Skessuhorn - 24.08.2011, Side 35

35MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST
Af gefnu til efni
gefst nú kær kom ið
tæki færi til þess að
fjalla um Grund ar­
tanga svæð ið og um hverf is mál þar. Í
síð asta Skessu horni var grein ar höf­
undi tíð rætt um þau mál, um Faxa­
flóa hafn ir sf. og fram kvæmda stjóra
þess, sem er al deil is gott ­ en þarfn­
ast frek ari upp lýs ing a. Verð ur því
reynt að skerpa hér á nokkrum at­
rið um.
Fyrst skal nefna að fæst um ætti
að koma á ó vart árið 2011 að iðn að­
ar­ og at vinnu upp bygg ing eigi sér
stað á Grund ar tanga. Það var m.a.
á kveð ið nokkru fyr ir árið 1980 þeg­
ar Járn blendi verk smiðj an var reist.
Munu nú vera rétt um 33 ár lið in
frá því sú verk smiðja tók til starfa.
Í svæð is skipu lagi sveit ar fé lag anna
frá því um 1990, sem er um margt
merki legt plagg, var stefna sveit­
ar fé lag anna sunn an Skarðs heið­
ar í þess um efn um sett í lög form­
leg an bún ing og unn ið eft ir því síð­
an m.a. í ný legu og gild andi að al­
skipu lagi Hval fjarð ar sveit ar. Með
bygg ingu Norð ur áls laust fyr ir árið
2000 var unn ið í sam ræmi við þessa
stefnu og við stofn un Faxa flóa hafna
sf. árið 2005 var enn sem fyrr horft
til at vinnu­ og iðn að ar upp bygg­
ing ar á Grund ar tanga. Sem bet ur
fer því veru leg ur fjöldi fólks hef­
ur lífs við ur væri sitt af at vinnu þar
og sveit ar fé lög in ­ eink um Hval­
fjarð ar sveit og Akra nes, hafa tekj­
ur af svæð inu. Þær tekj ur standa
m.a. und ir mennt un, menn ingu og
öðr um lög boðn um skyld um ­ sem
all ir vilja hafa af mikl um gæð um.
Þannig hef ur at vinnu­ og byggða­
stefna sveit ar fé lag anna sunn an
Skarðs heið ar skil að ár angri.
Sú full yrð ing að stefna Faxa flóa­
hafna sf. sé að nýta sókn ar færi í
„meng andi stór iðju“ er á tals verð­
um mis skiln ingi byggð. Því fer
fjarri. Hug tak ið „meng andi stór­
iðja“ virð ist nú í aukn um mæli
not uð um hvers kyns at vinnu­ og
fram leiðslu starf semi sem að al­
menn um um hverf is regl um upp­
fyllt um væri æski leg fyr ir sam fé lag­
ið. Þess vegna er þetta frá bært tæki­
færi til að vitna til hug mynda sem
lagð ar hafa ver ið fyr ir í stjórn Faxa­
flóa hafna sf. og send ar hafa ver ið
sveit ar stjórn Hval fjarð ar sveit ar, en
þar seg ir m.a.: „...að hafna verð ur
að il um með starf semi sem er ann­
að hvort of pláss frek eða of meng­
andi en stuðla að því að mann frek,
fjöl breytt og lít ið meng andi fram­
leiðslu starf semi geti hasl að sér völl.
Deiliskipu lag vest ur svæð is í landi
Klafa staða mið ar við þessa fram­
setn ingu og stefnu.“ Á haust dög um
2010 sendu Faxa flóa hafn ir sf. sveit­
ar stjórn Hval fjarð ar sveit ar beiðni
um að um 7 ha. svæði á Grund ar­
tanga yrði breytt í iðn að ar svæði
vegna mögu legr ar starf semi í end­
ur vinnslu á álgjalli. Sam kvæmt um­
hverf is skýrslu eru um hverf is á hrif
þeirr ar starf semi ó veru leg og hún
því vænt an lega um hverf is væn þeg­
ar lit ið er á al menn á hrif starf sem­
inn ar. Faxa flóa hafn ir sf. lúta skipu­
lags valdi þeirra sveit ar fé laga þar
sem fyr ir tæk ið er með starf semi ­
en hafa enga skoð un á því hvern ig
mál um vind ur fram ­ hvorki í sveit­
ar stjórn, með al íbúa eða hjá Skipu­
lags stofn un. Fyr ir tæk ið er hins veg­
ar ætíð reiðu bú ið að koma á fram­
færi upp lýs ing um sem mega verða
til þess að efn ist atrið um sé hald ið
rétt um til haga.
