Skessuhorn - 05.05.2010, Blaðsíða 26
26 ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ
At vinna er ein af und ir stöð um
fyr ir blóm legt sveit ar fé lag. Bæði
fyr ir íbúa sveit ar fé lags ins og eins
fyr ir sveit ar fé lag ið til að halda uppi
öfl ugri grunn þjón ustu fyr ir íbúa. Í
júní 2009 voru 72 ein stak ling ar á
at vinnu leys is skrá í Borg ar byggð og
nú í febr ú ar 2010 voru þeir orðn
ir 133 sem er tæp lega 100% aukn
ing á 8 mán aða tíma bili sem er án
efa mik ið á hyggju efni. Ekki bæt ir
held ur úr að sveit ar fé lag ið er lág
launa svæði.
Sveit ar fé lag ið á sér um 140 ára
sögu sem blóm legt versl un ar og
þjón ustu svæði og síð ustu ár hef ur
það stað ið sterkt í bygg ing ar iðn
aði. At vinnu starf sem in hef ur heilt
yfir ver ið eins leit og því fylg ir meiri
á hætta sam an ber það sem við erum
að upp lifa í dag. Það er vægt til
orða tek ið að hér hafi hall að veru
lega und an fæti.
Á mín um upp vaxt ar ár um hér
í Borg ar nesi var líf og fjör í at
vinnu líf inu. Kaup fé lag ið með alla
sína starf semi; versl an ir, bak arí
ið, slát ur hús, kjöt vinnslu, bif reiða
stöð, fóð ur sölu, bygg ing ar vör ur
o.fl., Spari sjóð ur inn, Á halda hús
ið, Hita veit an og Raf magns veit an,
Sím stöð in og Póst hús ið, Borg ar
sport, Ís björn inn, Húsprýði, Jóns
búð, Prent smiðja, Blóma búð in,
Osta búð in, Jón og Stef án, Júnó,
Vega gerð in, Vír net, Borg ar verk,
Loftorka, Mjólk ur sam lag ið, Vín
gerð in, Pizzu og sal at gerð, Borg
arplast, Prjóna stof an, Sæ mund ur,
Hót el ið, Sam vinnu skól inn, Land
bún að ar skól inn og svo mætti á fram
telja. Þeg ar ég hugsa til baka þá var
um hverf ið af skap lega líf legt og öll
grunn þjón usta til stað ar og meira
til.
Það má samt ekki gera of lít ið úr
þeim fyr ir tækj um sem eru starf andi
á svæð inu í dag og eru þau fleiri en
fólk grun ar. Ferða þjón ustu fyr ir
tæk in eru hér í stærst um hluta enda
svæð ið ein alls herj ar nátt úruperla.
Há skól arn ir spila einnig stórt hlut
verk í um hverfi okk ar hér og munu
þeir á samt ferða þjón ustu fyr ir tækj
um verða einn af meg in þátt um í at
vinnu lífi sveit ar fé lags ins næstu árin.
En á hætt unni verð ur að dreifa og fá
inn sem líf leg asta flóru.
Stað setn ing sveit ar fé lags ins bíð
ur upp á marga mögu leika og gæti
hæg lega orð ið „þjón ustu mið stöð“
fyr ir Vest ur og Norð vest ur land
auk þess að vera spenn andi kost
ur fyr ir höf uð borg ar búa og alla þá
sum ar húsa eig end ur og ferða langa
sem dvelja og eiga leið í gegn um
sveit ar fé lag ið okk ar.
Hvert er hlut verk sveit
ar fé laga varð andi at
vinnu mál?
Sveit ar fé lög eiga ekki að standa
í sam keppni við einka að ila það
er ljóst, en þau eiga að gera allt í
þeirra valdi til að vernda og verja
þau störf sem eru til stað ar í sveit ar
fé lag inu og bjóða upp á sam keppn
is hæft, eft ir sókn ar vert og gott um
hverfi fyr ir ný fyr ir tæki. Öll at
vinnu starf semi mun ef laust verða í
lág marki næstu miss er in en Borg
ar byggð verð ur að vera í stakk búin
til að bjóða fram eft ir sókn ar vert
um hverfi þeg ar tæki fær in koma.
Ég tel að þeir sem hafa set ið í
öku manns sæt inu hjá sveit ar fé lag
inu síð ustu ár og kjör tíma bil hafi
sofn að und ir stýri, að und an skyldu
síð asta ári eft ir að þjóð stjórn leit
dags ins ljós, enda þessi mál kom
in í ó efni fyr ir þann tíma. Að mínu
mati hafa þess ir að il ar misst „öku
rétt ind in“ í að vernda störf sveit ar
fé lags ins svo ekki sé tal að um stjórn
fjár mála sveit ar fé lags ins. Ég tel að
það sé kom inn tími á að taka af
þeim „skír tein ið“.
