Skessuhorn - 05.05.2010, Síða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ
At vinna er ein af und ir stöð um
fyr ir blóm legt sveit ar fé lag. Bæði
fyr ir íbúa sveit ar fé lags ins og eins
fyr ir sveit ar fé lag ið til að halda uppi
öfl ugri grunn þjón ustu fyr ir íbúa. Í
júní 2009 voru 72 ein stak ling ar á
at vinnu leys is skrá í Borg ar byggð og
nú í febr ú ar 2010 voru þeir orðn­
ir 133 sem er tæp lega 100% aukn­
ing á 8 mán aða tíma bili sem er án
efa mik ið á hyggju efni. Ekki bæt ir
held ur úr að sveit ar fé lag ið er lág­
launa svæði.
Sveit ar fé lag ið á sér um 140 ára
sögu sem blóm legt versl un ar­ og
þjón ustu svæði og síð ustu ár hef ur
það stað ið sterkt í bygg ing ar iðn­
aði. At vinnu starf sem in hef ur heilt
yfir ver ið eins leit og því fylg ir meiri
á hætta sam an ber það sem við erum
að upp lifa í dag. Það er vægt til
orða tek ið að hér hafi hall að veru­
lega und an fæti.
Á mín um upp vaxt ar ár um hér
í Borg ar nesi var líf og fjör í at­
vinnu líf inu. Kaup fé lag ið með alla
sína starf semi; versl an ir, bak arí­
ið, slát ur hús, kjöt vinnslu, bif reiða­
stöð, fóð ur sölu, bygg ing ar vör ur
o.fl., Spari sjóð ur inn, Á halda hús­
ið, Hita veit an og Raf magns veit an,
Sím stöð in og Póst hús ið, Borg ar­
sport, Ís björn inn, Húsprýði, Jóns­
búð, Prent smiðja, Blóma búð in,
Osta búð in, Jón og Stef án, Júnó,
Vega gerð in, Vír net, Borg ar verk,
Loftorka, Mjólk ur sam lag ið, Vín­
gerð in, Pizzu­ og sal at gerð, Borg­
arplast, Prjóna stof an, Sæ mund ur,
Hót el ið, Sam vinnu skól inn, Land­
bún að ar skól inn og svo mætti á fram
telja. Þeg ar ég hugsa til baka þá var
um hverf ið af skap lega líf legt og öll
grunn þjón usta til stað ar og meira
til.
Það má samt ekki gera of lít ið úr
þeim fyr ir tækj um sem eru starf andi
á svæð inu í dag og eru þau fleiri en
fólk grun ar. Ferða þjón ustu fyr ir­
tæk in eru hér í stærst um hluta enda
svæð ið ein alls herj ar nátt úruperla.
Há skól arn ir spila einnig stórt hlut­
verk í um hverfi okk ar hér og munu
þeir á samt ferða þjón ustu fyr ir tækj­
um verða einn af meg in þátt um í at­
vinnu lífi sveit ar fé lags ins næstu árin.
En á hætt unni verð ur að dreifa og fá
inn sem líf leg asta flóru.
Stað setn ing sveit ar fé lags ins bíð­
ur upp á marga mögu leika og gæti
hæg lega orð ið „þjón ustu mið stöð“
fyr ir Vest ur­ og Norð vest ur land
auk þess að vera spenn andi kost­
ur fyr ir höf uð borg ar búa og alla þá
sum ar húsa eig end ur og ferða langa
sem dvelja og eiga leið í gegn um
sveit ar fé lag ið okk ar.
Hvert er hlut verk sveit­
ar fé laga varð andi at­
vinnu mál?
Sveit ar fé lög eiga ekki að standa
í sam keppni við einka að ila það
er ljóst, en þau eiga að gera allt í
þeirra valdi til að vernda og verja
þau störf sem eru til stað ar í sveit ar­
fé lag inu og bjóða upp á sam keppn­
is hæft, eft ir sókn ar vert og gott um­
hverfi fyr ir ný fyr ir tæki. Öll at­
vinnu starf semi mun ef laust verða í
lág marki næstu miss er in en Borg­
ar byggð verð ur að vera í stakk búin
til að bjóða fram eft ir sókn ar vert
um hverfi þeg ar tæki fær in koma.
Ég tel að þeir sem hafa set ið í
öku manns sæt inu hjá sveit ar fé lag­
inu síð ustu ár og kjör tíma bil hafi
sofn að und ir stýri, að und an skyldu
síð asta ári eft ir að þjóð stjórn leit
dags ins ljós, enda þessi mál kom­
in í ó efni fyr ir þann tíma. Að mínu
mati hafa þess ir að il ar misst „öku­
rétt ind in“ í að vernda störf sveit ar­
fé lags ins svo ekki sé tal að um stjórn
fjár mála sveit ar fé lags ins. Ég tel að
það sé kom inn tími á að taka af
þeim „skír tein ið“.
