Akureyri - 29.05.2014, Blaðsíða 18

18 20. tölublað 4. árgangur 28. maí 2014
AÐSEND GREIN BENEDIKT SIGURÐARSON
Sitjandi bæjarstjórn missti af tækifærum...
. . . .til að koma byggingarmarkaði
á skrið og auðvelda ungu fólki að
setjast að á Akureyri. Frá Hruni
hefur byggingamarkaðurinn verið
í mikilli lægð. Þrátt fyrir að fast-
eignaverð lækkaði mikið og hafi
varla náð nema 2004 verðlagi þá
strögglar fjöldi manns með sinn
húsnæðisrekstur.
Leiguverð rýkur upp og verð-
tryggð stökkbreyting er vandlega
varin í of-skuldsettu eignarhús-
næði. Laun hafa lækkað að verð-
gildi og margir hafa misst vel-
launuð störf og þrátt fyrir að hafa
vinnu þá er afkoman miklu lakari
en var fyrir 2008. Gerbreyttar
reglur um greiðslumat lántakenda
fækka þeim mjög sem geta keypt
hæfilegt húsnæði fyrir sig og fjöl-
skylduna. Kaupendum fækkar svo
enn þar sem takmörk eru sett á 40
ára verðtryggðu lánin og bann við
skuldsetningu á stórfjölskyldunni
með lánsveðum.
Húsnæðissamvinnufélögin berj-
ast með stökkbreytt lán og óhag-
stæða vexti rétt eins og einstak-
lingar og leigufélög í einkaeign
hafa farið á hliðina og eru van-
fjármögnuð. Íbúðalánasjóður pínir
þessa aðilar með okurkjörum - en
setur á sama tíma yfirtökueignir út
á markaðinn með algerlega óásætt-
anlegum markaðsraskandi áhrifum
- og öllum til tjóns.
Sannarlega er þetta ekki bæj-
arstjórninni að kenna. Og sannar-
lega er þetta ekkert sem gerðist
svona bara á einum degi – og þetta
er ekki heldur einangrað við Akur-
eyri. Ástandið er keimlíkt víðast
annars staðar á landinu.
Við þessu þarf að bregðast og
það var hægt að bregðast við þessu
að einhverju leyti frá byrjun kjör-
tímabilsins. Sitjandi bæjarstjórn
hefur sýnt algert áhugaleysi og
reyndar merkilegt döngunarleysi í
húsnæðismálum og skipulagsmál-
um almennt. Nýbirt skipulag fyrir
Hagahverfi er til vitnis um það að
bæjarfulltrúarnir sem samþykktu
það virðast alls ekki gera sér grein
fyrir því að það eru ekki lengur
2006-2007 aðstæður á byggingar-
markaði. Kaupendamarkaðurinn
er hruninn – og það virkar því sem
ábyrgðarleysi af hálfu yfirvalda að
reikna með því að spákaupmenn og
græðgisfjárfestar muni á næstunni
skaffa venjulegu fólki – sem ekki
fætt til arfs og auðs – það húsnæði
sem mætir hófsömum kröfum. Það
er ekki nokkurt vit að ætla næst-
um helming byggingarlands und-
ir einbýlishús og raðhús. Það er
heldur ekki réttlætanlegt að gera
ráð fyrir að umtalsverð eftirspurn
verði næstu 5 ár eftir lúxus-fjölbýli
- í hærri húsum með hituðum bíla-
kjallara. Það er einnig undarleg
ráðstöfun að dissa óskir og tillögur
um að samvinnufélögum og leigu-
félögum sem ekki eru rekin í hagn-
aðarskyni verði merktir byggingar-
reitir til ráðstöfunar yfir lengra
tímabil (5-8 ár).
Miðbæjarskipulagið er kannski
búið að éta athygli og áhuga alltof-
margra bæjarfulltrúa í alltoflangan
tíma - og nú er jafnvel þannig
komið að það er bókstaflega hvorki
orðinn „fugl né fiskur“ og það eina
sem eftir er til að deila um er hvort
Glerárgatan/Drottningarbraut á
að vera tvíbreið eða einbreið - frá
Strandgötu, eða bara frá Kaup-
vangsstræti.
L-listinn missti af tækifærinu
til að gera eitthvað raunhæft í hús-
næðismálum með bæjarstjóra sín-
um og ekki bögguðu Guðmundur
Baldvin og Logi Már meirihlutann
með tillöguflutningi sem miðaði að
úrbótum í fyrir almenning. Lengi
vel virtist vera um að ræða inngróna
andstöðu Sjálfstæðisflokksins við
samvinnufélög og hagkvæm rekstr-
arform án hagnaðarkröfu. Það er
því ekki endilega líklegt að þess-
ir aðilar vakni upp á næsta kjör-
tímabili - og ekki að sjá að þeir hafi
neina raunsæja stefnu í málaflokkn-
um ef marka má stefnuskrárnar.