Sig ríð ur Bjarna dótt ir
Odd viti Fram sókn ar flokks ins í
Borg ar byggð.
Ekki stóð á við brögð um við
grein minni sem birt ist í Skessu
horni fyr ir viku síð an og bar yf ir
skrift ina „Upp gjör og um bæt ur“.
Svar grein birt ist tveim ur dög um
síð ar á vef Skessu horns, und ir rit uð
af fjór um ein stak ling um sem segj
ast hafa bor ið hit an og þung an af
und ir bún ingi og bygg ingu mennta
og menn ing ar húss Borg ar byggð ar.
Grein in mín fjall aði með al ann ars
um mik il vægi þess að læra af mis
tök um sem hafa ver ið gerð í for tíð
inni. Tók ég þar sem dæmi mik il
vægi þess að rann sak að yrði hvað
fór úr skeið is í stjórn sýslu og við
bygg ingu mennta og menn ing ar
húss Borg ar byggð ar sem nú hýs ir
með al ann ars Mennta skóla Borg
ar fjarð ar.
Við brögð un um fagna ég og vil
þakka fjór menn ing un um fyr ir að
bregð ast svo skjótt við. Sömu leið is
þakka ég þeim fyr ir að sýna svo ein
dreg inn vilja til að fylkja liði með
okk ur í Sam fylk ing unni um upp
lýsta um ræðu og sam starf við vænt
an lega rann sókn máls ins.
Vegna at huga semda fjór menn
ing anna við ein stök efn is at riði í
grein minni vil ég koma eft ir far
andi á fram færi:
• Í skýr ingu nr. 18 með árs-
reikn ingi Borg ar byggð ar fyr ir árið
2009 kem ur fram að heild ar leigu
greiðsl ur sem Borg ar byggð innti
af hendi fyr ir hús næði mennta
og menn ing ar húss Borg ar byggð ar
árið 2009 hafi ver ið 80,9 millj ón
ir. Fram lag rík is ins vegna mennta
skól ans voru 39 millj ón ir sem drag
ast frá leigu kostn aði. Þar að auki
er ó greidd krafa Mennta borg ar á
sveit ar fé lag ið vegna húsa leigu kr.
50,2 millj ón ir. Í heild ina var húsa
leiga á ár inu 2009 því kr. 92,1 millj
ón (þarf af eru 50,2 ó greidd ar).
• Í sömu skýr ingu með árs-
reikn ingi kem ur fram að á ætl að
ar leigu greiðsl ur séu 131 millj ón
fyr ir árið 2010. Þar af mun rík ið
greiða kr. 41 millj ón vegna starf
semi Mennta skóla Borg ar fjarð
ar. Eft ir standa þá 90 millj ón ir
sem munu vænt an lega koma í hlut
Borg ar byggð ar að greiða á þessu
ári. Við ræð ur standa nú yfir milli
hags mun að ila um hús næð is mál
Mennta borg ar og skipt ir sköp um
fyr ir okk ur íbúa að þeim við ræð um
ljúki far sæl lega.
Það þarf auð ugt í mynd un ar afl til
að lesa nokk uð út úr grein minni í
þá veru að ég rugli sam an bygg ingu
mennta og menn ing ar húss og því
metn að ar fulla og góða starfi sem
fram fer í um ræddri bygg ingu. Slík
ar full yrð ing ar eiga ekk ert skylt við
mál efna lega og upp lýsta um ræðu.
Mest um vert, í allri þess ari um
ræðu, er að í bú ar í Borg ar byggð fái
upp lýs ing ar um hvers vegna bygg
ing ar fram kvæmd in fór svo veru lega
fram úr kostn að ar á ætl un, hvað fór
úr skeið is í stjórn sýsl unni og hvaða
lær dóm ur hef ur ver ið dreg inn af
þessu máli? Þannig má skapa traust
að nýju og koma í veg fyr ir að sam
bæri leg mis tök end ur taki sig við
næstu fram kvæmd ir á veg um sveit
ar fé lags ins.
Geir laug Jó hanns dótt ir
Odd viti Sam fylk ing ar inn ar í
Borg ar byggð
Menn ingu má skil
greina sem sjálft inn
tak ið í sam fé lagi fólks
og bygg ir hún með al
ann ars á ríkj andi hug ar á standi. Í sam
fé lagi nú tím ans set ur kvíða að mörg
um um fram tíð sína og sam fé lags síns.