Sig ríð ur Bjarna dótt ir
Odd viti Fram sókn ar flokks ins í
Borg ar byggð.
Ekki stóð á við brögð um við
grein minni sem birt ist í Skessu­
horni fyr ir viku síð an og bar yf ir­
skrift ina „Upp gjör og um bæt ur“.
Svar grein birt ist tveim ur dög um
síð ar á vef Skessu horns, und ir rit uð
af fjór um ein stak ling um sem segj­
ast hafa bor ið hit an og þung an af
und ir bún ingi og bygg ingu mennta­
og menn ing ar húss Borg ar byggð ar.
Grein in mín fjall aði með al ann ars
um mik il vægi þess að læra af mis­
tök um sem hafa ver ið gerð í for tíð­
inni. Tók ég þar sem dæmi mik il­
vægi þess að rann sak að yrði hvað
fór úr skeið is í stjórn sýslu og við
bygg ingu mennta­ og menn ing ar­
húss Borg ar byggð ar sem nú hýs ir
með al ann ars Mennta skóla Borg­
ar fjarð ar.
Við brögð un um fagna ég og vil
þakka fjór menn ing un um fyr ir að
bregð ast svo skjótt við. Sömu leið is
þakka ég þeim fyr ir að sýna svo ein­
dreg inn vilja til að fylkja liði með
okk ur í Sam fylk ing unni um upp­
lýsta um ræðu og sam starf við vænt­
an lega rann sókn máls ins.
Vegna at huga semda fjór menn­
ing anna við ein stök efn is at riði í
grein minni vil ég koma eft ir far­
andi á fram færi:
• Í skýr ingu nr. 18 með árs-
reikn ingi Borg ar byggð ar fyr ir árið
2009 kem ur fram að heild ar leigu­
greiðsl ur sem Borg ar byggð innti
af hendi fyr ir hús næði mennta­
og menn ing ar húss Borg ar byggð ar
árið 2009 hafi ver ið 80,9 millj ón­
ir. Fram lag rík is ins vegna mennta­
skól ans voru 39 millj ón ir sem drag­
ast frá leigu kostn aði. Þar að auki
er ó greidd krafa Mennta borg ar á
sveit ar fé lag ið vegna húsa leigu kr.
50,2 millj ón ir. Í heild ina var húsa­
leiga á ár inu 2009 því kr. 92,1 millj­
ón (þarf af eru 50,2 ó greidd ar).
• Í sömu skýr ingu með árs-
reikn ingi kem ur fram að á ætl að­
ar leigu greiðsl ur séu 131 millj ón
fyr ir árið 2010. Þar af mun rík ið
greiða kr. 41 millj ón vegna starf­
semi Mennta skóla Borg ar fjarð­
ar. Eft ir standa þá 90 millj ón ir
sem munu vænt an lega koma í hlut
Borg ar byggð ar að greiða á þessu
ári. Við ræð ur standa nú yfir milli
hags mun að ila um hús næð is mál
Mennta borg ar og skipt ir sköp um
fyr ir okk ur íbúa að þeim við ræð um
ljúki far sæl lega.
Það þarf auð ugt í mynd un ar afl til
að lesa nokk uð út úr grein minni í
þá veru að ég rugli sam an bygg ingu
mennta­ og menn ing ar húss og því
metn að ar fulla og góða starfi sem
fram fer í um ræddri bygg ingu. Slík­
ar full yrð ing ar eiga ekk ert skylt við
mál efna lega og upp lýsta um ræðu.
Mest um vert, í allri þess ari um­
ræðu, er að í bú ar í Borg ar byggð fái
upp lýs ing ar um hvers vegna bygg­
ing ar fram kvæmd in fór svo veru lega
fram úr kostn að ar á ætl un, hvað fór
úr skeið is í stjórn sýsl unni og hvaða
lær dóm ur hef ur ver ið dreg inn af
þessu máli? Þannig má skapa traust
að nýju og koma í veg fyr ir að sam­
bæri leg mis tök end ur taki sig við
næstu fram kvæmd ir á veg um sveit­
ar fé lags ins.
Geir laug Jó hanns dótt ir
Odd viti Sam fylk ing ar inn ar í
Borg ar byggð
Menn ingu má skil­
greina sem sjálft inn­
tak ið í sam fé lagi fólks
og bygg ir hún með al
ann ars á ríkj andi hug ar á standi. Í sam­
fé lagi nú tím ans set ur kvíða að mörg­
um um fram tíð sína og sam fé lags síns.