Sér stök at hygli er vak in á því að
á veg um Faxa flóa hafna sf. er unn­
ið að gerð um hverf is stefnu sem að
sjálf sögðu tek ur til Grund ar tanga.
Þar skipt ir miklu máli að um hverf­
is upp lýs ing um sé safn að með við­
ur kennd um hætti og að Um hverf­
is stofn un (sem er ráð andi eft ir lits­
að ili rík is ins) stað festi að rétt sé
mælt. Þetta skipt ir miklu máli fyr­
ir Faxa flóa hafn ir sf., í bú ana á svæð­
inu og fyr ir tæk in á Grund ar tanga.
Um ára tuga skeið hef ur um hverf is­
upp lýs ing um á Grund ar tanga ver ið
safn að á grund velli um hverf is vökt­
un ar og þar hafa prýði leg ar stofn­
an ir kom ið að verki svo sem Land­
bún að ar há skól inn á Hvann eyri,
Verk fræði stof an Vista, Ný sköp un­
ar mið stöð Ís lands, Skóg rækt rík­
is ins, Nátt úru fræði stofn un, Til­
rauna stöð in að Keld um og Raun­
vís inda stofn un Há skóla Ís lands.
Þess um stofn un um og fyr ir tækj­
um verð ur að telja vel treystandi til
að vinna fag lega að mál um og skila
glögg um og rétt um upp lýs ing um.
Og hvað er mælt: Veð ur far, loft­
gæði, fersk vatn, gróð ur (gras, lauf
og barr), mos ar og flétt ur, sauð­
fé, hey, beit ar gróð ur og tún grös og
jarð veg ur auk þess sem kann að er
á stand ker brota gryfja og kræk ling­
ar not að ir til söfn un ar upp lýs inga.
Þá er vert að benda á at hygl is verða
rann sókn Um hverf is stofn un ar frá
6. júlí sl. á dí oxín í jarð vegi, en þar
var á stand í jarð vegi mælt með 50
sýn um sem tek in voru víðs veg ar á
land inu m.a. á Grund ar tanga. Þar
var nið ur stað an að dí oxín í jarð­
vegi á þeim stöð um sem sýni voru
tek in kom Grund ar tangi hvað best
út og var langt und ir öll um við­
mið un ar gild um. All ar nauð syn leg­
ar við bót ar mæl ing ar eru sjálf sagð­
ar og njóta stuðn ings Faxa flóa hafna
sf., en því skal hald ið til haga að all
nokk uð er að gert. Það hef ur ver­
ið skýr stefna Faxa flóa hafna sf. að
Um hverf is stofn un eigi að stað festa
að rétt sé mælt ­ enda hlýt ur það
að vera hlut verk stofn un ar inn ar að
sjá til þess að upp lýs ing ar af þess­
um toga séu yfir all an vafa hafn ar
og fólki skilj an leg ar. Þetta á ekki
bara við um Grund ar tanga held ur
einnig Reyð ar fjörð og Hafn ar fjörð
svo dæmi séu tek in, því sams kon ar
starf semi er víð ar en á Tang an um.
Um hverf is mál eru of ar lega í
huga Faxa flóa hafna sf. enda snerta
þau dag leg an rekst ur fyr ir tæk is­
ins með býsna fjöl breytt um hætti.
Þess vegna þarf að hafa eft ir far andi
í huga þeg ar fjall að er um Grund ar­
tanga svæð ið:
_ Er Grund ar tanga svæð ið
hent ugt til at vinnu sköp un ar? Já.
_ Er mik il vægt að um hverf is­
mál þar séu yfir vafa haf in? Já.
_ Mun auk in at vinna og um­
svif styrkja byggð ina norð an Hval­
fjarð ar? Já.
_ Þarf mark aðs setn ing svæð­
is ins að vera í sátt við eig end ur og
íbúa? Já.