Fólk ótt ast at vinnu leysi og að skerð ing
á veittri grunn þjón ustu skerði mögu
leika þess til að byggja upp, bæta um
hverfi sitt og efla menn ing una.
Leið in til að takast á við þenn
an vanda er sam vinna, sam heldni og
sam hjálp til upp bygg ing ar og hags
bóta fyr ir all ar byggð ir og íbúa sveit
ar fé lags ins. Í bú ar Borg ar byggð ar hafa
sýnt að þeir þekkja þessa leið. Kröft
ug fé laga sam tök hafa sprott ið upp
með ný sköp un og at vinnu upp bygg
ingu að mark miði og eru til marks um
þann kraft sem þarf að virkja í sam
fé lag inu.
Borg ar byggð býr vel, hér eru tveir
há skól ar og öfl ugt sam starf við þá
til upp bygg ing ar at vinnu lífs er sjálf
sögð, sem og sam vinna við starf andi
fyr ir tæki og fyrr nefnd fé laga sam tök.
Sveit ar fé lag ið býr yfir mik illi nátt
úru feg urð, hér eru merk ir sögu leg
ir menn ing ar stað ir sem gefa mik il
væg tæki færi varð andi ferða þjón ustu
sem einmitt er lík leg til að verða okk
ar helsta tekju lind næstu árin. Jarð
varma er víða að finna í sveit ar fé
lag inu og ná lægð in við höf uð borg
ina gef ur sveit ar fé lag inu mik il væga
mögu leika.
Öfl ug og virk sam vinna og stuðn
ing ur stjórn sýsl unn ar við þau fé
laga sam tök og ein stak linga sem leita
leiða til at vinnu upp bygg ing ar get
ur skipt sköp um. Sveit ar stjórn þarf
að vera virk í að kynna hvaða mögu
leik ar eru til stað ar í sveit ar fé lag inu og
fram setn ing á vef síðu sveit ar fé lags ins,
sem og kynn ing í fjöl miðl um, skipt
ir miklu máli þeg ar við kynn um kosti
Borg ar byggð ar, bæði út á við og inn
an sveit ar fé lags ins.
Sveit ar fé lag ið get ur lagt frum
kvöðl um til stuðn ing t.d. með nýt
ingu ó not aðra hús eigna í eigu sveit
ar fé lags ins. Það gæti orð ið mörg um
stökk pall ur til að fram leiða og mark
aðs setja vör ur og þróa hug mynd ir
sem fólk hef ur ann ars ekki að stöðu til
að hrinda í fram kvæmd. Við þurf um
að efla sam starf ið við Sam tök sveit
ar fé laga á Vest ur landi og fleiri að ila
sem bjóða upp á þjón ustu fyr ir frum
kvöðla. Þannig má auka skil virkni í
að stoð við fólk til að kom ast yfir þá
þrösk ulda sem ann ars geta dreg ið
kjark úr ýms um sem hafa góð ar hug
mynd ir til at vinnu upp bygg ing ar.
Frum kvæði sveit ar stjórn ar til að
búa til sam vinnu vett vang fyr ir fólk
sem vill fram leiða og selja vör ur „ beint
frá býli“, bæði fyr ir ferða fólk og íbúa,
er tæki færi til að gefa Borg firð ing um
færi á að út búa og mark aðs setja alla
þá fjöl breyttu vöru sem er rækt uð eða
fram leidd í sveit ar fé lag inu.
Borg ar byggð býr yfir ótal mögu
leik um og auð lind um til að byggja
upp öfl ugt at vinnu líf og við þurf
um að vera með vit uð um það. Ef
við stönd um sam an um að efla hverja
byggð til að njóta land kosta sinna get
um við sigr ast á öll um vanda.
Anna Mar ía Sverr is dótt ir.
Höf und ur skip ar 4. sæt ið á fram-
boðs lista Sam fylk ing ar inn ar
í Borg ar byggð.
Í ný legri grein í Skessu horn inu
fjall ar odd viti eins fram boðs lista
í Borg ar byggð um mein tan trún
að ar brest og mis tök við á kvarð
ana töku við bygg ingu mennta og
menn ing ar húss Borg ar byggð ar. Nú
eru eng in mann anna verk haf in yfir
gagn rýni og ekki leik ur vafi á ým
is legt hafi mátt bet ur fara í þessu
verk efni eins
og svo mörg
um öðr um.
Við sem bár
um hit an og
þung an af
und ir bún ingi
og bygg ingu
Mennta og
menn ing a r
húss ins fögn
um upp lýstri
um ræðu og
hafi ein hver
á huga á að
kynna sér sög
una þá verð um
við hér eft ir
sem hing að til
reiðu bú in til
sam starfs.