Fólk ótt ast at vinnu leysi og að skerð ing
á veittri grunn þjón ustu skerði mögu­
leika þess til að byggja upp, bæta um­
hverfi sitt og efla menn ing una.
Leið in til að takast á við þenn­
an vanda er sam vinna, sam heldni og
sam hjálp til upp bygg ing ar og hags­
bóta fyr ir all ar byggð ir og íbúa sveit­
ar fé lags ins. Í bú ar Borg ar byggð ar hafa
sýnt að þeir þekkja þessa leið. Kröft­
ug fé laga sam tök hafa sprott ið upp
með ný sköp un og at vinnu upp bygg­
ingu að mark miði og eru til marks um
þann kraft sem þarf að virkja í sam­
fé lag inu.
Borg ar byggð býr vel, hér eru tveir
há skól ar og öfl ugt sam starf við þá
til upp bygg ing ar at vinnu lífs er sjálf­
sögð, sem og sam vinna við starf andi
fyr ir tæki og fyrr nefnd fé laga sam tök.
Sveit ar fé lag ið býr yfir mik illi nátt­
úru feg urð, hér eru merk ir sögu leg­
ir menn ing ar stað ir sem gefa mik il­
væg tæki færi varð andi ferða þjón ustu
sem einmitt er lík leg til að verða okk­
ar helsta tekju lind næstu árin. Jarð­
varma er víða að finna í sveit ar fé­
lag inu og ná lægð in við höf uð borg­
ina gef ur sveit ar fé lag inu mik il væga
mögu leika.
Öfl ug og virk sam vinna og stuðn­
ing ur stjórn sýsl unn ar við þau fé­
laga sam tök og ein stak linga sem leita
leiða til at vinnu upp bygg ing ar get­
ur skipt sköp um. Sveit ar stjórn þarf
að vera virk í að kynna hvaða mögu­
leik ar eru til stað ar í sveit ar fé lag inu og
fram setn ing á vef síðu sveit ar fé lags ins,
sem og kynn ing í fjöl miðl um, skipt­
ir miklu máli þeg ar við kynn um kosti
Borg ar byggð ar, bæði út á við og inn­
an sveit ar fé lags ins.
Sveit ar fé lag ið get ur lagt frum­
kvöðl um til stuðn ing t.d. með nýt­
ingu ó not aðra hús eigna í eigu sveit­
ar fé lags ins. Það gæti orð ið mörg um
stökk pall ur til að fram leiða og mark­
aðs setja vör ur og þróa hug mynd ir
sem fólk hef ur ann ars ekki að stöðu til
að hrinda í fram kvæmd. Við þurf um
að efla sam starf ið við Sam tök sveit­
ar fé laga á Vest ur landi og fleiri að ila
sem bjóða upp á þjón ustu fyr ir frum­
kvöðla. Þannig má auka skil virkni í
að stoð við fólk til að kom ast yfir þá
þrösk ulda sem ann ars geta dreg ið
kjark úr ýms um sem hafa góð ar hug­
mynd ir til at vinnu upp bygg ing ar.
Frum kvæði sveit ar stjórn ar til að
búa til sam vinnu vett vang fyr ir fólk
sem vill fram leiða og selja vör ur „ beint
frá býli“, bæði fyr ir ferða fólk og íbúa,
er tæki færi til að gefa Borg firð ing um
færi á að út búa og mark aðs setja alla
þá fjöl breyttu vöru sem er rækt uð eða
fram leidd í sveit ar fé lag inu.
Borg ar byggð býr yfir ótal mögu­
leik um og auð lind um til að byggja
upp öfl ugt at vinnu líf og við þurf­
um að vera með vit uð um það. Ef
við stönd um sam an um að efla hverja
byggð til að njóta land kosta sinna get­
um við sigr ast á öll um vanda.
Anna Mar ía Sverr is dótt ir.
Höf und ur skip ar 4. sæt ið á fram-
boðs lista Sam fylk ing ar inn ar
í Borg ar byggð.
Í ný legri grein í Skessu horn inu
fjall ar odd viti eins fram boðs lista
í Borg ar byggð um mein tan trún­
að ar brest og mis tök við á kvarð­
ana töku við bygg ingu mennta­ og
menn ing ar húss Borg ar byggð ar. Nú
eru eng in mann anna verk haf in yfir
gagn rýni og ekki leik ur vafi á ým­
is legt hafi mátt bet ur fara í þessu
verk efni eins
og svo mörg­
um öðr um.
Við sem bár­
um hit an og
þung an af
und ir bún ingi
og bygg ingu
Mennta­ og
menn ing a r­
húss ins fögn­
um upp lýstri
um ræðu og
hafi ein hver
á huga á að
kynna sér sög­
una þá verð um
við ­ hér eft ir
sem hing að til
­ reiðu bú in til
sam starfs.