Lít ið dæmi, en að mati Faxa­
flóa hafna sf. mik il vægt, er að end­
ur heimta vot lendi aust an Norð­
ur áls með því að end ur reisa Kata­
nestjörn ina. Ekki endi lega til að
skapa skil yrði fyr ir því að Kata­
nes dýr ið sýni sig aft ur held ur í því
skyni að auka bind ingu kolefn is,
sem al kunna er að eykst í kjöl far
end ur heimt ar á rösk uðu vot lendi.
Þá skal nefnt að mik il á hersla hef­
ur á síð ustu árum ver ið lögð á um­
hverf is bæt ur á iðn að ar svæð inu
með lagn ingu slit lags, gang stíga og
gróð ur setn ing ar. Því verð ur hald­
ið á fram. Og síð ast en ekki síst skal
nefnt að fram sýni Guð mund ar Sig­
valda son ar, jarð eðl is fræð ings, með
gróð ur setn ingu á svæð inu verð­
ur sýnd virð ing m.a. með því að
auka við trjá rækt og við halda þeirri
trjá rækt sem hann lagði grunn að.
Vafa laust var það á þess um grunni
sem Grund ar tanga svæð ið var til­
nefnt til um hverf is við ur kenn ing­
ar Hval fjarð ar sveit ar fyr ir tveim ur
eða þrem ur árum. Faxa flóa hafn­
ir sf. fengu að vísu ekki við ur kenn­
ing una þá ­ en þótti á nægju legt að
vera í góð um hópi.
Eins og geng ur um öll mann anna
verk þá er alltaf pláss fyr ir um ræðu
og betrumbæt ur, ekki síst í um­
hverf is mál um. Það er hins veg­
ar mik il vægt að halda því til haga
sem rétt er og vega sam an þá hags­
muni sem um er teflt. Grund ar­
tanga svæð ið hef ur gegnt mik il vægu
hlut verki sem at vinnu svæði um ára­
tugi og tæki fær in sem þar eru eiga
að vera til þess fall in að styrkja sam­
fé lag ið enn frek ar án þess að valda
ama. Að sjálf sögðu ráða sveit ar­
stjórn og í bú ar í Hval fjarð ar sveit
og eig end ur Faxa flóa hafna sf. hvert
skal hald ið á Grund ar tanga ­ en án
vafa vildu marg ir eiga kost á þeim
tæki fær um sem þar bjóð ast í at­
vinnu mál um.
Gísli Gísla son, hafn ar stjóri
Faxa flóa hafna sf.
Í ný legu við tali sem greint er frá
á Press unni er haft eft ir Sig mundi
Dav íð for manni Fram sókn ar­
flokks ins: „ Tölu verð ur á hugi fjár­
festa var til stað ar um að nýta sér
að stæð ur hér þar sem gjald mið ill­
inn var lágt skráð ur, nægt vinnu afl
og sam keppn is hæf laun“.
Það sem for mað ur inn er í raun
að segja er að nú geta er lend ir fjár­
fest ar fjár fest á Ís landi með ó dýr­
um hætti, keypt eign ir fyr ir slikk og
nýtt sér lág laun land ans. Selj um
land ið og gæði þess þ.m.t. vinnu­
aflið á með an verð ið er lágt!
Sam rým ist þessi sýn for manns
Fram sókn ar flokks ins vænt ing­
um al menn ings í land inu um bætt
kjör?
Borg ar nesi, 23. á gúst 2011
Guð steinn Ein ars son.
Ég var að lesa í Skessu horni frá
17. á gúst 2011 þar sem fram kem­
ur að það er búið að flytja í Heið­
ar skóla í Leir á sveit. Til ham ingju
í búð ar Hval fjarð ar sveit ar. Flutt
var í skól ann fimmtu dag inn 10.
á gúst. Þau tóku þátt í flutn ing um,
sem eiga eft ir að vinna þar næstu
árin, nem end ur og starfs fólk.
Ég hef fylgst með úr fjar lægð að
það hafa ekki all ir ver ið sam mála
um stað setn ingu skól ans. Ég
sjálf ur hef kom ið tvisvar sinn um
að Heið ar skóla í Leir ár sveit um
æv ina. Í fyrra skipt ið var ég barn
að aldri þeg ar ver ið var að keyra
ætt ingja minn í skól ann, sem ólst
upp sem barn í Hval fjarð ar strand­
ar hreppi og býr þar enn. Í seinna
skipt ið á kvað ég að skoða skól ann
í lok júlí, þar sem ég átti er inda
að Leirá. Skól inn er fal leg bygg­
ing, að mestu blá að lit. Það var
ver ið að vinna að fullu við að ljúka
við bygg ing una. Það var líka ver­
ið að vinna við lóð ina. Þetta var
um versl un ar manna helgi, laug ar­
dag inn 30. júlí. Í dag er skóla hús­
ið full bú ið og flutt í það. Þeir eiga
hrós skil ið sem að verki stóðu. En
deilt hef ur ver ið um stað setn ingu
skól ans og líka bláa lit inn.