Dögun vill umbreyta hús-
næðismarkaðnum í markvissum
skrefum frá því að vera aðallega
séreignarmarkaður með ótraust-
um leigumarkaði – og háskalegum
sveiflum – yfir í það sem er nær því
sem best geris á Norðurlöndum og
í N-Evrópu.
Í Suður Svíþjóð og í víða í Dan-
mörku er á bilinu 40-60% af hús-
næði í eigu húsnæðissamvinnu-
félaga og leigufélaga sem rekin
eru án hagnaðarkröfu. Auk þess
er víða hefð fyrir langtímarekstri
leiguíbúða – með mjög hóflegri
kröfu um ávöxtun og undir ströngu
eftirliti um verðlagningu (Þýska-
landi-Austurríki). Ríki og sveitar-
félög í V-Evrópu leggja gjarna veru-
lega að mörkum til að stofna og efla
not-for-profit rekin húsnæðisfélög.
Evrópusambandi og Alþjóðavinnu-
málasambandið (ILO) hvetja til að
valkostir húsnæðissamvinnufélaga
standi öllum til boða og hafa gert
það að sérstöku áhersluverkefni frá
2012.
Dögun vill að Akureyrarbær
leggi að mörkum til að stofna og
efla leigufélög til langtímarekstr-
ar - sem framleiði og reki hag-
kvæmar íbúðir af breytilegum
stærðum og gerðum. Akureyrar-
bær skapi heimildir í skipulagi
til að auðveldara verði að lækka
framleiðslukostnað íbúða fyrir
almenning og þá um leið skapa
forsendur fyrir lægri vaxtakröfu
á lánsfé. Slíkt má gera með
beinum stofnstyrkjum og með því
að sækja og nýta sveigjanleika í
byggingarreglum – og ekki síst
með því að heimila slíkum félög-
um að greiða lóða og gatnagerðar-
gjöld á löngum tíma (25 árum)
þannig að ekki þurfi að fjármagna
þann hluta kostnaðar með dýrasta
lánsfé. Mikilvægt er einnig að
Akureyrabær leggi að mörkum
með skipulagsákvörðunum sem
merkja heila og stærri byggingar-
reiti til ráðstöfunar fyrir húsnæð-
isfélög án hagnaðarkröfu – og
veiti talsvert svigrúm um fram-
kvæmdatíma upp á 5-8 ár.
Til slíks þarf kjark og sam-
starfsvilja – bæði gagnvart rekstr-
araðilum sem eru í þjónustu við
almenning - og ekki síður sam-
starfsvilja með hönnuðum og
byggingarfyrirtækjum. Til þess
þarf langtímaskuldbindingu –
þannig að unnt verði að ná hag-
ræði í framkvæmdum með rað-
smíði og magnkaupum. Raunsætt
markmið ætti að vera að lækka
byggingarkostnað um 12-18% - og
hvern munar ekki um það? Ungt
fólk á öllum aldri þarf því að kjósa
T-lista Dögunar þannig að þessi
sjónarmið samvinnu og samstarfs
geti stórfjölgað þeim sem í fram-
tíðinni geta notið sjálfstæðis og ör-
yggis í eigin húsnæði – í félagi við
nágranna sína.
Höfundur skipar 7.sæti á T lista
Dögunar
LOKSINS FÁANLEGT
AFTUR Á ÍSLANDI
VÍTAMÍN OG ORKA Í STAÐ
TÓBAKS OG NIKÓTÍNS
AÐSENT
Benedikt
Sigurðarson
Staða barna bætt
Undirritaður hefur verið samstarfs-
samningur á milli Sjúkrahússins
á Akureyri og Landspítalans um
styrkingu þjónustu við börn og
unglinga með geðrænan vanda og
fjölskyldur þeirra á Norðurlandi.
Samningurinn felur í sér að fjöl-
faglegt barna- og unglingageðteymi
á Sjúkrahúsinu á Akureyri (SAk)
og fjölfaglegt teymi á barna- og
unglingageðdeild Landspítalans
(BUGL) munu vinna náið saman
við greiningu og meðferð barna og
unglinga sem þurfa á þjónustu að
halda á þessu sviði.
Samningurinn felur í sér að
barna- og unglingageðlæknir frá
BUGL, ásamt öðrum starfsmanni
úr fagteyminu, munu koma reglu-
bundið norður til starfa tvo daga
í senn en fagteymi Sjúkrahússins
á Akureyri mun annast daglega
meðferð og eftirlit með skjól-
stæðingum sínum. Sérfræðiteymið
frá BUGL mun veita barna- og
unglingageðteymi SAk sértækan
stuðning varðandi greiningar og
meðferð skjólstæðinga SAk. Í því
felst ráðgjöf og viðtöl við skjól-
stæðinga teymisins auk fræðslu,
samráðs við þróun þjónustunnar
og einstök fyrirliggjandi verkefni.
Meðlimum barna- og unglinga-
teymis SAk býðst ennfremur að
koma á BUGL til kynningar og
þjálfunar. a