Í áð ur nefndri grein eru þó þrjú
at riði sem við vilj um gera at huga­
semd ir við. Í fyrsta lagi er því hald­
ið fram að bygg ing ar kostn að ur hafi
tvö fald ast frá upp haf leg um á ætl­
un um. Þar er ann ars veg ar mið að
við end an leg an heild ar bygg ing ar­
kostn að og hins veg ar við töl ur sem
voru í um ræð unni með an verk efn­
ið var á hug mynda stigi. Í milli tíð­
inni voru tekn ar upp lýst ar á kvarð­
an ir um að hús ið skyldi ekki ein­
ung is hýsa fram halds skóla held­
ur einnig Menn ing ar sal Borg ar­
byggð ar. Einnig var á kveð ið að í
kjall ara húss ins skyldi gerð að staða
fyr ir fé lags að stöðu nem enda og fé­
lags mið stöð eldri ung linga auk þess
sem þar yrði við bót ar rými fyr ir
„ó fyr ir séð not“. Þess ar á kvarð an­
ir urðu þess með al ann ars vald andi
að hönn uð var bygg ing sem var
3.180 ferm. í stað 1.800 ferm. Eft ir
stend ur að fer metra verð í bygg ing­
unni er mjög á þekkt fer metra verði
sam bæri leg um bygg ing um svo sem
leik­ og grunn skól um.
Ann að at rið ið er að Borg ar byggð
þurfi að greiða 90 millj ón ir í ár lega
leigu. Hið rétta er að út gjöld Borg­
ar byggð ar vegna húss ins voru 42
millj ón ir á ár inu 2009 og eru á ætl­
uð 45 millj ón ir árið 2010. Upp haf­
leg ar á ætl an ir gerðu ráð fyr ir 43
millj ón um ár leg um fram lög um en
þar var þó ekki reikn að með efna­
hags hruni.
Í þriðja lagi bland ar höf und­
ur sam an stofn un fram halds skóla
í Borg ar nesi og bygg ingu fjöl nota
Mennta­ og menn ing ar húss. Þótt
þessi verk efni verði trauðla að skil in
er á stæða til að halda því til haga að
rekst ur Mennta skóla Borg ar fjarð­
ar geng ur vel og við hann starfa vel
á þriðja tug starfs manna. Rekst ur
skól ans er al far ið kost að ur af rík­
is sjóði og inn rit un ar gjöld um nem­
enda.
Bygg ing ar fram kvæmd um við
Mennta­ og menn ing ar hús ið var
stýrt af sér stakri bygg ing ar nefnd
sem hélt 66 fundi á verk tím an­
um. Yfir henni sat stjórn eign ar­
halds fé lags ins Mennta borg ar ehf.
en í henni voru m.a. þrír full trú­
ar sveit ar fé lag ins. Þá voru haldn ir
verk fund ir á viku til hálfs mán að ar
fresti all an bygg ing ar tím ann (sam­
tals 63). All ir verk lið ir voru ann að
hvort boðn ir út í opn um út boð um
eða á grund velli verðkann ana. Fjöl­
marg ir fund­
ir voru haldn­
ir með í bú um,
nefnd um og
starfs mönn um
Borg ar byggð­
ar, byggða­
ráði og mál in
kynnt í sveit­
ar stjórn. Við
á ætl uð verk­
lok, í á gúst
2008 voru
b y g g ð a r á ð i
Borg ar byggð­
ar af hent ar til
varð veislu all­
ar fund ar gerð­
ir, verk samn­
ing ar og önn­
ur gögn sem
tengd ust fram kvæmd un um. Séu
ein hvers stað ar mis fell ur í á kvarða­
töku, þá hef ur þeim a.m.k. ekki ver­
ið leynt.
Í póli tískri um ræðu er stund­
um tal að um „strá menn“. Þar er
átt við að mað ur geri and stæð ing­
um sín um upp vafa sam ar skoð an ir
sem mað ur síð an berst á móti. Það
er eng um til góðs að Mennta­ og
menn ing ar hús Borg ar byggð ar sé
gert að „strá húsi“.
Helga Hall dórs dótt ir, fyrrv. form.
bygg ing ar nefnd ar MB
Guð mund ur Ei ríks son, fyrrv. verk-
efn is stjóri við bygg ingu MB
Ó laf ur Sveins son, stjórn ar form.
Mennta borg ar ehf.
Torfi Jó hann es son, fyrrv. stjórn ar-
form. Mennta borg ar ehf.
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Byggt til fram tíð ar
At vinna und ir staða
blóm legs sveit ar fé lags
Mennta­ og menn ing­
ar hús Borg ar byggð ar
Sam taka í sókn