For eldr ar mín ir búa í Hval­
fjarð ar sveit, í Skil manna hreppi.
Tvö af systk in um mín um búa þar
líka. Það gera fleiri ætt ingj ar mín­
ir. Ein um þeirra var ekið í skól ann
forð um daga á Volgswagen rúg­
brauði mod el ´64 að mig minn ir.
Þá bjuggu börn in á heima vist, þar
sem skól inn er. Þetta var heima­
vist ar skóli. Núna eru breytt ir tím­
ar, börn búa ekki þar sem skól inn
er.
Ég þyk ist vita að for eldr ar mín­
ir og ætt ingj ar búa í Hval fjarð ar­
sveit af því að þeim þyk ir gott að
búa þar. Mig lang ar líka að búa í
Hval fjarð ar sveit af því mér líð ur
vel þar þeg ar ég heim sæki skyld­
menni mín. Það er mjög fal leg
sveit, Hval fjarð ar sveit. Þeir sem
búa í dreif býli vita kosti þess svo
vel, þess vegna búa þeir þar. En
í bú ar vita líka ó kosti þess. Þeir
vita að þeir geta ekki geng ið í mat­
ar búð ina eða hvað þá stokk ið út í
sjoppu og keypt sér kók og prins.
Þess vegna heit ir þetta dreif býli,
byggð in er dreifð. Þeir vita líka að
það þarf að keyra börn um í skól­
ann eigi þeir börn á skóla aldri,
vegna þess að þeir búa í dreif býli.
Skól inn er ekki rétt stað sett ur
því hann er ekki á þeim stað sem
flest börn sveit ar inn ar búa, þ.e.
í Mela hverfi. Í flest um öðr um
sveit ar fé lög um er byggð ur skóli
í nýj um hverf um, það er vegna
þess að þar eru flest börn in. Skóli
á ekki að vera þar sem börn voru
flest fyr ir u.þ.b. 50 árum, vegna
þess að þá voru börn in flest þar,
á heima vist. Núna ligg ur fyr ir að
skól inn er byggð ur, hann er blár
og hann er við hlið ina á Heið­
ar skóla. Því eina sem hægt er að
breyta af þessu þrennu er lit ur­
inn eða alla vega ó dýr ast. Ég þyk­
ist vita að þau sem eiga eft ir að
starfa við nýja skól ann eiga eft ir
að eiga fal lega minn ingu um skól­
ann sinn.
Eft ir sit ur að gamli skól inn er
á sín um stað og heima vist in líka,
það er verk efni sveita stjórn ar inn­
ar núna hvað verð ur gert við þetta
hús næði. Ekki verð ur skól inn not­
að ur sem skóli, þar sem nýi skól­
inn er stað reynd. Ekki verð ur
heima vist in not uð sem heima vist,
því hún er barn síns tíma. Varla
ætl ar sveita stjórn in að lag færa
heima vist ina þannig að hægt sé að
nota hana sem gisti rými og leigja
hana út. Þá er sveit ar fé lag ið kom­
ið í sam keppni við íbúa sína. Því
í sveit inni hafa sum ir í bú ar henn­
ar breytt bú skap ar hátt um sín um
og eru með svo kall aða bændag ist­
ingu. Það eitt sýn ir hvað Hval­
fjarð ar sveit er fjöl breytt sveit ar fé­
lag og bæt ist það við hvað sveit­
in er fal leg.
Guðni Örn Jóns son.
Höf. er bygg inga tækni fræð ing ur
og starfa á Eflu hf, verk fræði stofu,
áður Línu hönn un hf.
Pennagrein
Pennagrein Pennagrein
Um hverf ismeló día og at vinnu hark
Á skól inn að vera þar sem börn in búa eða eiga börn in
að búa þar sem skól inn er?
Er þetta fram tíð ar­
sýn for manns
Fram sókn ar?