristján Má Unnarsson
í broddi fylkingar, flytur margar fréttir héðan og þaðan í hverri
viku um uppbyggingu og mannlíf. Það er rangt að finna að því þó
fjölmiðlar skrifi fréttir um byggðasjónarmiðið að baki Háholti
eða að fólki þyki Fiskistofufarsinn fréttnæmur. Hvorugt hefur
neitt með íbúa viðkomandi sveitarfélaga að gera. Ekki neitt.
Ef við spiluðum ávallt eins vel úr málunum og gert var
varðandi Bolungarvíkurgöngin væri staðan önnur. Og vonandi
tekst eins vel til varðandi uppbyggingu á samgöngum á sunn-
anverðum Vestfjörðum. Um hana er eflaust breiður þjóðarvilji.
Það breytir því ekki að vandinn við Landeyjahöfn er áfram frétt-
næmur.
Sveitarfélögin fá mun minna af skattpeningunum:
Göngin góðu til
Bolungarvíkur
Sigurjón Magnús
Egilsson
sme@frettabladid.is
Átök á vinnustað
Margrét Tryggvadóttir, fyrrverandi
þingmaður Borgarahreyfingarinnar,
lýsir því í nýrri bók sem Eyjan greinir
frá að átök í flokknum hafi verið svo
mikil eftir stofnun hans að leitað hafi
verið til sálfræðings sem sérhæfði
sig í hjónaráðgjöf. Hreyfingin var
stofnuð eftir bankahrun, en þingmenn
virðast almennt sammála um það að
samskiptin á Alþingi hafi orðið mun
stirðari, jafnvel illskeyttari, eftir
bankahrun. Þar er þó einkum
átt við samskipti milli flokka
en ekki innan þeirra. En það
vekur samt þá spurningu
hvort þingforsetarnir hefðu
ekki mátt taka Hreyfinguna
sér til fyrirmyndar og
splæsa í sálfræðiaðstoð
fyrir þingið í heild.
Endurgreiðslurnar
Baltasar Kormákur ætlar að framleiða
víkingamynd hér á landi, sem mun
velta milljörðum og skapa atvinnu hér-
lendis. Í mikilli kaldhæðni lagði Jónas
Kristjánsson, fyrrverandi ritstjóri, út af
þessum tíðindum á vefsíðu sinni um
helgina. Spurði hann hvað Baltasar væri
að vilja upp á dekk. Framsókn hefði
sjálf leyst framtíðarvanda unga fólksins
með fyrirhugaðri áburðarverksmiðju.
En til að gæta allrar sanngirni
hefði nú kannski verið rétt að
geta þess að ástæða þess að
margar Hollywood-myndir
hafa verið framleiddar að
undanförnu hér á landi
er að nokkru leyti sú að
ákveðið var að
endurgreiða
framleið-
endum hluta af kostnaði við framleiðslu
þeirra. Og það fyrirkomulag var einmitt
tekið upp að frumkvæði Framsóknar-
flokksins.
Erfitt verkefni
Títan fjárfestingafélag, sem er í eigu
Skúla Mogensen, tapaði 435 milljónum
króna á síðasta ári. Ástæðan er sú að
stærsta eign félagsins er 100% hlutur í
flugfélaginu WOW air, eins og greint var
frá í Fréttablaðinu um helgina. Tap
hefur verið á rekstri WOW síðustu
tvö árin sem nemur 1.100 millj-
ónum króna. Það er sennilega ekki
auðvelt verkefni að reka flugfélag
á Íslandi í dag, sérstaklega ekki í
samkeppni við risa sem er í eigu
margra af stærstu lífeyris-
sjóðunum á Íslandi.
jonhakon@frettabladid.is
➜. Of mörg rekstrarleyfi hafi verið
gefi n út án þess að leikreglur séu
nógu skýrar.
ELÍN HIRST