Í áð ur nefndri grein eru þó þrjú
at riði sem við vilj um gera at huga
semd ir við. Í fyrsta lagi er því hald
ið fram að bygg ing ar kostn að ur hafi
tvö fald ast frá upp haf leg um á ætl
un um. Þar er ann ars veg ar mið að
við end an leg an heild ar bygg ing ar
kostn að og hins veg ar við töl ur sem
voru í um ræð unni með an verk efn
ið var á hug mynda stigi. Í milli tíð
inni voru tekn ar upp lýst ar á kvarð
an ir um að hús ið skyldi ekki ein
ung is hýsa fram halds skóla held
ur einnig Menn ing ar sal Borg ar
byggð ar. Einnig var á kveð ið að í
kjall ara húss ins skyldi gerð að staða
fyr ir fé lags að stöðu nem enda og fé
lags mið stöð eldri ung linga auk þess
sem þar yrði við bót ar rými fyr ir
„ó fyr ir séð not“. Þess ar á kvarð an
ir urðu þess með al ann ars vald andi
að hönn uð var bygg ing sem var
3.180 ferm. í stað 1.800 ferm. Eft ir
stend ur að fer metra verð í bygg ing
unni er mjög á þekkt fer metra verði
sam bæri leg um bygg ing um svo sem
leik og grunn skól um.
Ann að at rið ið er að Borg ar byggð
þurfi að greiða 90 millj ón ir í ár lega
leigu. Hið rétta er að út gjöld Borg
ar byggð ar vegna húss ins voru 42
millj ón ir á ár inu 2009 og eru á ætl
uð 45 millj ón ir árið 2010. Upp haf
leg ar á ætl an ir gerðu ráð fyr ir 43
millj ón um ár leg um fram lög um en
þar var þó ekki reikn að með efna
hags hruni.
Í þriðja lagi bland ar höf und
ur sam an stofn un fram halds skóla
í Borg ar nesi og bygg ingu fjöl nota
Mennta og menn ing ar húss. Þótt
þessi verk efni verði trauðla að skil in
er á stæða til að halda því til haga að
rekst ur Mennta skóla Borg ar fjarð
ar geng ur vel og við hann starfa vel
á þriðja tug starfs manna. Rekst ur
skól ans er al far ið kost að ur af rík
is sjóði og inn rit un ar gjöld um nem
enda.
Bygg ing ar fram kvæmd um við
Mennta og menn ing ar hús ið var
stýrt af sér stakri bygg ing ar nefnd
sem hélt 66 fundi á verk tím an
um. Yfir henni sat stjórn eign ar
halds fé lags ins Mennta borg ar ehf.
en í henni voru m.a. þrír full trú
ar sveit ar fé lag ins. Þá voru haldn ir
verk fund ir á viku til hálfs mán að ar
fresti all an bygg ing ar tím ann (sam
tals 63). All ir verk lið ir voru ann að
hvort boðn ir út í opn um út boð um
eða á grund velli verðkann ana. Fjöl
marg ir fund
ir voru haldn
ir með í bú um,
nefnd um og
starfs mönn um
Borg ar byggð
ar, byggða
ráði og mál in
kynnt í sveit
ar stjórn. Við
á ætl uð verk
lok, í á gúst
2008 voru
b y g g ð a r á ð i
Borg ar byggð
ar af hent ar til
varð veislu all
ar fund ar gerð
ir, verk samn
ing ar og önn
ur gögn sem
tengd ust fram kvæmd un um. Séu
ein hvers stað ar mis fell ur í á kvarða
töku, þá hef ur þeim a.m.k. ekki ver
ið leynt.
Í póli tískri um ræðu er stund
um tal að um „strá menn“. Þar er
átt við að mað ur geri and stæð ing
um sín um upp vafa sam ar skoð an ir
sem mað ur síð an berst á móti. Það
er eng um til góðs að Mennta og
menn ing ar hús Borg ar byggð ar sé
gert að „strá húsi“.
Helga Hall dórs dótt ir, fyrrv. form.
bygg ing ar nefnd ar MB
Guð mund ur Ei ríks son, fyrrv. verk-
efn is stjóri við bygg ingu MB
Ó laf ur Sveins son, stjórn ar form.
Mennta borg ar ehf.
Torfi Jó hann es son, fyrrv. stjórn ar-
form. Mennta borg ar ehf.
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Byggt til fram tíð ar
At vinna und ir staða
blóm legs sveit ar fé lags
Mennta og menn ing
ar hús Borg ar byggð ar
Sam taka í sókn